Vlak voor het zomerreces vind jaarlijks een speciale gemeenteraadsvergadering plaats. Deze vergadering staat namelijk geheel in het teken van de Voorjaarsnota en de Perspectiefnota. Het is elk jaar een belangrijke vergadering, omdat de raad praat over de beleidsvoornemens van het college en er dus gesproken kan worden over de visie die elke fractie daarbij heeft op de wijze waarheen de gemeente zich moet bewegen op alle beleidsterreinen. Dit jaar stond dat perspectief op de toekomst extra in het spotlicht, omdat de gemeente er financieel niet goed voorstaat. Samen met diverse andere partijen diende D66 Renkum mede daarom de Motie ‘Onhoudbaar’ in. Deze motie is hier te lezen. Ook diende D66 een motie “Toekomstperspectief voor iedereen” in die behalve door de fractie van Groen Links niet werd gesteund in de raad en daarom werd ingetrokken. Deze motie is hier te lezen.
Het algemene standpunt van D66 Renkum ten aanzien van de Voorjaarsnota en de Perspectiefnota werd tijdens de vergadering door onze fractievoorzitter Danielle Bondt als volgt verwoord:
Voorzitter,
De Voorjaarsnota geeft ons een overzicht van voortgang, bijstellingen en ombuigingen en de realisatie daarvan. Al jaren is er de constante zorg dat de taakstellingen achterlopen door gebrek aan capaciteit in de organisatie en met name taakstellingen in het Sociaal Domein, zoals Maatwerkvoorzieningen WMO en activerend werk, wat een negatief effect op de begroting heeft. Ook de kosten van de Connectie blijven meer dan begroot toenemen. Welke win-win situatie geeft dit ons nog? Dan komt daar ook nog eens de Corona-crisis bovenop met veel nog onvoorziene gevolgen. D66 ziet dat de organisatie en het college doet wat mogelijk is en we hebben naast grote zorgen ook een groot respect voor hoe u als College en organisatie in deze crisistijd gehandeld heeft en alle zeilen moest bijzetten om de inwoners, bedrijven en instellingen te ondersteunen.
Perspectief betekent een vergezicht. Bij de Perspectiefnota wordt aan ons als raad gevraagd hoe wij daar vanuit ons perspectief tegenaan kijken. Bij deze nota is voor D66 het woord perspectief verbonden met een werkwoord. ‘Perspectief bieden’ of ‘hoop bieden’ aan onze inwoners; daar richt de bijdrage met later een motie van D66 zich op. Wij willen niet meegaan met sombere verhalen, negativiteit, vingertje heffen, vliegen afvangen of schoppen tegen van alles en iedereen. En vooral niet polariseren; dat is altijd heel makkelijk alles en iedereen de schuld geven, maar niet kijken naar je eigen aandeel. Steken we ons dan na al deze doemscenarioberichten ons hoofd in het zand? Hebben we oogkleppen op? Nee voorzitter, maar voor ons is wel de grens bereikt. Positiviteit, lichtpuntjes zien zorgt echter eerder voor een spiraal naar boven; negativiteit versterkt de neergang.
Het huishoudboekje op orde, dat wordt van iedereen gevraagd. Van elke zelfstandige volwassene wordt verwacht dat hij/zij continu vaststelt wat er voor hem/haar financieel nog wel of wat er niet meer kan. Mensen bouwen verwachtingen op vanuit een basis die voor hen vertrouwd is. Men weet wat er aan geld binnenkomt en kan op basis daarvan beredeneerd bepalen waar het aan uitgegeven kan worden. In veel gevallen is het niet de vraag waar het aan uitgegeven KAN worden maar waaraan het uitgegeven MOET worden. Dat zijn de vaste lasten om simpelweg het hoofd boven water te kunnen houden. De eerste levensbehoeften. Blijft er nog wat over, dan kan bekeken worden of er nog andere zaken zijn die gefinancierd moeten worden. Dat zijn in eerste instantie investeringen zoals onderhoud van materiele zaken, het zorgen voor het persoonlijk welzijn en het creëren van een buffer voor onvoorziene situaties in de toekomst. Ten slotte als een sluitpost kan er nog geld gaan naar de luxezaken die niet echt nodig zijn. Maar misschien heel vaak zelfs helemaal niet …
Als er om wat voor reden dan ook bezuinigd moet worden dan wordt er in omgekeerde volgorde gekeken naar datzelfde huishoudboekje: eerste de luxe eraf, vervolgens kijken welke investeringen niet nodig zijn of minder zouden kunnen en ten slotte moeten zelfs de vaste lasten tegen het licht worden gehouden. En bij die vaste lasten stopt uiteindelijk ergens de rit. Die vaste lasten kunnen namelijk niet oneindig worden teruggeschroefd; er is een ondergrens. Die ondergrens is gevonden als oprecht alles proberen alleen nog maar kan leiden naar een uitholling van de primaire levensbehoeften. Zeker als er kwetsbare personen zoals kinderen of ouderen in het spel zijn.
Een gemeente volgt hetzelfde patroon: ook een gemeente heeft zo’n financiële ondergrens. Het punt waarop de uitholling van onze samenleving begint als er nog verder wordt gezocht naar bezuinigingen in het gemeentelijke huishoudboekje. En hoewel veel inwoners een manier vinden om toch het hoofd boven water te houden zijn de kwetsbare groepen in onze samenleving direct het grootste slachtoffer als die uitholling gaat plaatsvinden.
