Groei of genoeg?
Hebt u dat wel eens dat voor je gevoel alle puzzelstukjes bij elkaar komen? Ik had dat de afgelopen weken. Al tijden maak ik me zorgen om de aarde, om de leefbaarheid. Om de polarisatie: zien we elkaar nog, willen we echt naar de ander luisteren en het beste voor hem of haar?
De puzzelstukjes kwamen bij elkaar in het boekje: Er is leven na de groei! Geen vraag maar een conclusie. Econoom Paul Schenderling gaat terug naar 1972 , toen de Club van Rome kwam met Grenzen aan de groei. De boodschap vijftig jaar geleden: Het klimaat verandert en de grondstoffen raken op. Wat zou er gebeurd zijn als we in 1972 geluisterd zouden hebben en het roer omgegooid? Het gaat te ver om het hele verhaal te vertellen. De kern is: Minder werken, minder consumeren, bewustere keuzes en zoeken naar een nieuwe balans.
We weten allemaal dat we in 1972 die wijsheid niet hadden. Toch is dit een goed moment om het nog eens te proberen. Niets is zo krachtig als een idee waarvoor de tijd gekomen is, zei de Franse schrijver Victor Hugo. Volgens Schenderling is dit het moment: de klimaatcrisis wordt zichtbaar, ook dichtbij huis én er is geen andere keuze dan economische groei vaarwel zeggen om de planeet leefbaar te houden.
Ik begin met opzet met dit verhaal. Om alles wat we hier vandaag bespreken in perspectief te zetten. Het gaat niet alleen om Hellendoorn, het gaat om de leefbaarheid van de aarde. Dit kan ik niet alleen, dit kan Hellendoorn niet alleen want het is een systeemverandering, maar als we dit belangrijk vinden kan dit wel ons uitgangspunt zijn.
Genoeg
Wat de ChristenUnie betreft moeten we streven naar genoeg. Groei moet een middel zijn en geen doel. We erven de aarde niet van onze voorouders , maar hebben deze te leen van onze kinderen, zegt een Apache spreekwoord. De ChristenUnie heeft in het verkiezingsprogramma de generatiecheck opgenomen: ‘plannen van de gemeente worden ook getoetst op de gevolgen voor jongeren’.
Programmabegroting Hellendoorn: wat wil de ChristenUnie
Visie
Dan nu naar Hellendoorn. De eerste begroting van een nieuw college. Wat wil de ChristenUnie en hoe past deze begroting daarbij.
Wij willen visie! In deze begroting wordt vooral verder gegaan met het beleid zoals het vorige college dat opgestart heeft. Het ‘nieuwe beleid’ van dit college is vooral structureel maken wat incidenteel was. Wat wil dit college? In het coalitieakkoord staat zoveel dat er eigenlijk niks in staat. In deze begroting net zo.
Deze tijd vraagt om beslissingen, om te DOEN! De crises buitelen over elkaar heen en we zijn er nog niet. En wachten op het Hellendoorns Uitvoerings Programma tot maart vind ik niet verantwoord. ‘Elke dag die je wacht zul je meer moeten doen.’ Een richtlijn de vorige periode waren de Global goals, maar ze staan niet meer in de programmabegroting. Is dat een bewuste keuze of een vergissing?
Verder lezen de programma’s lastig omdat veel niet smart is, dus je hebt er weinig aan. ChristenUnie wil graag toelichting. Waarom heeft het college hiervoor gekozen en kan het anders?
De ‘harde’ onderwerpen
Onderzoek
66 keer staat het woord onderzoek in deze begroting. Dat vinden wij te vaak. Moeten we dan geen onderzoeken meer laten doen? Zeker niet, maar vaak zijn onderzoeken uitstel van keuzes en het kopen van tijd. Het maken van keuzes is moeilijk omdat je belangen moet afwegen. Maar als je duidelijke kaders hebt, is onderzoek vaak niet nodig. Een onderzoek waar de ChristenUnie blij mee is, zelfs op aangedrongen heeft bij de wethouder is de afhandeling van het kanaaldrama. Het beleid vanuit de provincie is goed, maar de uitvoering niet. Echt niet. En dat doet pijn. Pijn bij de mensen aan het kanaal, maar het moet ook ons pijn doen dat we als Overheid niet altijd bij machte zijn beleid goed uit te voeren.Landbouw
We zijn blij met het agrarisch actieplan en de pilot in Haarle met een gebiedsproces. We hopen dat deze pilot veel oplevert maar ook dat blijkt dat deze manier van werken aansluit bij wat de boeren willen, ook als voorbereiding op de gebiedsagenda.
