Onder deze titel hield onze fractievoorzitter Ton de Vries op 10 december namens ChristenUnie de jaarlijkse algemene beschouwing in de gemeenteraad.
Door o.a. oplopende zorgkosten moet Katwijk miljoenen euro’s bezuinigen. Een ingrijpend pakket maatregelen. Met partijen uit coalitie en oppositie lukte het de ChristenUnie voorstellen van het college op sociaal terrein aan te passen. De kortingen op bijzondere bijstand, de ondersteuning van vrijwilligers in het jongerenwerk en nog een aantal ingrepen gaan niet door! Met politieke wil van meerdere kanten lukte het hiervoor een verantwoorde financiële dekking te vinden.
Voorzitter, deze algemene beschouwingen kijken vooruit naar 2021. Een jaar geleden maakten wij plannen voor 2020. Dat maakt bescheiden. We zitten middenin een wereldwijde pandemie die ook aan Katwijk niet voorbijgaat. Sociale en economische gevolgen zullen ook op langere termijn merkbaar zijn. Eenzaamheid, de ontwikkeling van jongeren, maatschappelijk functioneren van kerken, verenigingen, sport en cultuur, de belemmeringen worden voelbaar. Een gemeente kan niet alles oplossen, maar wel het voortouw nemen. Wij verwachten komend voorjaar een plan van aanpak om dit in kaart te brengen en een aanpak te ontwikkelen. Kan het college dit toezeggen?
In dit huis staan wij voor de opdracht de begroting voor 2021 en de jaren erna sluitend te krijgen. Een forse opgave, groter dan die van vorig jaar. Die is nog niet eens volledig gerealiseerd. Het kan nu alleen door pijnlijk verder te snijden in onze uitgaven.
Er is daadwerkelijk gekeken naar het brede palet van gemeentelijke uitgaven. Niet, zoals sommige partijen beweren, eenzijdig naar sociale uitgaven. Toch doen juist daar de ingrepen ook voor de ChristenUnie het meest pijn en hebben we daar nogmaals kritisch naar gekeken. Als de overheid een schild voor de zwakken moet zijn, en dat vindt de ChristenUnie, moet minder landen bij de meest kwetsbaren. Daarom kan mijn fractie niet leven met de korting op bijzondere bijstand, die mensen raakt voor wie sociaal isolement een direct gevaar vormt. Vorig jaar schreven wij op deze plaats: herziening van het armoedebeleid mag niet worden uitgesteld. In 2020 is onderzoek gedaan naar de uitvoering. Het debat over schulden en armoede in 2021 mag niet belast worden met het bij voorbaat korten van het budget. Dat gaan we dus niet doen!
Er is een evenwichtig pakket aan bezuinigingen voorgelegd. Keuze tussen mensen of stenen suggereert een tegenstelling die er niet is. Een goede woon- en leefomgeving raakt evengoed het welzijn van onze inwoners. In het sociaal domein kan de ChristenUnie de korting op het jeugd- en jongerenwerk, het ontmoeten in de wijk en andere posten die juist preventief werken moeilijk accepteren. Daarom dienen wij, samen met een verheugend aantal andere partijen, het amendement in dat deze bezuinigingen schrapt met verantwoorde financiële dekking daar tegenover.
Ondanks pijnlijke maatregelen is het onvermijdelijk het resterende tekort door een hogere belastingopbrengst te dekken. Dit is verantwoord omdat verder snijden in het voorzieningenniveau meer pijn oplevert dan een beperkte belastingverhoging. Katwijk blijft een gemeente met relatief lage lasten. Dat zet de zaken wel in perspectief.
Katwijk is een ambitieuze gemeente. Heel wat beleidsplannen en agenda’s zijn gepasseerd in de afgelopen jaren. Groenbeleid, mobiliteitsbeleid, wegenbeleid en -beheer, duurzaamheid, de rij is nog langer. Beleid staat op papier en dat is geduldig. Er is al veel in uitwerking en er gaat nog veel gevraagd worden van de uitvoering. Daar is een ambtelijke organisatie voor nodig die past bij onze groeiende gemeente. Die organisatie is in ontwikkeling, maar te vaak lopen we nu nog tegen de grenzen van capaciteit en competentie aan.
We zien een grote ambitie op wonen en bouwen in Katwijk. Onder leiding van wethouder Mostert zijn Woonvisie, Woonagenda, Doelgroepenverordening en Prestatieafspraken in hoog tempo van de productieband gerold. Het besef dat de uitvoering van groot belang is voor de beschikbaarheid en de betaalbaarheid van wonen in Katwijk rechtvaardigt voor dit dossier de extra menskracht in tijden van financiële schaarste.
