Heeft u de laatste algemene beschouwingen over de Miljoenennota 2024 nog een beetje gevolgd? De naam Miljardennota zou al jaren een betere naam zijn. Sterker nog, we zijn hard op weg naar de eerste begroting van een half biljoen (500 miljard). Rutte pakt in deze laatste begrotingsronde nog even fors uit. De rijksuitgaven in 2024 bedragen circa 434 miljard euro en dat is ongeveer 31 miljard meer dan de begrote inkomsten. Wat betekent deze begroting voor onze gemeente ?
Financiën tussen Rijk en gemeenten nauw verbonden
Even een stukje techniek. Alle gemeenten zijn voor hun inkomsten afhankelijk van het Rijk. De Rijksoverheid stort elk jaar een bedrag in het gemeentefonds. Via een ingewikkelde formule ontvangt elke gemeente daaruit zijn deel. Voor Loon op Zand is allang bekend hoeveel wij krijgen in de komende twee jaren. De Miljoenennota heeft daarin geen ander inzicht gebracht. Maar de rijksoverheid had al eerder eenzijdig besloten om vanaf 2026 de koppeling tussen (de hoogte van de) rijksuitgaven en (de hoogte van) het gemeentefonds los te laten. Dit is gewoon een ordinaire bezuiniging van ruim 3 miljard in 2026, die langzaam oploopt naar ruim 4 miljard in 2028. Voor een gemeente als Loon op Zand betekent dat al gauw – bij een gelijkblijvend activiteiten niveau – circa 3,5 miljoen euro minder inkomsten van het Rijk. Op een begroting van € 70 miljoen moet dus 5% van de activiteiten op een andere manier worden gefinancierd.
Is dat een probleem ? In ieder geval krijgt het vooralsnog niet de aandacht van de raad. Dat zou het wel moeten hebben, want als je het hoge tempo beschouwt, waarin maatschappelijke vraagstukken op het bordje van de gemeenten worden gelegd, dan worden financiering en bedrijfsvoering belangrijke succesfactoren om operationeel de burger goed te kunnen bedienen. Voorbeelden? Het bestrijden van de energiearmoede, de energietransitie, het klimaat vraagstuk, het bieden van fatsoenlijke woonruimte aan onze jongelingen en wat dacht u van de actuele instroom van oorlog slachtoffers (Oekraïners) in De Moer. Niet altijd zorgwekkende financiële vraagstukken, maar wel zeker aanvullende werkzaamheden, die naast het “gewone” werk vragen om soms een geheel andere aanpak door ambtenaren en bestuurders.
Wat moeten we doen ?
De discussie om het gat vanaf 2026 te dekken met verhoging van de lokale dekkingen gaat vanzelfsprekend u als burger aan. Deze discussie wordt mogelijk “ingehaald” door
het loslaten van de verplichting dat elke gemeente structurele lasten (dus elk jaar weer terugkomend) in de begroting straks mogen dekken met incidentele inkomsten en middelen (dus geld in kas/algemene reserve). Dat mag nu nog niet. Die discussie zal voor Loon op Zand zeker een oplossing zijn om de begroting na 2026 weerbaarder te maken. Het is een mooie oplossing om het hoofd te bieden aan de grote maatschappelijke opgaven welke op ons afkomen. Als dat niet doorgaat, moet de raad toch in 2024 kaders gaan stellen om de burger niet het kind van de rekening te laten zijn.
Echter naast financiële weerbaarheid is wendbaarheid van de organisatie belangrijk. Onze zienswijze hierop leest u in onze volgende bijdrage.
Toekomstig KLM zet zich in om de slagkracht van Loon op Zand als geheel in kaart te brengen. Helpt u ons daarmee ? Wij zijn te bereiken via info@toekomstigklm.nl. Bellen mag ook: 06-53296415.