Lees hier de volledige woordvoering van onze fractievoorzitter tijdens het voorjaarsdebat.
Als je uitzoomt en van bovenaf kijkt naar een wereld die hard wordt geraakt door corona zie je twee dingen:
Deze crisis legt alle problemen bloot die al lang sluimerden maar nu acuut aan de oppervlakte zijn gekomen
We zagen in korte tijd dat we in staat zijn om bijna alles met elkaar anders te organiseren.
Over beide elementen moeten we het met elkaar hebben. Wat eerder onmogelijk leek, is nu een manier om sterker uit de crisis te komen. (Wat GroenLinks betreft is het nu tijd om volledig te kiezen voor vergroening, een andere invulling van onze openbare ruimte, duurzamer werken en leven, een circulaire economie. Dit is niet alleen de weg uit deze crisis, maar ook uit de klimaatcrisis.)
Wat zijn dan in deze ongekende en onzekere context de prioriteiten van GroenLinks? Ik ga die uiteenzetten via drie lijnen:
Kwetsbare groepen
Groen is de weg uit de crisis
Waarde gaat over meer dan euro’s
En grofweg is onze redeneerlijn: we willen stimuleren waar we meer van willen en ontmoedigen waar we minder van willen.
Kwetsbare groepenZoals bij elke crisis worden ook nu mensen die het al moeilijk hebben het hardst geraakt. ZZP'ers die in 1 klap alles kwijtraakten en voor mensen die al in een financieel moeilijke positie zaten werd de situatie nog erger Daarom is het goed dat we in Groningen al hard werken aan het tegengaan van armoede en het helpen van mensen met schulden. Wat GroenLinks betreft trekken we daarvoor uit wat nodig is. De hand moet niet op de knip, maar worden uitgestoken naar iedereen die dat nu nodig heeft. Daarbij moet de Groningse aanpak, eentje die draait om vertrouwen en de vraag wat mensen nodig hebben, centraal blijven staan.
Zelfs zonder Corona zou de ongelijkheid in onze samenleving sterk toenemen. Het CPB en het SCP becijferden dat als het beleid omtrent armoede in Nederland niet wordt aangepast, het aantal mensen in armoede in 2035 met een kwart zou stijgen.
Dit alles wordt voor een groot deel verklaard door een politieke keuze: het jaarlijks verlagen van de bijstand in gang gezet door Rutte 1 en doorgezet in Rutte II en III
Voor onze inwoners is het zo dat de rijksoverheid en de gemeente na de intrede van Corona allerlei maatregelen hebben getroffen om mensen te steunen en overeind te houden. Dat is goed, heel belangrijk en laat zien dat het dus wel kan.
Tegelijkertijd is het ook nog steeds zo dat als je in Nederland aan het bestaansminimum zit je bijstand jaar naar jaar verlaagd wordt, werken nauwelijks loont en hebben we een belachelijk oerwoud aan toeslagenregels gecreëerd waar mensen helemaal in vastdraaien. Dat alles omdat we mensen niet vertrouwen met de regie over hun eigen leven. Als het hierom gaat spreken we niet van ‘trots’ of ‘noodzakelijke investeringen’ zoals we wel doen bij het geven van voordeeltjes aan multinationals om ze binnen de grenzen te houden of leningen aan bedrijven die zich niets aantrekken van hun maatschappelijke en sociale verantwoordelijkheid en vooral geld verdienen voor hun aandeelhouders.
In Groningen kiezen we er voor om mensen verder te helpen en daar ben ik heel blij mee. Wat iemand nodig heeft staat centraal. De overtuiging dat de overheid iets betekenisvols kan doen voor mensen die het moeilijker hebben dan anderen. Financieel, maar ook die praktisch hulp nodig hebben of die het geestelijk zwaar hebben en bijvoorbeeld een beroep kunnen doen op zelfdodingspreventie 113 waar onze gemeente een bijdrage aan levert.
Waarom dan ook hier de nadruk op wat het langjarig beleid van de Rijksoverheid is? Omdat we ontzettend veel last hebben van het beleid dat uit Den Haag komt. Bijna op alle vlakken. En die consequenties raken onze meest kwetsbare inwoners het hardst. Dus de prioriteit moet in Groningen blijven liggen op het de hand toereiken aan de mensen die dat het hardst nodig hebben terwijl we tegelijkertijd op alle fronten moeten vechten tegen waar de Rijksoverheid ons mee opscheept.
De verlaging van de bijstand en het feit dat werken niet loont is daar onderdeel van en daarom dienen we daar een motie over in.
Groen is de weg uit de crisisWe zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering meemaken en de laatste generatie die er iets aan kunnen doen.
Ik herhaal het maar: wanneer een nieuwe crisis zich aandient, is dat geen reden om een andere crisis maar te laten lopen.
