In de komende week praat de gemeenteraad over het tussenresultaat van de Regionale Energie Strategie (RES). In het afgelopen jaar is een globaal plan gemaakt voor grootschalige schone energieopwekking voor de komende 10 jaar in onze regio Foodvalley. Er is nu vooral gekeken waar we mogelijkheden zien voor windmolens en zonnepanelen, met zo min mogelijk verlies aan landschappelijke waarde. Daarom wordt er nu vooral gekoerst op meer zon-op-dak (benutten van grote bedrijfsdaken, overkapte parkeermogelijkheden e.d.) en energie-opwekking met zon en wind langs grote infrastructuur (o.a. snelwegen). Er is breed draagvlak voor die aanpak. Het plan is gemaakt door alle regiogemeenten, netwerkbeheerders, energiebedrijven, provincies, belangenorganisaties van ondernemers en werknemers, milieuorganisaties, en inwoners-vertegenwoordigingen.
Alle 30 regio’s in Nederland zijn met zo’n plan bezig. Het is een afspraak uit het klimaatakkoord. Het kabinet wil dat de regio’s samen de komende 10 jaar zo’n 35 TWh aan schone energie-opwekking gaan realiseren. Onze regio denkt een bijdrage te kunnen leveren van 0,75 TWh tot 1 TWh. In het najaar wordt landelijk beoordeeld over de optelsom van alle plannen voldoende is. Het is nog maar een globaal plan. In onze regio gaat na de zomer weer verder met de detail-invulling, waarbij opnieuw alle betrokken organisaties en zoveel mogelijk inwoners gevraagd wordt om mee te denken. Over een jaar moet er een definitief plan klaar zijn. Je kunt alle informatie over de RES vinden onder deze link.
Als je verder leest, vind je informatie over de reden waarom we dit allemaal doen, wat het verschil is met de oude plannen van Ede (Routekaart Ede Energieneutraal 2050 uit 2018), wat we tot nu toe hebben gedaan, en of het allemaal wel haalbaar en betaalbaar is.
We willen allemaal een goede toekomst voor onszelf en onze kinderen. Dat gaat niet lukken als we de wereldwijde temperatuurstijging niet snel onder controle krijgen. Als onze energie uit schone bronnen komt, zoals wind, zon en aardwarmte zal dat enorm kunnen helpen om grote problemen in de toekomst te voorkomen.
Wereldwijd zijn daarom afspraken gemaakt. Om grote stijging van temperatuur te vermijden moet onze uitstoot van CO2 binnen 10 jaar zijn gehalveerd. Over 30 jaar gebruiken we vrijwel geen olie, gas, kolen of biomassa meer en zal er dus nauwelijks meer uitstoot van CO2 zijn. Afspraken daarvoor zijn in Nederland o.a. vastgelegd in de klimaatwet, het Klimaatakkoord, het Gelderland Energieakkoord, en het Edese bestuursakkoord.
Wat is het verschil met de Routekaart Ede Energieneutraal 2050?
In maart 2018 heeft de Edese gemeenteraad de routekaart Ede energieneutraal 2050 vastgesteld. Alleen GroenLinks/PE stemde toen tegen, want het tempo van het plan was volgens ons te laag. Het plan was feitelijk al verouderd. Het was gebaseerd op de energieagenda van kabinet Rutte II. Terwijl het nieuwe kabinet Rutte III in oktober 2017 al had afgesproken dat het tempo landelijk heel fors omhoog moest om de doelen op tijd te halen. Het ging in die nieuwe kabinetsplannen ook niet meer om “energie-neutraal”, maar om “klimaatneutraal” te worden. Het doel is dus nu om alle broeikasgassen aan te pakken en dus niet alleen de vervuiling van olie, gas, hout en kolen. Het gaat nu ook om industriegassen, methaan van de landbouw of CO2-emmissies van veengronden.
