De wereld wordt steeds digitaler. En dus zijn steeds meer datacenters nodig. Maar dat mag niet steeds ten koste gaan van het open landschap. En ook het enorme energieverbruik moet zoveel mogelijk worden beperkt.
Dat was in het kort gezegd de inbreng van de fractie van GroenLinks toen de gemeenteraad op 25 juni sprak over de hoofdlijnen van het beleid over datacenters. Daarbij ging het over vragen als ‘Waar gaan ze komen?’ en: ‘Wat staan we nog toe?’
Vanuit GroenLinks hebben we hierbij onder meer onze zorgen uitgesproken over de ‘verdozing’ van het landschap en het enorme energieverbruik. En dan met name of dit verbruik gevolgen heeft voor onze inwoners en ondernemers in de overige branches.
Allereerst een klein jaartje terug in de geschiedenis. Op 11 juli 2019 nam de gemeenteraad een zogenoemd ‘Voorbereidingsbesluit’ aan. Het effect hiervan was dat er voor de periode van één jaar geen nieuwe aanvragen voor de bouw van datacenters in behandeling werd genomen. Reden was dat het gemeentebestuur grip dreigde te verliezen op de snelle toename van deze bedrijven in Haarlemmermeer.
Het college heeft dit jaar gebruikt om een gedegen beleidsnotitie te maken en daarmee samenhangend een ontwerpbestemmingsplan datacenters. Het datacenterbeleid is nog niet volledig afgerond: het betreft een 90%-versie. Er worden bij het beleidsplan vier locaties aangewezen waar datacenters zich mogen vestigen; Polanenpark, Corneliahoeve, Schiphol Trade Park (STP) en Schiphol-Rijk.
Het ontwerpbestemmingsplan zal nog ter inzage worden gelegd zodat zienswijzen indienen nog mogelijk is. De verwachting is dat de gemeenteraad in oktober over beide stukken een besluit zal nemen.
Bij de start van dit debat heeft onze fractie het college bedankt voor de ingreep in 2019 en het nu (grotendeels) ontwikkelde beleid. Feitelijk hebben de portefeuillehouders hiermee uitvoering gegeven aan een aangehouden motie van GroenLinks van 28 juni 2018.
Als fractie hebben we nog wel een aantal zorgpunten over de datacenters geuit. Zo hebben we moeten constateren dat datacenters – net als overigens Schiphol – een positie hebben van landsbelang. In de RES (Regionale Energie Strategie) zien we dit al terug omdat de elektriciteitsopgave voor Noord-Holland-Zuid geen rekening hoeft te houden met datacenters. De minister heeft toegezegd dit op nationaal niveau te regelen. Dat klinkt op voorhand gunstig voor Haarlemmermeer, maar geeft onze fractie ook zorgen. Houden we als gemeenteraad met deze constructie wel voldoende controle op de datacenters? Het zal toch niet zo zijn dat het landsbelang onze inwoners in de weg gaat zitten? Wat levert het onze bewoners nu op? In elk geval geen spectaculaire hoeveelheid werkgelegenheid. Een voordeel dat het college kon aangeven was dat datacenters voor invulling zorgen van bedrijventerreinen zonder dat hierbij structurele en frequente vervoersbewegingen gaan plaatsvinden. Verder is het gunstig voor het vestigingsklimaat! Eerlijk gezegd heeft het college hiermee de genoemde zorgen nog niet kunnen wegnemen.
Het elektriciteitsverbruik van datacenters is enorm. Ter vergelijking. De klimaatmonitor geeft aan dat alle woningen in Haarlemmermeer in 2018 in totaal 182 miljoen Kw/h hebben verbruikt. We hebben inmiddels 23 datacenters en zij hebben een geschat verbruik van 460 miljoen Kw/h. Dat is grofweg 2,5 maal meer elektriciteit als alle (!) woningen in de gemeente.
Deze zorgen delen ook andere partijen in de raad. Het college heeft aangeven dat onze inwoners en overige bedrijven hiervan geen hinder zullen ondervinden. In bepaalde gevallen zullen datacenters zelf een stroomvoorziening moeten gaan aanleggen.
Het nieuwe beleid kent een aantal beperkingen die ervoor moeten zorgen dat er regie is op de nog te bouwen datacenters. Denk daarbij aan beperking van (bouw- en vloer)oppervlakte, het aantal bouwlagen en een maximum aan de piekbelasting van inname elektriciteit.
Onze fractie is verheugd met een paragraaf over de ruimtelijke kwaliteit en landschappelijke inpassing. Vrij vertaald geeft het college via deze beleidsnotitie aan dat ze bij nieuwe aanvragen gaan selecteren op de meest innovatieve, duurzame en groene datacentersexploitanten. Juist over deze paragraaf heeft GroenLinks aandacht gevraagd van de andere fracties. Verder hebben we de wethouder gevraagd of de mooie voorbeelden (zie onder) ook als norm opgenomen worden in een nieuw beeldkwaliteitsplan. We hebben de bewuste paragraaf goed gelezen. We komen dan vaagheden tegen als: ‘vragen we’, ‘mogelijk’, ‘kunnen’, ‘waar mogelijk’, ‘kan ook’, ‘een zekere mate’, ‘te verkennen’. Kortom: het wordt vaak mooi voorgesteld. Maar wordt het ook concreet gemaakt?
Ondanks dat de beleidsnotitie verwijst naar een mogelijk nieuw op te stellen beeldkwaliteitsplan, wilde de portefeuillehouder op specifieke vragen van ons geen harde toezeggingen doen. Het bleef bij het verwijzen naar de beleidsnotitie. Onze fractie zal het college dan ook scherp blijven volgen op uitvoering van deze groene paragraaf.
Afbeeldingen (boven en onder): inspiratiefoto’s en schetsen gevoegd afkomstig uit het concept datacenterbeleid gemeente Haarlemmermeer.
