Bij de installatie van de nieuwe gemeenteraad in 2018 heeft Burgemeester van Houten - Wouter de Jong het initatief gelanceerd om alle raadsleden bij toerbeurt een korte bijdrage te leveren over een artikel uit de grondwet. Raadslid Griëtte Vonck heeft afgelopen dinsdag een grondwetbijdrage gedeeld in de raad over artikel 21. Ik ga het vanavond met u kort hebben over Artikel 21 van de grondwet, met als titel: Milieubescherming. De inhoud van het artikel luidt als volgt: De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu. Pas in 1983 werd artikel 21 aan de Grondwet toegevoegd, terwijl de voorbereidingen hiervoor al in 1967 begonnen. Aanvankelijk was het de gedachte een breed artikel over sociale zaken in het 4e hoofdstuk, namelijk de sociale grondrechten op te nemen. Maar in de jaren ’70 en ’80 werd milieu een belangrijk thema, niet in de laatste plaats door de invloed van de Club van Rome. Uiteindelijk resulteerde dit proces in 1983 in artikel 21, een specifiek artikel met als kop; milieubescherming. Een hoogst relevant artikel voor een land onder de zeespiegel, een land dat door gaswinning te maken heeft met aardbevingen en verzakkingen, en niet in de laatste plaats een land dat vanwege de bevolkingsdichtheid een uitdaging heeft om aan de afgesproken regels omtrent energietransitie en milieubelasting te voldoen. En toch….. Toch hoor je zelden tot nooit enige referentie naar dit artikel of naar de Grondwet in het algemeen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld ons buurland Duitsland. Het artikel dat in 1994 in de GrundGesetz hierover werd opgenomen leidde tot een jarenlang debat. Zijn onze Oosterburen dan zoveel milieubewuster? Dat is maar de vraag, en hier zéker niet de vraag. Het grote verschil zit namelijk in de aard van het grondwetartikel. Het Nederlandse artikel leidt in de basis tot een ‘inspanningsverplichting’, een ‘intentieverklaring’. Het artikel is nooit bedoeld om tot een afdwingbaar recht te komen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland, waar juist wel wettelijk afdwingbare verplichtingen uit zijn af te leiden. Zo dienen bestuursorganen in Duitsland te kiezen voor de minst milieubelastende alternatieven en dienen ze besluiten die het milieu aantasten extra te motiveren. Is Artikel 21 dan slechts een symbolische dijk, ver in het land, die slechts in werking treedt als de dreiging van bewoonbaarheid en milieu totaal mis dreigt te gaan? Zeker niet. Het artikel spreekt immers van bescherming én verbetering van het leefmilieu. Die inspanning wordt van iedere Nederlander gevraagd, en zeker van ons als politici. De twee kernbegrippen in dit artikel zijn bewoonbaarheid en het leefmilieu. Die hebben alles met elkaar te maken én staan geregeld op gespannen voet met elkaar. Het is dan aan de politiek om in concrete situaties de juiste afwegingen te maken. Hoe houden we onze gemeente Houten bewoonbaar en leefbaar. Én hoe beschermen en verbeteren we het milieu van de gemeente Houten, zodat mens en dier daar optimaal kunnen leven? Huiswerk dus. En laat het nu net op de agenda staan vanavond……