Rond deze tijd van het jaar maakt de processierups weer zijn opwachting. De GroenLinks fractie vindt het belangrijk dat de bestrijding ervan op ecologische wijze gebeurt. Omdat we signalen kregen dat dit niet altijd het geval is, hebben we hier vragen over gesteld. Door ecologisch beheer, en het plaatsen van nestkasjes wordt eraan gewerkt dat op den duur bestrijding niet meer nodig is. Helaas is het nu, met de omvang van de plaag nog niet altijd mogelijk om altijd voor ecologische bestrijding te gaan. Dit gebeurt wel zoveel mogwlijk. De aanpak in Tilburg wordt vooraf met de vlinderstichting afgetsemd. De vlinderstichting raadt aan enkel te bestrijden op locaties waar veel of kwetsbare mensen komen, zoals rondom scholen en zorginsstellingen. Lees verder voor meer informatie over de bestrijding van de processierups in Tilburg.
Vraag 1 Is het college het met GroenLinks eens dat ecologische bestrijding van de processierups de voorkeur verdient boven niet-natuurlijke middelen die nevenschade aan de ecologie aanrichten?Antwoord 1 Ja.
Vraag 2 Eerder hebben we begrepen dat daar waar mogelijk ecologische bestrijding in Tilburg wordt ingezet tegen de processierups. Klopt het dat de gemeente daarnaast ook het middel Xentari gebruikt voor de bestrijding van de processierups, en zo ja, wat is hiervoor de reden?Antwoord 2 Door ecologisch beheer, het ophangen van nestkastjes e.d. werken we aan het herstel van de ecologische balans om ervoor te zorgen dat bestrijding op termijn niet meer nodig is. Omdat dat de huidige plaagdruk echter laat zien dat het ecosysteem nog onvoldoende in balans is, hebben we ervoor gekozen om op een gecontroleerde manier preventief. De natuurlijke vijanden, zoals vogels en de sluipwesp, kunnen de rupsenplaag nog onvoldoende tegengaan om de overlast op een maatschappelijk acceptabel niveau te krijgen. Ook verwachten we dat de omvang van de plaag groter zal zijn dan vorig jaar en daardoor voor meer overlast zal zorgen. Overigens nemen we ook curatieve maatregelen door de nesten van eikenprocessierupsen weg te zuigen. Dat doen we tot op de stam van de onderste gesteltak omdat deze de meeste overlast bezorgen. We monitoren het verloop zorgvuldig en sturen bij indien nodig. Ook informeren we onze inwoners wat zij zelf kunnen doen via onze gemeentelijke website via tilburg.nl/rups.
Het klopt dat wij voor de preventieve bestrijding gebruik maken van het biologisch middel Xentari. De reden hiervoor is dat er vrijwel geen alternatieve biologische middelen zijn die bewezen effectief zijn. Xentari is een bacteriepreparaat op basis van sporen en kristallen van Bacillus thuringiensis ter bestrijding van bladetende rupsen van vlinders en motten op gewassen. Om zo gericht mogelijk de eiken te behandelen is de aanpak in de voorbereiding met de Vlinderstichting afgestemd. De vlinderstichting raadt aan enkel preventief te bestrijden op locaties waar veel mensen komen en voor overige gebieden de afweging te maken of de noodzaak er is. Wij kiezen er daarom voor enkel preventief te bestrijden op plekken waar veel overlast is geweest in 2019 en plekken waar veel kwetsbare mensen komen (o.a. in de buurt van zorginstellingen en scholen). Op deze plekken gebruiken wij voor de preventieve bestrijding het biologisch middel Xentari. Dit zien wij als noodzaak omdat juist op deze plekken de eikenprocessierups kan leiden tot gezondheidsklachten en overlast.
Vanwege de bescherming van vlindersoorten spuiten wij uitdrukkelijk niet in gebieden waar wettelijk beschermde soorten voorkomen (conform wet- en regelgeving). Ook hanteren wij een 'nee, tenzij'- principe in gebieden waar bijzondere vlindersoorten voorkomen die in mindere mate beschermd zijn. Het nee, tenzij-principe houdt in dat er niet bespoten wordt, tenzij er in 2019 grote overlast aanwezig was en/of er sprake is van een kwetsbare groep op de locatie. Voor de gegevens omtrent de beschermde soorten hanteren wij de beheerkaart van de vlinderstichting.
Vraag 3 Indien dit middel gebruikt wordt, kan er dan overgegaan worden op minder schadelijke alternatieven?Antwoord 3 Nee, minder schadelijke alternatieven waarvan het effect is bewezen en waarvan de toepassing werkbaar is, zijn momenteel niet op de markt. Er is eigenlijk maar een middel op biologische grondslag dat redelijkerwijs kan worden toegepast en dat is Xentari. Xentari is echter niet zo soort-specifiek dat het enkel de eikenprocessierupsen aanpakt. Het is werkzaam op andere soorten rupsen maar niet op andere soorten insecten en vogels. Hierdoor is de datagestuurde aanpak genoemd als antwoord op voorgaande vragen van groot belang.
Naast het bacteriepreparaat Xentari, is een bestrijding met nematoden (aaltjes) ontwikkeld. De effectiviteit van die methode is minder groot, omdat de effectiviteit sterk afhankelijk is van de juiste temperatuur en diverse andere omgevingsfactoren, die moeilijk haalbaar en niet beïnvloedbaar zijn. Hierdoor kan het middel enkel in de avond en nacht toegepast worden. Nematoden zijn evenals Xentari niet soort-specifiek en bestrijden dus ook andere soorten rupsen.
Tilburg is actief lid van de landelijke werkgroep en stemmen onze aanpak met hen af. Ten opzichte van andere Brabantse gemeenten spuiten wij in Tilburg nog relatief weinig (30% van de zomer- en wintereiken, dit zijn ca. 10.000 zomer- en wintereiken). Andere gemeenten behandelen een hoger percentage of juist alle eiken. Uiteraard zijn er ook gemeenten die helemaal niet spuiten. Wij volgen hierin de landelijke leidraad beheersing eikenprocessierups van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.