Het college gaat een nieuw armoedebeleid vaststellen. Het blijkt dat de armoede in Leeuwarden niet is afgenomen ondanks de inzet van de gelden de afgelopen jaren. Het college wil de focus daarom meer gaan leggen op kinderen in armoede. Voor GroenLinks is het armoedeprobleem net zo urgent als het klimaatprobleem! Daarom zijn we erg kritisch. 

We weten dat het grootste probleem in Den Haag ligt. De welvaart wordt immers te oneerlijk verdeeld. GroenLinks heeft in haar verkiezingsprogramma vele voorstellen opgenomen om eerlijker te delen zodat mensen hun rekeningen en boodschappen weer kunnen betalen. Binnen de gemeente moeten we het doen met een zak geld om de ergste noden te lenigen. We hebben ook niet de illusie hiermee armoede in onze stad uit te bannen. Maar het gaat wel om een eerlijke en efficiënte inzet van deze gelden.

De armoede in onze stad en in Nederland is ook de laatste jaren niet afgenomen. Dat is in een rijk land als Nederland op zijn minst zeer armoedig te noemen. Bewindvoerders melden het vorig jaar al: ‘Mensen met een laag inkomen worden steeds armer’. Dat is voor mensen die iedere euro al 3 keer om moeten draaien natuurlijk een ramp. 

Als je inkomen en vermogen steeds oneerlijker verdeelt, krijg je vanzelf meer armoede. Gemeenten krijgen vervolgens een zak geld om de scherpe kantjes ervan af te halen, oftewel om pleisters te plakken. Dat is waar ons armoedebeleid vooral over gaat. Vervolgens houden velen zich er mee bezig en wordt er misschien wel meer aan armoede verdiend dan er aan uitgegeven wordt.

Ook onze gemeente meldt dat ze heeft moeten concluderen dat de instrumenten en interventies die va 2014 zijn ingezet, het armoedeprobleem in kwantitatieve zin nauwelijks hebben verminderd.

Voor GroenLinks is het armoedeprobleem minstens zo urgent als het klimaatprobleem.

De prijs van armoede is niet te betalen en daarom hopen we dat onze gemeente bij de landelijke overheid flink gaat hameren op een aanpak waarmee we armoede in Nederland voorkomen, in plaats van de symptomen bestrijden. Daar is immers onze gehele samenleving bij gebaat! De mate waarin huishoudens kunnen rondkomen beïnvloedt in belangrijke mate het welzijn en geluk van onze inwoners en ook nog eens het gebruik van zorg en andere voorzieningen. Daar willen we als GroenLinks graag in investeren.

Een van de vele stappen daartoe is het verhogen van het minimumloon naar €14,- per uur en de uitkeringen daaraan op te trekken. Daarom dienen we op 7 april samen met de PvdA Leeuwarden een motie in om hierop bij de landelijke regering op aan te dringen.

Onze speerpunten voor een nieuw armoedebeleid

Voor een optimaal werkend armoedebeleid is volgens de fractie van GroenLinks Leeuwarden ontschotting tussen armoedebeleid en de Participatiewet noodzakelijk! En wellicht ontschotting tussen alle sociale beleidsterreinen. De helft van de mensen met de allerlaagste inkomens heeft een uitkering en hier zijn dan ook de grootste stappen te maken. Daarom hebben we samen met andere partijen uit de Leeuwarder gemeenteraad onlangs een motie aangekondigd om premies toe te kennen bij werken vanuit de bijstand. We komen hier binnenkort op terug.

Mensen die gebruik maken van de PW zijn tevens vaak op vrijwilligerswerk aangewezen.  Vrijwilligers vormen het fundament van onze samenleving. Zij helpen bijvoorbeeld mee om problematische schulden te voorkomen en op te lossen. Onze gemeente kent een participatiepremie van €250 euro, terwijl deze in de gemeente Súdwest-Fryslân €750 bedraagt. Hiermee bedien je een groep die weinig perspectief heeft op financiële verbetering en die van groot belang is voor onze gemeente. Wij zien daarom ook graag een verhoging van de participatiepremie.

Daarnaast is ons advies gebruik te maken van ervaringsdeskundigen. Het is al vaker  in deze raad genoemd - onder andere door de FNV vrouwen en de Big Mama’s. Ook de aanbevelingen van het PAS (Platform Armoede & Schulden) bieden veel aanknopingspunten die meegenomen dienen te worden in een goed armoedebeleid. Deze bevelen wij dan ook van harte aan. Een aantal zullen we ook hierna noemen.

Daarmee komen dan ook op de vraag wat wij vinden van het leggen van de focus op regeneratie van armoede en daarmee bij kinderen in armoede. Niemand wil dat kinderen opgroeien in armoede. De schade die dat oplevert werkt levenslang door. Maar een kind in armoede betekent ook dat de ouders in armoede verkeren. En wanneer ouders gestresst zijn heeft dat invloed op de kinderen. Wij zien graag dat het gehele gezin meegenomen wordt zonder bemoeizorg te leveren. 

Ongeveer de helft van de langdurig armen bestaat uit werkenden en 60% van de kinderen die in armoede opgroeien hebben dan ook werkende ouders. Instanties als het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS en het Armoedefonds melden dat het grootste risico op armoede bestaat onder alleenstaanden (onder de AOW-leeftijd), volwassen leden van eenoudergezinnen (met minderjarige kinderen) en mensen met een niet-westerse migratieachtergrond. Ook deze mensen mogen we niet vergeten. Het kunnen zomaar de kinderen van toen zijn!

Aandachtspunten voor de aanpak van schuldenproblematiek

Wij vinden dat de gemeente als overheid niet moet bijdragen aan het ontstaan van problematische schulden, maar onderdeel moet zijn van de oplossing. Wij vinden ook dat er een veel effectievere en radicale aanpak van problematische schulden moet komen en willen de wethouder dan ook meegegeven serieus te kijken naar de plannen van het Platform Een- en Tweepersoonshuishoudens Leeuwarden (PEL) voor het opkopen van kleine schulden én het voorstel van de werkgroep LWD Schuldvrij. Daarnaast zouden de gemeenten bewindvoering veel meer in eigen hand kunnen nemen.

Wat betreft vroegsignalering zien wij graag een actieve en laagdrempelige benadering, een brief alleen is o.i. niet voldoende. Zet in ieder geval een rechtstreeks, onafhankelijk telefoonnummer op de brief, bijvoorbeeld dat van Ping, en heb daarbij aandacht voor laaggeletterden.

Ten aanzien van de bestaanszekerheid en financiële dienstverlening klinkt de tekst van het beleid zoals we die bij GroenLinks al jaren willen zien: de mens centraal, werken vanuit vertrouwen, belonen in plaats van straffen, stress-sensitieve benadering en realistisch in de zelfredzaamheid. Daar zijn we blij mee.

Waar we nog wel meer aandacht voor vragen is de financiële begeleiding bij het aanvaarden van werk (en het bijbehorende risico op de zogeheten armoedeval) en het bereik van regelingen voor de werkende armen. Tot slot adviseren we het college te blijven kijken naar eventueel nieuwe regelingen zoals andere gemeenten die hebben, zoals een sport- & cultuurfonds voor volwassenen of een tegemoetkoming bij het gehele verbruik van het eigen risico.