Zonder pers en publiek kregen de raadsleden dinsdag (op de derde van september, vast toeval) een toelichting op de begroting van Eemnes. Weinig mensen nemen de moeite om dat lijvige boekwerk door te nemen. Heel logisch, maar in feite staan er de belangrijkste keuzes in die de raad maakt: waar geeft het bestuur de binnengeharkte euro’s aan uit?
Uit deze begroting valt dat helaas niet te halen. De teksten geven geen cijfers; en de belangrijkste veranderingen haal je niet uit de staatjes met totaalcijfers. Eerlijk gezegd is de begroting nog slechter te begrijpen dan voorgaande jaren en ook toen was het niet best. Een probleem dat trouwens in de meeste gemeenten speelt; er is zoveel verplicht, dat men niet toe komt aan de ogenschijnlijk simpele klus om ook nog een begrijpelijk verhaal neer te zetten.
Bijkomend probleem: deze coalitie wil niet zoveel. Wat extra geld om onkruid weg te schoffelen, meer uitgaven aan speelvoorzieningen (in schommels en wipkippen wordt ruim vier ton gestopt de komende jaren) en omdat de BEL Combinatie in permanente staat van onzekerheid over de toekomst verkeert, moet daar ook geld bij. Sommige uitgaven zijn vrij bizar: het college wil jaarlijks 23.000 euro besteden aan een kermis, die er al minstens twee jaar niet meer staat.
De lokale belastingen stijgen met de inflatie: 2,3% per jaar. Bouwleges worden een stuk duurder; gelukkig gaat men wel kijken of verduurzaming uitgezonderd kan worden. Ook de afvalstoffenheffing gaat omhoog, er verdwijnt nog teveel in de grijze bak, en in de PMD-bak belanden veel voedselresten die er niet inhoren. Je zou denken dat er dus wordt ingezet op intensieve voorlichting, maar daarover zegt de begroting niets.
Eerder liet het college een collegeprogramma zien. Dat leek een stuk concreter en ambitieuzer dan het coalitie-akkoord. Een uitvoeringsprogramma werd daar nog aan toegevoegd, met een financiële vertaling. Toen bleek al dat er bijna nergens geld voor werd vrijgemaakt. Met als gevolg dat de ambitieuze volzinnen louter lijken te dienen om toch nog enigszins het idee te geven dat Dorpsbelang en PvdA er zijn voor de inwoners (die in deze coalitie als burgers worden aangeduid). De dialoog wordt geïntensiveerd; maar als je alleen geld hebt voor speeltoestellen en nette bloemperkjes, hoef je eigenlijk ook niet te gaan overleggen met je inwoners.
Een schrijnend voorbeeld is het geld wat bezuinigd wordt op het klimaatbeleid. De coalitie wil dat álle daken vol met zonnepanelen komen te liggen, om te voorkomen dat er een tweede zonneveld moet worden gepland. Dat kan, een keuze die zeker voordelen heeft, maar het gaat niet vanzelf. Je zal echt hard aan de slag moeten om op die manier de ambitie van de vorige raad, die steeds plechtig herhaald wordt, enigszins te kunnen benaderen. Bovendien verlangt het rijk dat er in 2021 een plan klaarligt hoe Eemnes van het gas af gaat. Ook dat vereist veel werk, want zonder uitgebreide dialoog met je inwoners koers je op een mislukking af. En wat doet deze coalitie? Ze bezuinigen op de klimaatcoördinator. Het goede nieuws is dat ook Dorpsbelang dit een vreemde ontwikkeling vindt. Hopelijk wordt deze uitglijder dan ook bij de behandeling van de begroting in november rechtgezet.
De portefeuillehouder financiën verstopt intussen overal beukennootjes. Geld dat allang verdiend is met de Zuidpolder, blijft daar volkomen onnodig in zitten. Ook in de reserve kapitaallasten wordt gespaard: 1,2 miljoen, zodat er altijd geld is als er ineens een idee opkomt. Het probleem daarmee is dat je een heldere discussie waar je het belastinggeld aan wil besteden, uit de weg gaat. Je kunt ook de woonlasten laag houden, of investeren in snelfietsroutes, meer aan handhaving doen of subsidie geven aan particulieren die nu al van het gas willen. Lokale politiek is interessant als er gekozen moet worden in lastige dilemma’s. Door overal geld te verstoppen zodat je het tevoorschijn kunt toveren als iemand ineens iets grappigs wil, neem je de democratie niet serieus.
De nieuwe coalitie heeft te weinig visie en te weinig ideeën, waardoor de portefeuillehouder financiën (burgermeester Roland van Benthem) plotseling veel macht krijgt. Een ongewenste ontwikkeling, niet omdat hij fouten maakt of heel erg verkeerd kiest, maar omdat in een democratie het maken van dit soort keuzes in de raadszaal thuishoort; liefst met veel mensen op de tribune en de pers erbij. Als deze coalitie niet zoveel wil, is dat prima; ze hebben een meerderheid en blijkbaar is de meerderheid tevreden met de boel een beetje aanharken. Maar verhoog dan niet ongeveer alle belastingen en leges, om vervolgens vooral beukennootjes te begraven en alleen achter gesloten deuren te vertellen wat je er mee wil.
Komend voorjaar krijgt het college een herkansing, als de kadernota voorgelegd wordt. Dat is een kort, leesbaar verhaal waarin de keuzes expliciet worden. Tenminste, zo was het de afgelopen jaren, dus dit college moet dat ook kunnen. Of je het er dan mee eens bent is een tweede, maar dan lezen we tenminste wat deze coalitie wil en niet wil.
Maar eerst debatteert de raad over de begroting 2019, in november. We zullen als D66 alle zaken die niet leesbaar in de begroting staan, maar waar volgens de slides wel voor gekozen wordt, alsnog bij naam noemen. En bij al die keuzes zullen we ons hardop vragen: waarom bezuinig je op ambtelijke capaciteit voor klimaatbeleid, als je wel geld uittrekt voor ongetwijfeld populaire, maar ook wel enigszins truttige prioriteiten als hondentoiletjes en speeltoestellen? Een dorp als Eemnes moet laten zien dat het serieus mee kan doen in de regio, anders verdien je je zelfstandigheid ook niet. Misschien dacht de fractievoorzitter van Dorpsbelang daar dinsdagavond aan toen hij zei dat je in deze tijd niet kan bezuinigen op klimaatbeleid.
Niels Rood
The post Column: ondoorgrondelijke begroting zonder ambitie; waarvoor zijn straks alle beukennootjes? appeared first on Eemnes.