Onderstaand de redevoering van D66 fractievoorzitter Rudy Op den Camp, uitgesproken op 05 november 2015 tijdens de behandeling van de programmabegroting 2016.
Meneer de voorzitter, college, raadsleden en overige belangstellenden: Voordat ik deze beschouwingen start wil D66 het college, griffie en het ambtelijk apparaat danken voor de inzet die is geleverd om de begroting 2016 en de meerjarenraming 2019 te kunnen bespreken in onze raad. Er worden moeilijke keuzes verwacht van de raad om de financiële huishouding de komende jaren op orde te hebben. D66 vindt dat de raad durf moet hebben. Durf hebben om voor uit te kijken en om die keuzes te maken die nodig en verantwoord zijn om de burgers van Voerendaal en hun bezoekers een adequate ruimte en leefomgeving te bieden. Het is in deze tijd onontkoombaar om zeer kritisch te kijken naar zowel de inkomsten als uitgaven. Politiek draait om het inrichten van de samenleving. Eén keer per jaar, tijdens de Algemene Beschouwingen hebben we als raadsfracties de mogelijkheid om los van de raadsagenda uiteen te zetten welke keuzes we daarbij maken en waarom we die keuzes maken.
Voorzitter, in het politieke debat gaat het vaak – te vaak – over geld. Veel politieke keuzes worden primair gemaakt op basis van de financiële opbrengsten en niet zozeer op basis van de maatschappelijke impact. Uitdagingen bij het inrichten van de samenleving worden teruggebracht tot de vraag: “Wat kost dat allemaal wel niet?” En vervolgens: “Hoe zorgen we dat het minder gaat kosten?” Natuurlijk is het belangrijk om kosten in de hand te houden. Laat één ding helder zijn: de fractie van D66 is blij dat het college vandaag een sluitende begroting kan presenteren maar D66 heeft toch enkele kanttekeningen. Wat is gewenst en hoe maken we dat mogelijk? Als D66 Voerendaal laten we ons inspireren door: • een groen Voerendaal, • een sociaal Voerendaal • een open Voerendaal. Een groen Voerendaal Voorzitter, wij willen een groen Voerendaal. In alle facetten van het woord zoals ook besproken bij de vaststelling van het Groenstructuurplan in 2013. Om te beginnen het meest voor de hand liggende: de natuur. In deze tijd van het jaar: “Hoe schoon is ons brons eikenhout” Zichtbaar is hoe mooi de kleur markeringen zijn in deze tijd van het jaar in de Kunderberg, het Haeren- en Cortenbacherbos, Dolbergerweide rond Klimmen, het Ransdalerveld, de Vrakelbelberg om maar even te noemen. Het is een voorrecht om te mogen wonen, werken en recreëren in een gemeente met nog veel meer aan waardevolle schatten. Met 5 kastelen, kasteel Rivieren, Puth, Haeren, Cortenbach en Huskenshof. Vroeger, lang geleden hadden ze dat ook al ontdekt, denk maar aan Huize Dammerscheid waar zaterdag a.s. een kunstwerk wordt onthuld in het fraai gerenoveerde parkgebied. Laten we die natuur behouden en waar nodig verder ontwikkelen. Niet alleen omdat we er zo van kunnen genieten, maar ook omdat zij een waarde in zich vertegenwoordigt en zorgt voor de zuurstof die wij als mensen nodig hebben. D66 betreurt het echter nog steeds dat er niet gehandhaafd wordt op het oneigenlijk in gebruik nemen van gemeentegrond. Wij verwachten dat er in de toekomst meer werk van gemaakt wordt. D66 wil controle op gronden die zomaar in gebruik genomen worden door burgers of bedrijven. Samen met de coalitiepartners dienen we daar een motie over in. (Motie.)
