In de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 beloofde D66 de inwoners van Groningen te werken aan een duurzame, bereikbare, leefbare provincie met een sterke en groene economie. Veel van de ambities op deze vlakken zijn op initiatief van D66 vastgelegd in het coalitieakkoord. Het College, met daarin D66-gedeputeerde Fleur Gräper, werkt sinds 29 mei 2019 hard om deze ambities te realiseren. Wat is er tot nu toe, één jaar na de beëdiging van het huidige College, van de D66-ambities in de praktijk gebracht?
Een duurzame provincie
Klimaatverandering vraagt van ons allemaal dat we stappen zetten in de energietransitie. De Regionale Energie Strategie (RES) is daar een belangrijke bouwsteen in voor Groningen. Deze RES moet Groningen, in de woorden van fractievoorzitter Geert Kamminga, “Schone energie, gezonde lucht, lokale opbrengsten, exportkansen en banen” opleveren. Het startdocument is vastgesteld en het concept volgt dit jaar.
Net zo belangrijk als de opwekking van schone energie is de omarming van het Klimaatakkoord door de Staten van Groningen. Het Klimaatakkoord zal waarschijnlijk nog niet genoeg zijn om alle doelstellingen te willen halen, maar het is een goede start. Het grote werk kan voor Groningen nu beginnen: ondersteuning van gemeenten, woningbouwcorporaties en inwoners is nodig bij het antwoord geven op de klimaatuitdaging.
Een duurzame provincie gaat ook over het terugdringen van de gaswinning, het herstellen van de schades en het versterken van onze woningen. Op dit moment maakt de uitbraak van het coronavirus dat moeilijker. Daarom stelde D66 op 1 april schriftelijke vragen aan het College wat voor werk er nog wél gedaan kan worden op het gebied van versterking en schadeafhandeling. Inmiddels komt dit gelukkig weer op gang.
Het goede nieuws van dit eerste jaar van het College was duidelijk. De gaswinning gaat naar nul, inwoners krijgen automatische vergoedingen bij kleine schades en de versterking kwam op gang. Er is nog veel nodig, zo moet de capaciteit voor versterking en schadeafhandeling drastisch omhoog, maar dit jaar kwam er wel perspectief voor veel Groningers in het bevingsgebied, onder andere dankzij het Nationaal Programma Groningen.
Een bereikbare provincie
De bereikbaarheid van Groningen valt of staat met goede treinverbindingen met de rest van Nederland en Duitsland. Daarnaast verdienen de treinverbindingen binnen onze provincie de juiste aandacht. In 2024 zal de treinverbinding tussen Veendam en Stadskanaal in 2024 gereed zijn. Daarnaast is besloten dat er een extra sneltrein tussen Groningen en Winschoten komt en tussen Groningen en Leeuwarden. Het belang van deze verbindingen op economisch en leefbaarheidsvlak kan wat D66 betreft niet genoeg benadrukt worden.
Het lukte D66 twee moties unaniem aangenomen te krijgen over deze cruciale verbindingen. Eén motie voorkomt dat plannen voor de Wunderline de dupe worden van extra investeringen in de verbouwing van het Hoofdstation Groningen. De andere zet aan tot intensieve lobby voor Groningen als station op een internationale treinverbinding tussen Amsterdam en Hamburg. Verder is de pilot gestart om de reistijd tussen Groningen en Amsterdam te verkorten. Tot slot is uit schriftelijke vragen van D66 duidelijk geworden dat het nog op te richten Rijksinvesteringsfonds belangrijk kan zijn bij het investeren in de infrastructuur van Groningen.
Duurzaam vervoer is ook een belangrijk aandachtspunt voor dit College. De aanbesteding van de nieuwe busconcessie leidt tot de grootste emissievrije busvloot van de wereld in 2020. Reizen met een elektrische of waterstofbus is in Groningen heel normaal geworden. Recentelijk is daarnaast de pilot met de eerste waterstoftrein uitgevoerd. Ook op deze manier draagt Groningen bij aan het halen van de klimaatdoelstellingen.
Het meest duurzame vervoer is echter de fiets. Het is daarom goed nieuws dat het doorfietspad tussen Groningen en Leek aangelegd zal worden. Doorfietspaden als deze maken de gezonde keuze om te gaan fietsen veel aantrekkelijker. In 2019 zijn 100 fietsknelpunten opgelost. D66 steunt daarnaast de oproep voor de terugkeer van de Paddepoelsterbrug met kracht. Mede door steun van D66 is een plan voor tijdelijke vervanging van de brug in de maak. Er is blijvende druk nodig om een permanente vervanging van de brug voor elkaar te krijgen.
In het kader van het Klimaatakkoord zijn voorbereidingen voor een Regionaal Mobiliteitsplan in volle gang. Daarin krijgen D66-ambities zoals een treinstation bij de Zernike Campus, een treinverbinding met Stadskanaal en Emmen (de Nedersaksenlijn) en een snelle treinverbinding naar de Randstad veel aandacht.