Bouwen en wonen zijn komende jaren op Project Locatie Valkenburg een grote uitdaging. Wij zullen met elkaar moeten bewaken dat dit gebeurt in een prettige leefomgeving die groen en autoluw is en waar goede voorzieningen er voor zorgen dat het een nieuw duurzaam dorp en geen slaapwijk wordt. Wat dit betreft zijn dit jaar belangrijke stappen gezet. Het is niet in alles naar onze wens gegaan, er zijn nu eenmaal meerdere partijen bij betrokken. Over het resultaat zijn we wel degelijk tevreden. Het aandeel betaalbare woningen is door de Katwijkse inzet aanzienlijk groter dan zonder die inzet het geval zou zijn. We zien uit naar 2021, als wat we hebben afgesproken wordt vastgelegd in bestemmingsplannen: woningbouw in een kwalitatief voorbeeldig nieuw dorp.
De ontwikkelingen in het sociaal domein baren ons grote zorgen. Onze financiële tekorten zijn toch echt grotendeels te wijten aan de gevolgen van de decentralisaties vanaf 2015. Correctie in de rijksuitkering op dit punt is nodig en rechtvaardig. Gemeenten, echt niet alleen Katwijk, moeten miljoenen bijpassen ten koste van de zorgverlening of van andere belangrijke gemeentelijke bestedingen.
Katwijk zal zelf ook orde moeten brengen in de sturing op uitgaven voor jeugdzorg en WMO, twee kwetsbare doelgroepen. Wethouder Van Starkenburg is daarmee begonnen, maar wij zien nu nog onvoldoende resultaten. De wijkteams en de praktijkondersteuning moeten door hun preventieve functie tot betere lokale beheersing gaan leiden. Regionaal moeten TWO en de zorgaanbieders gevolg geven aan de opdracht van gemeenten de kosten nu eindelijk in de greep te krijgen. Wij zien uit naar het verbeterde inzicht en het overleg dat is toegezegd voor komend voorjaar. De gemeenteraad wil terugkomen in de positie waarin het grip krijgt op deze voor een gemeente zo wezenlijke taak.
2020 is een bijzonder jaar geworden. Voornemens konden niet altijd worden uitgevoerd, zo bleek al uit de Najaarsbestuursrapportage. Vanuit de gemeente is volop ingezet om de pijn van de pandemie en de maatregelen te verzachten, waar dat kon. College en ambtenaren verdienen hiervoor waardering. Daarnaast is op veel dossiers ondanks crisistijd vooruitgang geboekt.
De veiligheid op strand en boulevard vraagt in roerige tijden extra aandacht. Wij gaan komend voorjaar graag het gesprek aan over beleid en handhaving in de kuststrook en het winkelgebied. Op het strand lijken KRB en KNRM meer verantwoordelijkheden te krijgen. Kunnen zij die extra taken aan? Wij verwachten van het college tijdig, ruim voor de zomerperiode, voorstellen voor beleid.
De toegankelijkheid van het strand is verbeterd. De ChristenUnie heeft daartoe de aanzet gegeven, samen met de PvdA. Dat iedereen kan meedoen in de samenleving is van groot belang. Een volgende stap is de toegankelijkheid van de duinpaden. Die laat nog te wensen over. Is het college bereid in gesprek te gaan met partijen als Staatsbosbeheer en Dunea en de raad hierover te informeren?
Vorig jaar hebben wij met steun van de raad het Juttersmuseum op de kaart gezet. Het is een moeilijk jaar voor musea geweest, maar wat is de status van dit project?
De invoering van de MAG is van de grond gekomen. Na de resultaten van de eerste tranches vragen wij ons nog steeds af of juist de kleinere verenigingen en organisaties wel mee kunnen komen? Gaat het college zorgen voor extra ondersteuning die voorkomt dat hun waardevolle activiteiten en initiatieven ondersneeuwen?
De energietransitie zal komende jaren op de agenda blijven. De regionale (RES) en lokale strategieën, de transitievisie warmte als opzet voor aardgasvrije wijken, vragen aandacht. Duurzaamheid en circulariteit zien wij als verantwoordelijkheid voor wat de Schepper ons in zijn schepping in beheer heeft gegeven. Wat de ChristenUnie betreft werken wij van harte mee aan de uitwerking van klimaatverdragen. We moeten daarbij niet bang zijn bij te sturen als blijkt dat technieken beter kunnen worden ingezet. Ambities mogen niet ten koste van bewoners gaan, maar moeten samen met bewoners worden opgepakt. Als gemeente kunnen wij de gevraagde investeringen niet alleen dragen, zeker niet onder de huidige omstandigheden. Ook rijk en provincie moeten financieel verantwoordelijkheid nemen voor de uitvoering van klimaatakkoorden en energiestrategieën.
Voorzitter, het jaar 2020 is bijna voorbij. Dat jaar is een anno domini, meestal afgekort tot alleen AD. Juist in onzekere tijden mag het rust geven dat alle jaren in de hand van de Heer zijn. Aan Zijn geboorte, ruim 2000 jaar geleden is onze jaartelling verbonden. Rust, laat dat duidelijk zijn, die niets te maken heeft met lijdelijk aanvaarden. Dat doet de ChristenUnie niet, dat doet u, naar wij verwachten, ook niet. Laten we verantwoordelijkheid nemen voor ons stukje aarde en de mensen om ons heen. Naar eer en geweten draagt de ChristenUnie daaraan bij en wenst raad, college en ambtenaren Gods zegen toe, ook in 2021 AD.