Begin dit jaar diende GroenLinks Nijmegen de motie 'Nijmegen Digitaal Onafhankelijk' in en kreeg daarbij steun van de voltallige Nijmeegse raad.

Dat is heel goed nieuws, want we zijn al lang bezig (sinds 2003) om de Nijmeegse ICT slimmer en toekomstbestendiger te maken, maar we zijn nog niet ver genoeg. Grote ICT bedrijven hebben nog teveel macht over onze digitale keuzes en privacy.

Deze macht kunnen we beperken door te kiezen voor software die kan communiceren met software van andere bedrijven. Met deze motie formuleren we strengere richtlijnen voor beleidskeuzes en schroeven we de ambities op.

Raadslid Joep Bos-Coenraad (portefeuille ICT):

Keuzes die je vandaag maakt hebben vaak grote invloed op de vrijheid die je morgen nog hebt.

 

Als je een koffiezetapparaat koopt dat gebruik maakt van speciale cupjes, dan heb je in de aanschaf wellicht een goedkope machine. Maar met deze machine kun je vaak alleen nog maar prijzige cupjes kopen van deze producent. Als je koffiezetapparaat kapot gaat kun je het vaak niet zelf openschroeven en onderdelen ervan repareren/vervangen. Ook voor onderhoud ben je daarmee afhankelijk van deze fabrikant. Zo’n afhankelijkheid noemen we met een Engels woord een ‘Vendor Lock-In’. Omdat de concurrentie hiermee buiten spel gezet wordt is dat enorm lucratief voor bedrijven. In de ICT-wereld geldt dat nog meer dan in de koffiezetapparatenbusiness. Onze motie 'Nijmegen Digitaal Onafhankelijk' beschermt hiertegen.

Vrije keuze en eerlijke markt

Als gemeente willen we zelf beslissen bij wie we nieuwe software-onderdelen inkopen. Alleen dán krijg je de beste kwaliteit voor de beste prijs. Dat is niet alleen goed voor de gemeente, maar ook voor een gezonde marktwerking waarbij meer verschillende softwareleveranciers een grotere rol kunnen spelen (mededinging). Om dat te bereiken is het belangrijk dat software-onderdelen met elkaar kunnen communiceren, ook als ze van verschillende leveranciers zijn. Dit dwingen we af door het gebruik van ‘Open Standaarden’ te eisen. Open Standaarden zijn goed gedocumenteerde en eenvoudig beschikbare communicatie-afspraken, opgesteld door onafhankelijke organisaties en consortia. Het Forum Standaardisatie van de Nederlandse overheid geeft een uitgebreidere beschrijving van open standaarden en waarom dit zo waardevol is.

Naast Open Standaarden roept 'Nijmegen Digitaal Onafhankelijk' ook op om waar het kan ‘Open Source’ software te gebruiken. Dat is software waar de broncode beschikbaar van is en je bij wijze van spreken 'onder de motorkap' van computerprogramma's kunt kijken. Dit kan ervoor zorgen dat software door verschillende partijen kan worden onderhouden en het zorgt er ook voor dat we kunnen controleren wat software met privacy-gevoelige informatie doet. Als we advies vragen bij externe partijen willen we dat er serieus gekeken wordt naar de kansen voor Open Source, en als de keuze toch op gesloten software valt willen we toelichting waarom Open Source (nog) niet volstond.

Informatiebrief

Deze maand kwam het Nijmeegse college met een ‘Informatiebrief’ waarin we kunnen lezen hoe de motie wordt uitgevoerd. In de brief lezen we dat softwarekeuzes worden verantwoord in de jaarverslagen van de verantwoordelijke organisatie volgens het 'pas toe of leg uit'-criterium. Dit is landelijk beleid voor de lijst met ‘verplichte standaarden’, maar wij vonden dat te weinig ambitieus en hebben het college opgeroepen dit beleid ook te voeren bij de bijna even belangrijke ‘aanbevolen standaarden’.

Daarnaast lezen we over de Nijmeegse ambities met ‘Common Ground’ uit de ‘Samen Organiseren’ beweging van de VNG. Dit programma stimuleert het samen (laten) ontwikkelen van moderne open informatiehuishouding voor gemeenten. Open source en open standaarden hebben daarbij hoge prioriteit en daar zijn we erg blij mee!

In sommige gevallen geven we in Nijmegen samen met buurgemeenten uit het Rijk van Nijmegen opdracht aan een gemeenschappelijke uitvoerder. Het helpt enorm als andere gemeenten de Nijmeegse ambities voor onafhankelijke ICT delen. Op de achtergrond proberen we daarom onze collega’s in buurgemeenten te informeren over de meerwaarde van onze keuze. 

Eenvoudig?

Hoe ‘eenvoudig’ onze oproep misschien lijkt (wie wil er immers geen eerlijke markt?), Nijmegen loopt hiermee enorm voorop! Zo is onze keuze onder meer opgepikt door het Open Source Repository (OSOR) van de Europese Commissie. Ook de toonaangevende nieuwspagina van OpenSource.com noemde en roemde Nijmegen in haar nieuwsbrief van maart 2019.

We houden jullie graag op de hoogte over de ontwikkelingen, bijvoorbeeld na de komende jaarraportages.