D66 wil dat het gemeentelijke huishoudboekje op orde is. Dat betekent zuinig zijn, controleren of de werkprocessen op orde zijn en efficiënt en doelmatig zijn. Maar … niet verder afbreken van de basisvoorzieningen, niet zorgen dat subsidies en ondersteuning wordt teruggedraaid, de serviceverlening minder wordt, een zwembad moet sluiten, de Airborne kan fluiten naar subsidie, de bibliotheek misschien nog meer moet bezuinigen en wegen en groen verloederen, een speelplaats alleen kapotte toestellen heeft.
Betekent dit alles dat wij niet kritisch zijn op wat het college doet en voorstelt? Ja zeker wel! Wij steunen het college in deze ingeslagen weg bij de Perspectiefnota, maar vragen wel om kritisch te kijken naar vooral de taakstelling in het Sociaal Domein en van de organisatie om nu eens een stijgende lijn naar boven te maken. Verder vragen wij ons tijdig in september een Plan B te geven om toch die begroting rond te krijgen, zodat we niet de Provincie over de vloer krijgen. Misschien moeten wij wel ons lidmaatschap met de VNG opzeggen. Dat scheelt weer €40.000, want wat hebben ze nu voor ons betekent? Wij hebben het idee dat ze weinig oog hebben voor kleine gemeenten en er is te weinig bereikt de afgelopen jaren. Ze zijn tekort geschoten, dus wat ons betreft is dit een discussiepunt. We willen dat u zorgt voor een goede sturing op Jeugdzorg.
Als het aan D66 ligt mag bijvoorbeeld de OZB meer stijgen; dat scheelt tonnen. Voor ons betekent dat bijvoorbeeld dus niet een wegbezuiniging van de Airborne en Kunst en Cultuur. Dat is het hart van Renkum! Dat maakt Renkum tot wat de gemeente is. Bovendien zit aan de Airborne een verdienmodel vast wat betreft het trekken van recreanten en toeristen. Voorzitter, mijn moeder heeft de bombardementen van Rotterdam meegemaakt en liet mij als kind het beeld van Zadkine ervaren. Zadkine maakte voor Rotterdam een beeld zonder hart. Dat was Rotterdam na de oorlog. Renkum is voor mij, voor D66, een gemeente met een hart dat Airborne heet. Dat hart moet niet te vet worden, want dat zorgt alleen maar voor ziekten. Maar dat hart moet je wel koesteren en onderhouden en van genoeg zuurstof voorzien. Anders gaat het helemaal mis en dat is dan niet meer te herstellen. Voorzitter, ook uit het hart gegrepen is de brandbrief van de kunstenaars en inwoners werkend in de Kunst- en cultuursector. Kunst zorgt er, net als sport, voor dat onze hersenen zuurstof en energie krijgen en wij een uitlaatklep hebben en ons op kunnen laden in een ellendige periode. Bovendien is in de Kadernota Sociaal Domein opgenomen dat kunst en cultuur bijdragen aan ontmoetingen en eenzaamheid tegengaan.
Onderwijs en kinderopvang staan bij D66 Renkum hoog op de politieke agenda. De Coronacrisis heeft aangetoond dat het onderwijs en de opvang in staat zijn gebleken snel en voortvarend te schakelen. Daarnaast is tijdens de crisis voor ouders en verzorgers nog maar weer eens gebleken welke ontzettend belangrijke rol onderwijs en kinderopvang spelen in de levens van kinderen, maar ook in de levens van werkende ouders. D66 wil dat de gemeente zich actiever gaat inzetten voor het creëren van Integrale Kindcentra (IKC). Ook kan er via de IKC’s beter een goede koppeling worden gemaakt met de gemeentelijke jeugdzorg. Hierbij moet de gemeente nadrukkelijk haar regierol pakken.
Wij vragen beter toezicht en controle in het Sociaal Domein op wetmatigheid en doelmatigheid. Hebben wij die zorgcowboys nou teruggedrongen? Wordt er nu echt alleen betaald voor geleverde zorg? Is er gekeken of die zorg ook beantwoord aan de gestelde kwaliteit? We krijgen straks een enorme toeloop op de bijstand. We kunnen beter controleren of iedereen ook recht op die bijstand heeft en niet bijklust. Maar wij snappen ook dat die bijstand minimaal is en mensen deprimeert en voor een uitzichtloze situatie zorgt. Ook hebben wij zorgen over de jongeren die nu veel moeite hebben om aan de slag te gaan. Daar moeten wij ook op inzetten, door ze onder andere leerwerktrajecten te bieden.
Voorzitter, ik had het eerder over tegen alles aanschoppen, vingertje omhoog maar ook je verharden, polariseren. Wij zitten met z’n allen, zowel coalitie als oppositie in één raad. We hebben nu allen te maken met het feit dat deze gemeente, onze gemeente, zeer lastige financiële keuzes moet maken. Dat wordt een lastig proces, zeker indien ieder raadslid of iedere fractie iets anders wil. D66 vindt dat het nu niet het moment is om hierover de strijd met elkaar aan te gaan. De afgelopen – en nog komende – Covid19-periode laat zien dat wij elkaar hard nodig hebben. We hopen dat deze veranderende tijd een duw kan zijn om eensgezind samen te werken. Samenwerken en dus niet het vliegen afvangen en polariseren. Ik stel mij dan ook voor dat wij de komende periode – vanaf nu tot aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 – als raad die samenwerking zoeken met als doel: trachten gezamenlijk het maximale te doen om ervoor zorg te dragen dat de dienstverlening aan onze inwoners niet beneden het acceptabele niveau daalt.