Ook de Staten van de Provincie Gelderland had al besloten dat in 2030 de CO2-reductie 55% lager moest zijn dan in 1990. De Edese routekaart is dan onvoldoende. In het bestuursakkoord van juni 2018 is daarom vastgelegd dat Ede zich zal inspannen om deze nieuwe afspraken te realiseren. Het tempo moet dan ook in Ede omhoog.
Wat doen we in deze bestuursperiode in Ede?Voor deze bestuursperiode zijn een paar concrete afspraken gemaakt. De doelen van de routekaart Ede energieneutraal 2050 zijn in het bestuursakkoord aangegeven als minimum.
Tot 2022 was het doel om minimaal 130.000 zonnepanelen op daken te hebben gerealiseerd. Dat is 1/7 deel van de maximaal capaciteit, die we in Ede hebben. Dat gaat voorspoedig. Het minimum doel is al gehaald . De zonnepanelen in veldopstelling zouden in 2022 moeten zijn gegroeid naar minstens 50ha. De concrete plannen worden in de zomer van dit jaar voorgelegd aan de gemeenteraad. En de kans is reeël dat ze in 2022 dan ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. Voor windmolens is de afspraak om er tot 2022 twee extra te realiseren en er nog twee in voorbereiding te hebben. Het blijkt moeilijk om plekken te vinden, die aan alle regels voldoen. Er wordt hard aan gewerkt om zover mogelijk te komen.
Er moest nog veel aan voorbereiding worden gedaan.Er is in 2019 een “Edese wind- en zonnewijzer” door de gemeenteraad vastgesteld. Hierin staan alle gebieden waar opwekking van zonne-energie en windmolens zijn toegestaan. Ook is beschreven aan welke spelregels initiatiefnemers zich moeten houden. De gemeenteraad heeft daarin hoge eisen gesteld aan landschappelijke inpassing, biodiversiteit en lokaal eigenaarsschap. Dat sluit goed aan bij de afspraken die de brancheorganisaties en de natuur- en milieuorganisaties landelijk met elkaar hebben afgesproken.
Ook is gekeken hoe we landbouwgronden zoveel mogelijk kunnen ontzien. Er is onderzocht waar bijvoorbeeld zonnevelden op “restgronden” kunnen worden gelegd. Restgronden zijn bijvoorbeeld geluidswallen, gronden waar tijdelijk niks mee wordt gedaan, waar dubbel gebruik mogelijk is (overkappingen met zonnepanelen) e.d. Uit een onderzoek blijkt dat we in Ede vermoedelijk 130ha op die manier kunnen benutten. In de routekaart Ede energieneutraal is berekend dat we vermoedelijk 318 ha nodig zullen hebben, dus dan is de belasting van landbouwgrond nog maar 188 ha.
En de warmte dan?Veel energie is nodig om huizen en bedrijfsgebouwen te verwarmen. Er wordt door de rijksoverheid veel onderzoek gedaan naar schone bronnen, o.a. geothermie. Er liggen waterreservoirs kilometers diep onder de grond. Dat water is warm. Onderzocht wordt of dat kan worden gebruikt voor verwarming van onze huizen en bedrijfspanden. Dat is veelbelovend. Maar de onderzoeken zijn nog niet zover dat een concreet plan kan worden gemaakt. Dat gaat in de komende jaren wel verder worden uitgewerkt.
Is het haalbaar en realistisch?
Het is haalbaar en betaalbaar, maar er moet wel hard gewerkt worden om een aantal belemmeringen weg te nemen. Een van de belangrijkste is dat het elektriciteitsnet moet worden verzwaard. Dat is een probleem, want enerzijds vragen de procedures voor aanleg van nieuwe kabels en onderstations te veel tijd en anderzijds hebben de netbeheerders hebben op dit moment te weinig mogelijkheden om dat op tijd te financieren. GroenLinks wil daarom dat de gemeente en de regio erop aandringen bij het rijk om dit snel te regelen. Dat is een harde voorwaarde om de doelen te kunnen halen.