Er is al veel over geklaagd: gebrek aan democratische controle en sturing van de gemeenschappelijke regelingen. De vertegenwoordigende bestuurders, doorgaans de wethouders, maken onderling de dienst uit en de gemeenteraden hebben het nakijken. Dat is de teneur. Maar, dat gaat veranderen, als het aan de initiatiefgroep ‘Kracht van de Raden’ ligt.
Gezonde democratie.
De groep bestaat uit een drietal raadsleden van verschillende gemeenten binnen onze regio, te weten: Nanda van Doremalen van de VVD Buren, Peter Elferink van ProTiel en Frans van Gelder van het CDA West Maas en Waal.
Wat zij willen is een gezonde democratische invloed van de raadsleden op de besluiten binnen de verschillende gemeenschappelijke regelingen als bijvoorbeeld de AVRI en De Werkzaak.
Hoe dat te bereiken hebben zij duidelijk gemaakt op de door hen georganiseerde, druk bezochte bijeenkomst van regionale raadsleden op 20 mei jl. in Beneden Leeuwen.
Hun belangrijkste boodschap van die avond was dat de raden wel degelijk veel invloed kunnen hebben op gemeenschappelijke regelingen, zodra zij intergemeentelijk gaan samenwerken. Maar juist dat is niet structureel georganiseerd in Regio Rivierenland. Het besluitvormingsproces is er nog niet op ingericht om elkaar te kunnen vinden. De onmacht die je als raadslid voelt is het ontbreken van deze ‘aanloop’. In de praktijk krijgt men een paar weken voor een besluitvormende raad zienswijzen voorgelegd en kan het raadslid als het ware tekenen bi j het kruisje. De stem van onze inwoners klinkt daardoor nauwelijks door in de regio, zo vindt de initiatiefgroep. De lokale democratie staat onder druk en vraagt van het raadslid dat ook de verlenging van het lokaal bestuur tot in de gemeenschappelijke regelingen kritisch wordt gevolgd. Juist dat heeft onze aandacht nodig, vinden de initiatiefnemers.
Kansen.
De groep stelt op de bijeenkomst een viertal problemen aan de orde en geeft daarbij de door hen voorgestelde oplossingskansen.
Ten eerste worden de dossiers van de regionale regelingen binnen de acht raden die de regio vormen niet op het zelfde moment besproken in de verschillende raden. De ene raad bespreekt ze bijvoorbeeld in september en bij de andere komt het zelfde dossier pas in december aan bod. Hierdoor kunnen de verschillende raden niet over de inhoud met elkaar afstemmen. De initiatiefgroep stelt daarom voor dat in alle acht raden een motie over het ‘Synchroniseren van de Agenda’s’ wordt ingediend. De motie beoogt dat de griffiers van de raden de opdracht krijgen om agenda’s over de gemeenschappelijke regelingen onderling op elkaar af te stellen.
Ten tweede worden de in principe openbare vergaderingen van het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regelingen doorgaans overdag gehouden en zijn daardoor voor raadsleden nauwelijks te bezoeken. De initiatiefgroep stelt daarom voor om tevens een motie ‘Transparantie van Bestuur’ in te dienen, waarin de politieke opdracht wordt gegeven om de vergaderingen van het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regelingen voortaan online beschikbaar te stellen, zodat zowel door raadsleden als inwoners de
vergaderingen direct en achteraf gevolgd kunnen worden.
Ten derde ontbreekt het in deze materie aan het regionaal georganiseerd zijn van de raden. Er is weinig verbinding tussen de raden. De daardoor versnipperde raden hebben weinig slagkracht. Daarom wil de initiatiefgroep ‘Kracht van de Raden’ zich graag uitbreiden met een afvaardiging uit alle acht raden, zodat er op regionaal niveau met elkaar in gesprek kan worden gegaan. Zij stelt daarom voor een derde motie ‘Initiatief Raadskring Regio Rivierenland’ in te dienen.
Hierin kan er voor gekozen worden om de raadsleden in de Regionale Agenda Commissie (RAC) voorlopig als afvaardiging van de acht raden te laten fungeren, totdat er een definitieve raadskring gevormd is. Voor die tussenvorm is gekozen omdat de initiatief-raadskring zich, in de visie van de initiatief groep Kracht van de Raden, tot eind 2019 moet gaan bezighouden met het opstellen van de doelen voor de acht raden. Ook dient zij een plan op te stellen hoe de afvaardiging van raadsleden in de definitieve raadskring op een goede manier kan worden georganiseerd.
Ten vierde ontbreekt het nog wel eens aan goede informatievoorziening van de colleges van Burgemeester en Wethouders naar de raden. Daarom stelt de initiatiefgroep voor om bovendien een motie ‘Informatievoorziening vanuit het college’ in te dienen.
Monitoren.
De initiatiefnemers zouden graag willen zien dat de verzamelde raadsleden de moties onderling bespreken en in de eigen raad indienen. Mochten de vier moties in de acht raden worden aangenomen, dan zou de eerste stap gezet zijn naar meer grip op de gemeenschappelijke regelingen.
De initiatiefgroep ‘Kracht van de Raden’ gaat het proces na deze bijeenkomstmonitoren. Zij houdt bij welke stappen de acht raden zetten. Worden de moties ingediend en zo ja, welke? Ook als maar één van de vier moties zou worden aangenomen door de acht raden, dan is er samen al een grote stap gezet in de verbetering van de lokale democratie. Mocht de motie ‘lnitiatief-Raadskring RegioRivierenland’ niet worden aangenomen, dan blijft de initiatiefgroep “Kracht van de Raden’ bestaan en zal zij nogmaals proberen om op regionaal niveau totsamenwerking te komen tussen al de acht raden. Speciaal voor Peter Elferink is dat een vastbijter, want het oplossen van de ondemocratische bestuurde gemeenschappelijke regelingen is onderdeel van het verkiezingsprogramma van ProTiel.