Vorig jaar vroeg de ChristenUnie om de inzet van de agrarisch ambtenaar structureel te maken net als de inzet van de ervencoaches. We zijn dankbaar dat dit nu gebeurt. Tijdens het speeddaten met Helders Boeren werd gevraagd om een extra Loes: een groot en verdiend compliment!
Mobiliteit
In het hoofdstuk mobiliteit lijkt vooral veiligheid van belang te zijn. Hoewel belangrijk, toch een gemiste kans. En als je meer intercity’s wenst zonder een verdubbeling van het spoor, heb je het niet goed begrepen. Totaal onrealistisch. ChristenUnie neemt aan dat u concreet bedoelt hiervoor te lobbyen? Verder missen we de lobby voor de Nedersaksenlijn. Kan het college aangeven waarom er niet gesproken wordt over een lobby voor de Nedersaksenlijn?
Woningmarkt
In de Tubantia viel onlangs te lezen dat er maar liefst 1600 woningbouwplannen op de plank liggen. Maar de kop gaf precies weer wat de status is van Hellendoorn: ‘Overal wordt gebouwd maar in Nijverdal ligt het stil’. Deze coalitie streeft naar het bouwen van 1000 woningen in 10 jaar. Die 1000 woningen in 10 jaar zijn nu nodig, wij moeten zorg dragen dat dit niet pas over 9 jaar gebeurt en tegemoetkomen aan de wens van de inwoner. We moeten daad bij woord voegen. Plannen zijn er om uit te voeren. Wat heeft het college nodig om de plannen uit te voeren, mn nu de bouwvrijstelling van tafel is?
Financiën
Een sluitende begroting is gelukt. Stijgende bouwkosten van Reggesteyn, stijgende energiekosten, inflatie. Tot 2026 zien de financiën er rooskleurig uit, maar daarna niet. De ChristenUnie wil dat we zorgvuldig blijven beslissen en de reserves realistisch gevuld , zeker in deze onvoorspelbare tijden.
Ik mis iets inhoudelijks over de RES. Betekent geen bericht goed bericht?
De ‘zachte’ onderwerpen
Arbeidsmarkt en taakstelling personeel
Er is krapte op de arbeidsmarkt, maar laten we van de nood rond arbeidsmarktkrapte een deugd maken en een economie maken die niet draait om groei maar om genoeg. De oorzaken van de tekorten zijn deels demografisch van aard en daarmee structureel. Eerlijk verdelen van schaarste is ook bij deze crisis nodig. De taakstelling personeel verdwijnt. Het was een pijnlijke maatregel waarbij we te veel van onze ambtenaren vroegen. Inhuren of verschuiven zijn niet altijd oplossingen en zeker geen duurzame oplossingen. We hopen dat de nieuwe posten extra ruimte en lucht bieden aan onze ambtenaren én dat er genoeg geschikte mensen gevonden worden.Hoe zorgt het college ervoor dat de belangrijke posten bemenst blijven?
Maar ook: deze krappe arbeidsmarkt móet kansen bieden voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Gelukkig lezen we over het sociaal sportcafé, waarin juist deze groep betrokken gaat worden. Ziet het college op dit punt extra kansen voor de gemeente?
Het is (erg) goed nieuws dat er geld is om de taakstelling personeel terug te draaien.
Statushouders
Als ChristenUnie willen we ons verantwoordelijkheid nemen bij statushouders. Maar bij krapte op de woningmarkt is dit wel ingewikkeld. We roepen het college op alle mogelijkheden aan te grijpen om zo veel statushouders als mogelijk op te vangen, op zijn minst de taakstelling te halen. Kan het college aangeven hoe concreet het inzet op flexwoningen voor deze groep in onze gemeente?
