De afgelopen jaren is de Nederlandse landbouwsector drastisch opgeschaald, aangejaagd door organisaties zoals de Rabobank en mogelijk gemakt door ondoordacht beleid vanuit den haag.(1, 2) Waar heeft de eindeloze opschaling en het beleid van den haag toe geleidt? Nederland is nu de twee na grootste exporteur van landbouwproducten wereldwijd, de gemiddelde schuld van een boerenbedrijf is opgelopen tot zo’n 1,3 miljoen en dat terwijl meer dan de helft minder dan modaal verdient. Tegelijkertijd maakte de Rabobank de afgelopen 5 jaar 3 miljard euro winst in de food- en agrarische sector.(2, 3) Hiernaast is de uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof vrijwel hetzelfde gebleven vergeleken met 1990, terwijl we al jaren weten dat de uitstoot veel te hoog is.(4)
Aan de andere kant is niet opschalen vrijwel geen optie. Boeren verdienen al weinig maar omdat premies en leveringsvoorwaarden afhankelijk zijn van omvang en aantallen blijven kleinere boeren achter.(5) Kortom, de trend van opschalen is slecht voor milieu, mens én boer. Wat ons betreft zijn boeren slachtoffers in de stikstofcrisis, slachtoffers die medeplichtig gemaakt worden aan hun eigen onderdrukking.
Nu in Barneveld een uitbreiding van een boerenbedrijf komt zijn we langs de deuren gegaan om te vragen hoe de omwonende daar over denken. Vooral omdat het gaat om een uitbreiding gebaseerd op een vergunning uit 2007, deze vergunning is gebaseerd op verouderde stikstof normen en zou hedendaags niet meer uitgegeven kunnen worden. De omwonenden hadden veel begrip voor de opschaling. Echter is er duidelijk een misverstand over onze positie wat betreft de boer en de noodzakelijkheid van opschalen. Wij zijn tegen het eindeloos opschalen maar voor een eerlijk inkomen van de boer en een gezonde leefomgeving.
Literatuur
1. Mak G, Wielen Pvd. 'Rabobank heeft grote schuld aan boerencrisis': NPO radio 1; 2019
2. Joosten T. In 11 grafieken: hoe de Rabobank miljoenen verdient aan schaalvergroting in de landbouw (en buiten schot blijft nu de rekening op tafel komt): Follow the Money; 2021
3. Twaalfhoven M. Tijd voor een nieuwe landbouwrevolutie: Brabants Dagblad; 2019
4. Rijksoverheid. Toetsingsemissies voor de NEC-plafonds en PM: Rijksoverheid 2021
5. VergaderboerTwee. De Basisvergoeding helpt boeren die niet willen opschalen foodlog; 2021