De klimaatcrisis is urgent en de eerste consequenties zien we nu al. Het weer verandert snel en stelt ons voor problemen die we in Nederland 20 jaar geleden niet hadden. Al begin juni werd gewaarschuwd om op te passen met ons waterverbruik. Het laat ook zien dat ons gedrag consequenties heeft en dat we bepaalde dingen echt anders moeten doen. Want, wat doen we als het water op is? Is het houdbaar om zoveel te vliegen als we doen? Is het houdbaar om te eten zoals we doen? Waarom is ongezond eten goedkoop en gezond eten duur? En, we weten inmiddels toch wel wat de consequenties zijn van smerige energiebronnen?
Dit soort vraagstukken, dat is geen ‘klimaatambitie’, het is onderdeel van de opgave die we met elkaar hebben om deze crisis zo snel mogelijk in te perken. Alles dat een bijdrage levert aan het versneld vergroenen en verduurzamen van onze gemeente, woningen, energievoorziening staat wat GroenLinks betreft torenhoog op de prioriteitenlijst.
Een waardegedreven samenlevingWaarde gaat over meer dan euro’s. Dat lijken we in de onze samenleving nog wel eens te vergeten. Tijden van crisis geven ook de gelegenheid om ons te bezinnen op hoe we de dingen doen en of dat niet anders zou moeten.
De openbare ruimte is een mooi voorbeeld. Die is van ons allemaal. Toch is het voor velen nog steeds gewoon dat sommige mensen buitensporig veel van die ruimte claimen voor zichzelf en dat ook nog helemaal terecht vinden. Nu we voorlopig anderhalve meter afstand moeten houden is de vraag ‘hoe verdelen we de openbare ruimte’ nog belangrijker. We zien dat de gemeente inzet op het creëren van ruimte voor verblijven, groen, wandelen en spelen. En dat de gemeente buurten en straten faciliteert die iets anders willen met hun openbare ruimte. Mijn fractie ziet daar nog wel een verbetermogelijkheid: veel inwoners blijken helemaal niet te weten wat er allemaal mogelijk is en wat ons betreft ligt er een mooie kans om daar als gemeente actiever iets in te doen.
Mensenrechten, democratie en solidariteit. Allemaal zaken die onmisbaar zijn in een waardegedreven samenleving. We hebben wereldwijd gezien dat mensen de straat op gaan om gelijke rechten op te eisen. Terecht wat GroenLinks betreft. Vandaag herdenken we de afschaffing van de slavernij. Het is goed en belangrijk dat de gemeente Groningen inmiddels uitgebreid aandacht heeft voor dit onderwerp en met een indrukwekkend programma stilstaat bij dit gegeven. Maar, voorzitter, op dit onderwerp hebben we nog forse stappen te zetten en wat mijn fractie betreft zet het college daar vaart achter.
Cultuur is een ander voorbeeld van iets dat waarde heeft in zichzelf en waarvan de waarde, wat GroenLinks betreft, niet moet worden gemeten langs de eurolat. We zijn in Nederland echt niet zuinig genoeg op onze culturele sector. Het pakket dat er nu ligt is mooi, het is goed dat gezien wordt dat het nodig is, maar het is ook te weinig.
Tot slotWaar de nadruk de afgelopen jaren in maatschappelijke debatten en de politieke arena heel erg lag op het creëren van tegenstellingen en framing, moeten we toe naar een stevig inhoudelijk gesprek. Als je goed luistert naar het verhaal van Piet Hein Mulligen, hoofdeconoom van het CBS die het feit dat we in Nederland een ‘high trust’ samenleving hebben aanwijst als een van de belangrijkste succesfactoren voor de sterke samenhang en solidariteit die hier heerst dan kunnen wij dat. Ook al hoor je van alles over individualisering, lijkt het of we elkaar de tent uitvechten en dat het allemaal steeds slechter gaat met onze kinderen, met veiligheid en met de samenleving, laten alle cijfers consistent het tegenovergesteld beeld zien.
Wat de gemeente moet regelen is dat de kennis op orde is en de basis vormen voor dat gesprek. Dus, wat weten we op basis van onderzoek? Want als je tijd en energie gaat focussen op dingen waarvan we weten dat het effectief is, dan komen we met elkaar verder. Daarom willen wij dat het college vooral investeert in dingen waarvan we weten dat het zich in veelvoud terugbetaald. Zowel in euro’s als in bijvoorbeeld welzijn. Vroeg inzetten om problemen later te voorkomen. Ook onze inwoners zijn een belangrijke kennisbron. Er wordt veel gesproken over inspraak en participatie en we hebben in Groningen belangrijke stappen gezet. Maar, we zijn er nog lang niet en het optimaal gebruik maken van de kennisbron die inwoners vormen, dat is een weg vol obstakels.
We moeten anticiperen op het feit dat we de komende jaren te maken hebben met een maatschappij die er anders uitziet. Het is belangrijk dat onze ambtenaren in staat zijn om in die nieuwe situatie op een goede manier verbinding te leggen met inwoners en we horen graag van het college hoe zij van plan is hiervoor te zorgen.