Hoewel het onderwerp Bomen al een aantal jaren topic is voor GroenLinks, lijkt nu de tijd rijp voor breed draagvlak in de samenleving. Het belang van bomen voor onze leefomgeving en het klimaat krijgt daarmee steeds meer aandacht. Bomenkap roept veel weerstand op, gepaarde gaande met sterk emotionele reacties. Een rationele uitleg lijkt dan onder te sneeuwen. Mensen associëren herinneringen in hun leven met bomen. Namelijk, de bomen stonden er toen men zich ergens vestigde en de bomen bleven als men weer wegging.
Mensen zien steeds meer het belang in van behoud van bomen voor hun eigen leefomgeving. Bomen worden beschouwd als onderdeel van de identiteit van de straat en als het DNA van de stad. Hoewel het onderwerp Bomen enkele decennia geleden alleen voorbehouden leek te zijn voor bomenknuffelaars, is het heden ten dage een onderwerp dat steeds meer mensen aan het hart gaat. Dat doet ons als GroenLinks heel goed.
Beweging van onderop
Er is een steeds groter wordende beweging van onderop gaande, die ervoor pleit om bomen te kunnen behouden. Onze fractie krijgt nu vaker bericht van alerte burgers die bezorgd zijn dat bomen in hun directe omgeving mogelijk gekapt gaan worden. Hieruit blijkt dat mensen steeds meer betrokken zijn bij hun directe leefomgeving en het geeft ons de gelegenheid om er aandacht voor te vragen. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de bomen aan de Frans Douvenstraat. Door de aandacht die we ervoor gevraagd hebben, heeft de gemeente bereidheid getoond om te kijken naar oplossingen, waardoor de bomen mogelijk behouden kunnen blijven.
Bomen mede leidend voor infrastructuur en onze wijken
Bomen hebben ruimte nodig om te kunnen groeien, zowel boven- als ondergronds. De grootte van een boom bovengronds is vaak één op één te vertalen naar de grootte die ondergronds nodig is voor een gezonde groei. De ontsproten takken en bladeren zijn als het ware het spiegelbeeld van het wortelstelsel onder de grond. In werkelijkheid is de ondergrondse ruimte velen malen groter, daar de bomen zichzelf met elkaar verbinden via hun stelsels van wortel- en schimmeldraden. Bovendien geeft een boom ook leven aan belangrijke insecten, vogels en andere flora en fauna.
Geef de bomen gezien hun totale belang, voor mens, plant en dier, een leidende functie. Voor GroenLinks betekent dit dat de aanplant van bomen voortaan mede leidend zou moeten zijn bij de aanleg van nieuwe infrastructuur en bij de (her)inrichting van wijken. Immers, het kan niet zo zijn dat elke dertig jaar, wanneer wegen, trottoirs en riolering om renovatie vragen, bomen gekapt moeten worden. Omdenken is hierbij het toverwoord. Daarbij moet er goed nagedacht worden over de volgende vraag: welke bomen zijn geschikt op welke plek. Je kunt hierbij denken aan drie verschillende bomencategorieën: structuurbomen, sfeerbomen en accentbomen.
Structuurbomen: hoge status en emotioneel waardevol
Structuurbomen zijn bomen die geplant worden aan lanen en singels, de zogenaamde stedelijke hoofdstructuren. Deze bepalen mede de identiteit van een laan of singel, hebben een hoge status en zijn van hoge emotionele waarde. Structuurbomen worden dus als heel belangrijk en waardevol beschouwd voor de stad en haar inwoners. Dit verklaart ook de emoties die gepaard gaan bij het nemen van moeilijke beslissingen, zoals het kappen en vervangen van bomen. Dit gold voor de bomen aan de WillemIISingel in 2014 en nu voor de platanen aan de Kapellerlaan.
De bomen aan lanen en singels geven identiteit aan de routing door de stad, hebben een verbindende functie en begeleiden ons, alsmede onze dierlijke medebewoners vanuit het centrum, via de woonwijken naar de groene buitengebieden.
Markante bomen van monumentale statuur
Sfeerbomen zijn bomen in de directe leef-, woon- en werkomgeving. Deze bomen worden geassocieerd met decoratie, huiselijkheid, gezelligheid en ontspanning. Sfeerbomen hebben doorgaans een lagere status dan structuurbomen en zijn daarmee van minder emotionele waarde. Behalve als een sfeerboom uitgroeit tot emotioneel waardevol en daarmee een monumentale status verkrijgt, zoals het geval is bij accentbomen. Deze bomen hebben een representatieve functie en staan doorgaans op bijzondere plekken. Accentbomen hebben, net als structuurbomen een hoge status en worden emotioneel als zeer waardevol beschouwd.
Roermond heeft in 2018 het project markante bomen uitgevoerd. Deze bomen zijn op strategische locaties in het centrum aangeplant. Dit project liep vooruit op de Groenvisie en draagt bij aan vergroening van het centrum. Bomen dragen bij aan een goed verblijfsklimaat en versterken de monumentale status van de panden in hun nabije omgeving. Een mooi voorbeeld is de aanplant van de boom bij de stadsbibliotheek in de Neerstraat. Deze boom staat er alsof het altijd zo is geweest en heeft daarmee een belangrijke waarde voor deze plek gekregen. Het mooie is dat deze boom alle potentie heeft om te kunnen uitgroeien tot een monumentale boom.
Voor elk huis een boom
Onlangs heeft de provincie het voornemen uitgesproken dat elke Limburger een boom krijgt. GroenLinks Roermond heeft hierbij spontaan het idee opgevat om dit om te zetten naar de gedachte: voor elk huis een boom. Dit betekent meer natuurlijke schaduw in de straten van Roermond en verlaging van hittestress. Immers, straten met bomen behouden een aangenamere temperatuur dan straten die versteend zijn. Hierbij is het van belang dat de juiste type bomen worden aangeplant. Zuidelijke bomen hebben meer overlevingskans in tijden van droogte. Dit is essentieel vanwege het veranderende klimaat en de droogte waar we steeds meer mee te maken hebben. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met het natuurlijke leefklimaat van bomen. Vele planten en dieren leven in een vorm van symbiose met de bomen, waarbij de boom hun woning en voedselleverancier is. Zuidelijke klimaatbestendige bomen hebben deze functie misschien in de eerste levensjaren nog niet, maar als je woonruimte biedt, komen ook hier de bewoners op termijn.
Bomen als oplossing voor het klimaatprobleem
Steeds meer klinkt het geluid dat aanplant van bomen een belangrijke oplossing is voor onze klimaatproblemen, voor de schone lucht die we allen graag inademen. Het lijkt een abstract begrip, maar is dichterbij dan men denkt. Sommige maatregelen merken of zien we het resultaat pas na vele jaren. Van de aanplant van bomen daarentegen, ervaren we de resultaten in onze leefomgeving vrijwel onmiddellijk. Morgen, op 23 september 2019 start de grote klimaattop in New York City. De afgelopen dagen zijn wereldwijd klimaatmarsen gehouden door betrokken, zich terecht zorgen makende medebewoners van en over onze planeet. De jongeren nemen hierin het voortouw en dat is hoopvol voor hun en onze toekomst.