Voorzitter, Met het Uitvoeringsprogramma Energie laten we zien hoe de provincie bijdraagt aan schone lucht, aan comfortabel en betaalbaar wonen, aan onze economie, aan nieuwe vormen van mobiliteit en aan een verstevigd blijfklimaat. Bovendien verminderen we meteen ook de afhankelijkheid van fossiele energiebronnen en dragen we samen bij aan het verminderen van de klimaatverandering. De Energietransitie is in het Bestuursakkoord als provinciale kerntaak benoemd. “Met een strategie waar Brabant gezonder, mooier en sterker van wordt, geven we invulling aan onze afspraken met het Rijk.”
Door nu middelen toe te kennen aan het Uitvoeringsprogramma wordt geborgd dat de provincie een rol kan blijven spelen in de energietransitie en dat er in de uitvoering geen gat valt.
Want we moeten wel vaart blijven maken met de energietransitie. Voor een leefbaar Brabant, nu en in de toekomst. Er is én meer inspanning én meer versnelling én meer innovatie én meer communicatie nodig.
We hebben een forse ambitie en er is beperkte tijd. Er zijn dus stevige investeringen nodig. In kennis en kunde en in euro’s. Er is een omschakeling nodig, een omschakeling van een centraal gestuurd, fossiel energiesysteem naar een decentraal duurzaam energiesysteem. We kunnen de energietransitie misschien niet altijd leuker maken, maar wel acceptabeler en socialer.
De strategie van Brabant richt zich op het mobiliseren van de samenleving voor de energietransitie, op het selectief en slim selecteren van koplopers en op het slim integraal combineren van functies en activiteiten. Want, er zijn kansen! Kansen voor het Brabant van de toekomst om energieopgaven en andere maatschappelijke opgaven, zoals leefbaarheid en omgevingskwaliteit, te combineren. Om de mogelijkheden te benutten.
Tegelijkertijd moeten we ook streven naar energie-rechtvaardigheid en draagkracht. Oog hebben voor de verschillende groepen in de samenleving. En bijsturen wanneer nodig. We moeten ambitieus zijn, maar ook realistisch. Luisteren naar de Brabanders en tegelijk vaart maken. Inwoners eerlijk informeren. Vanaf het begin mensen erbij betrekken. Voortbouwen op de kracht van Brabant. Meebewegen met bottom-up initiatieven en sociale innovatie. Mee laten doen bij projecten zoals bij de windmolens langs de A16 en zo draagvlak creëren door sociale participatie.
Het is duidelijk dat er een directe relatie is tussen de Energieagenda en de Omgevingsvisie. De ambities ten aanzien van duurzame energie en energiereductie zijn in beide dossiers gelijk. In beide gevallen wordt uitgegaan van meervoudig en slim ruimtegebruik, van integraal afwegen en van net-werksturing. De provincie kan het niet alleen. De energietransitie is nou eenmaal sterk afhankelijk van meerdere partners en stakeholders. Tijdens het Energiefestival op 7 november jl. is het Uitvoeringsprogramma Energie gepresenteerd. Met maar liefst 700 stakeholders zijn we in het Evoluon in gesprek gegaan over de uitvoering van de Brabantse energietransitie in de komende jaren. Het was een feest.
De Energietransitie is dus een kans. Tenminste, als we het slim aanpakken. Daarmee bedoel ik: Meer, beter en slimmer de kansen benutten. Met een Uitvoeringsprogramma dat dat mogelijk maakt. Met tempo, met oog voor draagvlak en met een uitgestoken hand. Allemaal hard nodig om met de vele partners in de energietransitie die stevige vooruitgang te boeken.
Want de hele energietransitie is niet gemakkelijk en gaat echt nog niet vanzelf. Maar, het gáát er in ieder geval over. Mensen praten erover met elkaar, op straat en op feestjes en ze bedenken samen hoe het zou kunnen en hoe het zou moeten. Ik was vorige week bij een ledenbijeenkomst van de lokale energiecoöperatie in mijn eigen dorp: de zaal zat bomvol (wel nog met vooral mannen) en het stikte van de goede ideeën.
De provincie is de verbindende schakel tussen Rijk, regio’s en gemeenten. En zorgt voor kennisdeling.
En de provincie heeft een voorbeeldfunctie: streven naar energieneutraal en duurzaam provinciaal vastgoed. Dus ook energiebesparen en opwekken voor het provinciehuis. D66 kijkt uit naar het resultaat van de motie provinciehuis als E-catcher. De maquette die ik zag op het Energiefestival zag er veelbelovend uit!
De rol van de provincie bij de RES’en is positief stimulerend. Als gelijkwaardige partner aan tafel zitten en regionale afspraken borgen. Coördineren. Beschikbaar stellen van expertise en capaciteit. En het laten uitvoeren van regio-overstijgende onderzoeken.
D66 vindt de rol van de provincie bij het verbinden van de energieagenda aan de sociaaleconomische agenda zeer belangrijk. De vraag naar beroepskrachten voor de uitvoering van de energietransitie groeit op alle niveaus; mbo, hbo en universiteiten. De urgentie is hoog om te komen tot beter toegesneden opleidingen die aansluiten bij de snelle ontwikkelingen binnen de energietransitie. Ook omscholing en bijscholing is hierbij van groot belang.
Tot slot wil ik graag stilstaan bij de rol van de provincie rondom sociale innovatie. Het streven is, ik noemde het net al, dat iedere inwoner van Brabant meedoet (of kan meedoen) aan de energietransitie. Draagvlak en draagkracht zijn essentiële voorwaarden voor het slagen van de energietransitie. Zorgen dus voor bewustwording.
Goed dat we bij deze Uitvoeringsagenda versterken waar we als provincie goed in zijn. Voortbouwen op de kracht van Brabant. De energietransitie vormgeven op een manier die past bij de Brabander en onze manier van wonen, werken en leven. We hebben geloof in vooruitgang, ondernemerschap, technologisch en sociaal design, samenwerken en innovatie: en dat zit allemaal in het DNA van de Brabander.
Dus nu vooruit voorzitter. D66 kiest voor kwaliteit en zegt ja tegen de begrotingswijziging.