Minister Cora van Nieuwenhuizen heeft de uitbreiding van Lelystad Airport met een jaar uitgesteld. Dat is in eerste instantie goed nieuws. Gaat dat ook de zorgvuldigheid opleveren, die we met z'n allen verdienen? Dat zal moeten blijken, maar een analyse van een betrokken medewerker belooft niet veel goeds.
Het waren verontruste bewoners die vorig jaar de plannen voor uitbreiding van de luchthaven in Lelystad wisten lek te prikken. Zij dwongen het ministerie om op de rem te trappen en alle fouten te verbeteren in het rapport over die uitbreiding (MER). Maar hoe kan het dat er daarin zulke grove fouten terechtkomen? De afdeling Steenwijkerland van GroenLinks ontdekte een document met het antwoord.
* De uitbreidingsplannen van Lelystad Airport worden beschreven in de ‘Actualisatie MER Lelystad Airport’. * ‘MER’ staat voor ‘milieueffectrapport’, dat werd opgesteld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. * Het MER wordt nu beoordeeld door de onafhankelijke Commissie van de milieueffectrapportage (Commissie m.e.r.).
Het MER Lelystad Airport zat in 2014 ook al vol fouten. Na reparatie zette de Commissie m.e.r dat jaar het licht toch op groen, waar dat nu weer op rood staat. Zes (update: vier) van de zeven commissieleden uit 2014 zijn nog steeds actief, onder wie de secretaris van deze commissie, dr. Johan Lembrechts. Hij blijkt zich nogal kritisch te hebben geuit over de gang van zaken in dit dossier.
In december 2014 verscheen online een beschouwing (in Views and experiences 2015, series no. 16), waarin Lembrechts uitvoerig in gaat op de totstandkoming van de rapporten over de luchthavens Eindhoven en Lelystad. Ook besprak hij nadrukkelijk de wisselwerking met het publiek. Zijn analyse is even kritisch als actueel.
Meer transparantie Volgens Lembrechts werden bij beide luchthavens de vliegroutes al vastgesteld voor het begin van de MER-procedures, zónder dat deze routes door het publiek inhoudelijk konden worden beoordeeld en bediscussieerd. Burgers klaagden wel over allerlei onvolkomenheden in de evaluatie en planning, waarna de commissie benadrukte dat er meer transparantie in het hele proces moest komen.
De protesten werden, aldus Lembrechts, ook veroorzaakt door het wantrouwen van burgers die denken dat de groei van de luchtvaart toch steeds voorrang krijgt. Ook het ontbreken van een reeks essentiële zaken, zoals een veelomvattende visie op de groei van de hele Nederlandse luchtvaart, voedde het wantrouwen. De afwezigheid van belangrijke onderzoeken voorkwam dat er überhaupt gedebatteerd kon worden over de keuzes van de overheid.
In 2014 pleitte de overheid verder voor technologische innovaties op het gebied van brandstofbesparing en het beperken van de geluidsoverlast. Die werden in het MER gepresenteerd als opties, maar echte plannen voor invoering waren er niet. Ook dit keer ontbrak, volgens Lembrechts, een realistische inschatting. Hij zette daarom serieuze vraagtekens bij het optimisme van de overheid over de uitbreidingsplannen.
Lembrechts concludeerde dat er een integrale beschouwing van de effecten van alle maatregelen miste, zodat de haalbaarheid van de plannen niet kon worden aangetoond. Anders zou het debat over de gevolgen voor de bevolking niet heel ingewikkeld hoeven te zijn, schreef hij eind 2014. Bij diverse luchthavenprojecten wisten protesterende burgers echter, dankzij de tekortschietende onderzoeken, vele jaren van uitstel en ook afstel af te dwingen.
Overrompeld Ondanks het pleidooi voor betere procedures en meer transparantie ging het in 2017 dus opnieuw mis. Zo werden afgelopen zomer zelfs lokale bestuurders van verafgelegen gemeenten overrompeld door lage vliegroutes boven hun hoofd. Het ministerie moest opnieuw aan de slag. Sinds woensdag bezit de Commissie m.e.r. een geactualiseerde MER, met daarin veel verbeterde knelpunten. Er is echter nog steeds sprake van laagvliegroutes, ook boven Steenwijkerland. Bovendien is er nog niets gedaan met de berg negatieve adviezen van de Bewonersdelegatie over het laatste MER.
Zal alle zorgvuldigheid Steenwijkerland kunnen verlossen van vliegtuigherrie? GroenLinks vreest van niet. Het wordt dan misschien 2020, maar het uitgebreide Lelystad Airport gaat waarschijnlijk gewoon open. Het ministerie zal willen doorgaan op deze weg. Met de zegen van een machtige luchtvaartlobby en politici met een gering milieubesef, en dankzij het gebruikelijke ja-knikken van de Commissie m.e.r.