Een leefbare provincie
In een groot deel van onze provincie staat de leefbaarheid onder druk door de gevolgen van de gaswinning. Het Nationaal Programma Groningen is bedoeld om deze druk weg te nemen en het bevingsgebied weer van toekomstperspectief te voorzien. Het toekomstperspectief heeft met het programmakader voor het NPG vorm gekregen, maar ook zeker door Motie 66. Deze motie, op initiatief van D66 geschreven, stelde toekomstperspectief voor op basis van concrete, toetsbare ambities op gebied van economie, onderwijs, leefbaarheid en imago.
Leefbaarheid vraagt echter ook buiten het bevingsgebied om focus op gezondheid, onderwijs, krimp en werk. Het in december aangenomen Leefbaarheidsprogramma 2020-2023 toont deze inzet goed. Bereikbaarheid van goede zorg, goede huisvesting en terugdringen van eenzaamheid zijn belangrijke punten die in het programma de aandacht hebben gekregen die ze verdienen. Daarnaast draagt ook de cultuursector sterk bij aan de leefbaarheid in onze provincie. Met de Cultuurnota 2021-2028 wordt toegankelijkheid van en innovatie in cultuur gestimuleerd. Daarnaast krijgt cultuureducatie speciale aandacht. Daar hebben wij ons sterk voor gemaakt en zullen ons ook na de corona-crisis sterk voor blijven maken. De coronacrisis maakt het de cultuursector nu erg moeilijk, maar de provincie blijft bijdragen aan een sterke culturele en creatieve infrastructuur en ondersteunt daartoe de verdere samenwerking tussen de provinciale cultuurpeilers en de initiatieven in de regio.
Ook onze natuur kan een belangrijke bijdrage leveren aan onze leefbaarheid. Het is een plaats van recreatie, deel van onze aantrekkingskracht maar ook een bron van educatie voor onze kinderen en kleinkinderen. Met de Waddenagenda krijgt het grootste natuurgebied van Nederland benodigde bescherming waarbij D66 de balans tussen economie en ecologie voortdurend zal bewaken. Er is goed bestuur nodig om de economische activiteit in het Waddengebied te combineren met de biodiversiteit in het gebied. Deze biodiversiteit wordt nu bedreigd, maar met deze Waddenagenda wordt de lijn omhoog ingezet.
Groene en sterke economie
Met de in december aangenomen kadernota Groningen@Work 2020-2023 krijgt de Groninger arbeidsmarkt een betere afstemming met het onderwijs in onze provincie. De noodzaak van een leven lang leren is daar een belangrijk aspect van, evenals het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt voor een grote groep Groningers. De D66-motie waarin ICT als sector toegevoegd wordt aan het programma Kansrijke Leerweg zorgt ervoor dat in het verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt ook 21e-eeuwse vaardigheden niet vergeten worden. 2019 kende al mooie resultaten voor de Groninger economie. Het aantal banen groeit, de werkloosheid daalt en het aantal startups neemt toe.
Deze positieve lijn moet in de toekomst doorgezet worden. Er moeten banen behouden en nieuwe werkgelegenheid gecreëerd worden in het Noorden. Er zijn daarnaast volop kansen voor vergroening van onze economie. Zo investeren we volop in de waterstofeconomie waarin nieuwe banen beschikbaar komen. Ook ondersteunen we de chemiesector bij het vergroenen, waardoor banen behouden kunnen blijven. Het terugdringen van de gaswinning dwingt ons tot de vraag of we de werkgelegenheid van de gaswinning in kunnen zetten voor duurzamere energiebronnen. Daarom stelde D66 schriftelijke vragen over de toekomst van bedrijven als GasTerra.
Bij gelijk werk hoort bovendien gelijke betaling. Daarom hebben we eveneens schriftelijke vragen gesteld over de loonkloof die er bij de Provincie Groningen wellicht bestaat tussen man en vrouw. De Provincie heeft en houdt aandacht voor een fiftyfifty verdeling en gelijke beloning voor gelijk werk. Daarnaast zijn de randvoorwaarden voor onze economie van groot belang. Snel internet is daarom nodig om mee te komen met de rest van Nederland. Hierom zijn er schriftelijke vragen gesteld door D66 over de recente aanvallen op zendmasten, die niet alleen het economisch belang, maar ook het veiligheidsbelang schaden.
Tot slot is er dit jaar veel gesproken over de landbouwsector, waar aan andere stikstofregels voldaan moet worden. Ook dit gaat over de verduurzaming van onze economie. De landbouwsector verdient duidelijkheid voor de toekomst. De beleidsregels moeten deze duidelijkheid bieden. Niet alleen aan de landbouwsector, maar ook aan de natuurbeheerders. De overgang naar circulaire landbouw versnellen maakt de landbouw toekomstbestendig, helpt de bouw weer op gang en beschermt onze natuur.