(energie) Armoede
Ook nu vragen we aandacht voor de inwoners die door de enorme stijgingen van de energiekosten, maar ook door de inflatie de eindjes niet (goed) meer aan elkaar kunnen knopen. Organisaties als de Voedselbank en Noabers voor Noabers doen goed werk. Helaas nemen ook voor deze organisaties de vraag en de kosten toe en de inkomsten af. Dat gaat dubbelop. Het zorgdragen voor de arme, kwetsbare doelgroepen is een kerntaak van de gemeente. Stel dat de Voedselbank onvoldoende kan doen, dan komt er veel op de gemeente af. Hoe kijkt het college aan tegen een amendement om de Voedselbank te ondersteunen zodat de hulp gewaarborgd blijft?
ROLLEN
Het is niet goed dat een college zo veel tijd neemt om tot een uitvoeringsprogramma te komen. Sowieso zijn de raadsmededelingen eenrichtingsverkeer. Op andere momenten geeft het college aan dat het Uitvoeringsprogramma door dialoog met raad en inwoners tot stand moet komen, terwijl je daar als college juist zelf aan zet bent omdat alle partijen een verkiezingsprogramma hadden, de coalitiepartijen een coalitieakkoord hebben
gepresenteerd en de niet-coalitiepartijen in juni alle vier heel duidelijk hebben aangegeven wat zij willen.
Iedereen weet wat hij aan de ChristenUnie heeft en waar de ChristenUnie voor staat. We willen verbinden, zoeken het goede, zijn constructief en weten waar we het over hebben. Als wij zelfs bij Prodemos moeten vragen wat hier aan de hand is, zegt dat veel. En als dan het antwoord komt: dit vinden wij niet raar, dit vinden wij bijzonder, dit hebben wij nog niet eerder gezien. Dan vind ik dat heel bijzonder!
Envelopgelden
600.000-1 miljoen klinkt als ontzettend veel geld en dat is het ook, maar dat moeten we ook wel weer relativeren. Over hoeveel miljoenen spreken we in deze begroting? 61 miljoen baten en lasten, 169 miljoen activa en passiva. Dan is die ene miljoen werkelijk waar peanuts. Het bedrag is het punt niet maar het principe wel! Wat is het kader en hoe controleren we een goede besteding? Als ik iemand een boekenbon geef is de kans groot dat die persoon een boek ervan koopt. Als ik een envelop met geld geef kun je als ontvanger echt alle kanten op en als gever mag ik dan geen commentaar hebben. Liever dit geld in de reserve en dan met plannen terug naar de raad als er geld nodig is voor nieuw beleid. ChristenUnie wil graag het amendement ‘envelopgelden in de reserve’ mede-indienen.
ChristenUnie is niet boos, maar wel teleurgesteld en verdrietig en dat is vooral iets wat we ons als raad moeten aantrekken. Wij moeten kaderstellen en controleren. Naast volksvertegenwoordigen zijn dat dé drie taken van de raad. Die moeten we niet uit handen geven.
We moeten allemaal beter in onze rol gaan zitten: raad, college, ambtenaren en dat is een gezamenlijke taak en verantwoordelijkheid. Daar moeten we elkaar bij helpen. De raad geeft te veel ruimte en het college neemt te veel ruimte. Maar grip heb je als je goede kaders stelt en doelen SMART formuleert. Hiervoor moet je als raad weten wat je wilt, krijgt het college een meetbaar kader en is de controletaak van de raad gemakkelijk uit te voeren. Ik doe hier een oproep aan ons alle 25, ons allemaal: alleen als we onze rol pakken, alle mogelijkheden die we hiervoor krijgen gebruiken en samen aan de slag gaan komen we tot mooie dingen. Dat zijn we aan onze inwoners verplicht. Er is werk aan de winkel. Aan de slag en toon je ballen!
Ik dank u voor uw aandacht en wens ons Gods zegen toe voor ons