Laat tot slot duidelijk zijn dat GroenLinks zich helemaal keert tegen de uitbreiding van Lelystad Airport. De luchtvaart zal juist een forse stap moeten terugzetten om het klimaatakkoord van Parijs te redden.
Ysbrand Visser GroenLinks Steenwijkerland
* De uitbreidingsplannen van Lelystad Airport worden beschreven in de ‘Actualisatie MER Lelystad Airport’. * ‘MER’ staat voor ‘milieueffectrapport’, dat werd opgesteld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. * Het MER wordt nu beoordeeld door de onafhankelijke Commissie van de milieueffectrapportage (Commissie m.e.r.).
Het MER Lelystad Airport zat in 2014 ook al vol fouten. Na reparatie zette de Commissie m.e.r dat jaar het licht toch op groen, waar dat nu weer op rood staat. Zes (update: vier) van de zeven commissieleden uit 2014 zijn nog steeds actief, onder wie de secretaris van deze commissie, dr. Johan Lembrechts. Hij blijkt zich nogal kritisch te hebben geuit over de gang van zaken in dit dossier.
In december 2014 verscheen online een beschouwing (in Views and experiences 2015, series no. 16), waarin Lembrechts uitvoerig in gaat op de totstandkoming van de rapporten over de luchthavens Eindhoven en Lelystad. Ook besprak hij nadrukkelijk de wisselwerking met het publiek. Zijn analyse is even kritisch als actueel.
Meer transparantie Volgens Lembrechts werden bij beide luchthavens de vliegroutes al vastgesteld voor het begin van de MER-procedures, zónder dat deze routes door het publiek inhoudelijk konden worden beoordeeld en bediscussieerd. Burgers klaagden wel over allerlei onvolkomenheden in de evaluatie en planning, waarna de commissie benadrukte dat er meer transparantie in het hele proces moest komen.
De protesten werden, aldus Lembrechts, ook veroorzaakt door het wantrouwen van burgers die denken dat de groei van de luchtvaart toch steeds voorrang krijgt. Ook het ontbreken van een reeks essentiële zaken, zoals een veelomvattende visie op de groei van de hele Nederlandse luchtvaart, voedde het wantrouwen. De afwezigheid van belangrijke onderzoeken voorkwam dat er überhaupt gedebatteerd kon worden over de keuzes van de overheid.
In 2014 pleitte de overheid verder voor technologische innovaties op het gebied van brandstofbesparing en het beperken van de geluidsoverlast. Die werden in het MER gepresenteerd als opties, maar echte plannen voor invoering waren er niet. Ook dit keer ontbrak, volgens Lembrechts, een realistische inschatting. Hij zette daarom serieuze vraagtekens bij het optimisme van de overheid over de uitbreidingsplannen.
Lembrechts concludeerde dat er een integrale beschouwing van de effecten van alle maatregelen miste, zodat de haalbaarheid van de plannen niet kon worden aangetoond. Anders zou het debat over de gevolgen voor de bevolking niet heel ingewikkeld hoeven te zijn, schreef hij eind 2014. Bij diverse luchthavenprojecten wisten protesterende burgers echter, dankzij de tekortschietende onderzoeken, vele jaren van uitstel en ook afstel af te dwingen.
Overrompeld Ondanks het pleidooi voor betere procedures en meer transparantie ging het in 2017 dus opnieuw mis. Zo werden afgelopen zomer zelfs lokale bestuurders van verafgelegen gemeenten overrompeld door lage vliegroutes boven hun hoofd. Het ministerie moest opnieuw aan de slag. Sinds woensdag bezit de Commissie m.e.r. een geactualiseerde MER, met daarin veel verbeterde knelpunten. Er is echter nog steeds sprake van laagvliegroutes, ook boven Steenwijkerland. Bovendien is er nog niets gedaan met de berg negatieve adviezen van de Bewonersdelegatie over het laatste MER.
Zal alle zorgvuldigheid Steenwijkerland kunnen verlossen van vliegtuigherrie? GroenLinks vreest van niet. Het wordt dan misschien 2020, maar het uitgebreide Lelystad Airport gaat waarschijnlijk gewoon open. Het ministerie zal willen doorgaan op deze weg. Met de zegen van een machtige luchtvaartlobby en politici met een gering milieubesef, en dankzij het gebruikelijke ja-knikken van de Commissie m.e.r.
Laat tot slot duidelijk zijn dat GroenLinks zich helemaal keert tegen de uitbreiding van Lelystad Airport. De luchtvaart zal juist een forse stap moeten terugzetten om het klimaatakkoord van Parijs te redden.
Ysbrand Visser GroenLinks Steenwijkerland