We zoeken allemaal een weg uit de corona-crisis. Een weg waarbij de volksgezondheid voorop staat. Het is goed mogelijk dat apps hierbij kunnen helpen. Maar we moeten de meerwaarde niet overschatten: het zal alleen in aanvulling zijn op andere maatregelen zoals testen en contactonderzoek. Maar als een app toch kan bijdragen aan een effectievere indamming van het virus, is het de moeite waard. Wel is het nodig om er stevige eisen aan te verbinden. Omdat het van groot belang is dat het vertrouwen tussen overheid en burgers overeind blijft. De afgelopen weken hebben we gezien dat dit vertrouwen cruciaal is om samen de crisis te lijf te gaan. Als gekozen wordt voor een app, dan moet deze tijdelijk zijn, moeten de broncodes openbaar en controleerbaar zijn en het gebruik op vrijwillige basis. Deze voorwaarden stellen we in de debatten met het kabinet over de app centraal.

App geen kern van beleid, maar slechts aanvullend

Het kabinet wil een app ontwikkelen die mensen waarschuwt wanneer ze binnen een straal van twee meter van een corona-patient zijn geweest. Samen met een gezondheidsapp, waarop mensen symptomen kunnen bijhouden, zou dit de kern worden van het nieuwe beleid om het virus COVID-19 te bestrijden.

GroenLinks ziet de apps niet als kern van nieuw beleid, maar als mogelijke aanvulling. Testen, testen, testen blijft cruciaal. Net als uitgebreid contactonderzoek. Een app kan immers niet zien of je op een bankje achter iemand in de trein zat, of juist tegenover elkaar in een goed gesprek. Daarnaast moeten we waken voor de illusie dat technologie ons wel uit de brand zal helpen: het blijft nodig dat mensen zoveel mogelijk afstand houden.

GroenLinks staat voor een vrije en rechtvaardige samenleving. We verzetten ons daarom tegen de grootschalige verzameling en koppeling van data door bedrijven en overheden. Daar kan dus ook geen sprake van zijn bij de corona-apps. Wel kunnen apps op bluetooth-basis zo worden ontworpen dat onze privacy en andere mensenrechten zo goed mogelijk geborgd zijn. Daar willen we de komende weken naar kijken. Zo is DP-3T (Decentralised Privacy-Preserving Proximity Tracing) een veelbelovend initiatief.

Heldere voorwaarden: tijdelijk, transparant en vrijwillig Tijdelijk

Als we over enkele maanden op een punt komen dat de verspreiding van het virus zo ver onder controle is dat de apps geen meerwaarde meer hebben, dan moeten deze weer worden gestopt en verwijderd. De voorwaarde van tijdelijkheid moet vanaf het begin duidelijk zijn. De huidige crisis mag niet een keerpunt worden naar meer surveillance door de overheid op haar burgers.

Transparant

Apps moeten transparant zijn en dus geschreven op basis van open-source technologie. Dit betekent dat de broncodes openbaar zijn en kunnen worden gecontroleerd door privacy-experts.

Vrijwillig

Het gebruik van de app mag niet worden verplicht. Ook werkgevers en dienstverleners mogen niet eisen, van hun werknemers of klanten, dat de app wordt geinstalleerd. Het is aan de overheid om te zorgen voor voldoende vertrouwen, zodat de app op vrijwillige basis breed wordt gebruikt.

Daarnaast rekent GroenLinks erop dat de apps gebruiksvriendelijk zijn, en dus ook goed toegankelijk voor mensen met een beperking.

Onafhankelijke Raad van Advies

Het inzetten van corona-apps is ingrijpend. De voorbereiding van het besluit vergt niet alleen de expertise van computer- en datawetenschappers, maar bijvoorbeeld ook van gedragsdeskundigen en vertegenwoordigers van privacyorganisaties, die de impact op de samenleving kunnen beoordelen. Die brede expertise is hierbij nodig.

 

GroenLinks stelt voor om een Raad van Advies in het leven te roepen om de inzet van de app te monitoren en advies te geven over het afbouwen van het gebruik daarvan.