Vorig jaar bij de begrotingsbehandeling is door D66 een motie ingediend om een onderzoek te doen naar het veiliger maken van het wandelpad langs de Waalheimerweg want dat is op vele plekken onbegaanbaar, zeker voor mensen die slecht ter been zijn. Er zijn verleden jaar toezeggingen gedaan die helaas (nog) niet zijn nagekomen. Zodoende vragen wij opnieuw om een onderzoek te doen naar het veiliger maken van het wandelpad langs de Waalheimerweg. Tevens verzoeken wij onderzoek te doen naar het Puttervoetpad, het verbindingsvoet/fietspad tussen Retersbeek en de Steinweg. Wat kan er aan gedaan worden om dit veiliger te maken? Hierbij geven we aan dat in het coalitieakkoord van de provincie o.a. staat: “Extra aandacht zal uitgaan naar die plekken waar gevaarlijke verkeerssituaties voor de zwakkere verkeersdeelnemers aan de orde zijn, (fietsers, wandelaars, scholieren) en waarbij slimme fysieke ingrepen oplossingen kunnen bieden naast preventieve en educatieve maatregelen”. Dus wat D66 betreft betrek de provincie erbij. (Motie.) Voorzitter, hoe prettig het ook toeven is in een groene oase: de wereld houdt niet op bij onze gemeentegrenzen. Wat elders in de wereld gebeurt, raakt ook ons. Zie bij het nieuws dagelijks de TV beelden van de vele vluchtelingen. D66 staat dan ook achter de Noodopvang van de vluchtelingen die thans tijdelijk verblijven in de Joffer. Bij de vele ontwikkelingen en uitvoeringen komen we steeds weer uit bij het begrip duurzaamheid. En dat moet u breder zien dan zonnepanelen en fietsvoorzieningen, hoewel dat – zoals u weet – zaken zijn die ons na aan het hart liggen. Voor D66 is duurzaamheid de kern van een langetermijnvisie op onze samenleving. Wij zijn blij dat het college ambities heeft, samen met de Parkstad gemeenten, op het gebied van klimaat en duurzaamheid. Voor D66 Voerendaal mag dat nog steviger. De ontwikkelingen voor het verankeren van projecten in het uitvoeringsprogramma in PALET 3.0 zien we met vertrouwen tegemoet dat begin 2016 vastgelegd wordt. Keuzen die houvast bieden aan burgers, bedrijven en instellingen om hun duurzame ambities samen op te pakken. Om ook als Voerendaal in 2040 energie neutraal te zijn. Hierbij denkt D66 aan bijvoorbeeld aan zonneweide, energie opwekking uit asfalt of dakbedekking met integreerde zonnepanelen. D66 pleit verder voor educatie en projecten waarbij de basisscholen betrokken worden en dit op te nemen in het PALET 3.0. (Motie)
Er worden belangrijke stappen voorbereid om ook in Voerendaal de verduurzaming van onze gemeente op grote schaal toe te passen door inwoners de gelegenheid te geven om te participeren in zonnepanelen op daken van woningen, openbare gebouwen en bedrijven. Wij willen wel waarschuwen voor de technische ontwikkelingen op het gebied van energieontwikkeling. Als we nu achterover leunen, missen we morgen kansen. Wij doen dan ook een oproep aan het college om de komende jaren meer voorlichting en informatie te geven over duurzaamheid en bij aanvragen van vergunningen duurzaamheidseisen al in het ontwerp van bouwplannen mee te nemen. College kijk verder eens naar de ontwikkelingen bij invulling en renovatie van de openbare ruimten bij het nieuw op te stellen Openbare Verlichtingsplan: betrek er vooral duurzaamheid bij en bekijk of aan stralers op zonne energie mogelijk zijn bij het kunstwerk op de rotonde te Kunrade zodat het kunstwerk ook in de avond- en nachtelijke uren zichtbaar is. Duurzaamheid: Hoe dichterbij je iets haalt, hoe minder verkeersbewegingen nodig zijn. Graag doe ik bij dezen een oproep aan onze inwoners. Door uw inkopen waar mogelijk in onze gemeente te doen – liefst op de fiets of te voet – slaat u twee vliegen in één klap: u beperkt de uitstoot van CO2 en u bouwt mee aan een vitale dorpsgemeenschap. Het is aan de politiek om deze ontwikkeling naar een vitaal dorp te faciliteren. Laten we in de verdere plannen voor versterking van het centrum de ruimte geven aan ondernemers met een specifieke, bij voorkeur lokaal of regionaal aanbod en aan kleine zelfstandigen met innovatieve ideeën op het gebied van duurzaamheid. Zo kunnen we ons als gemeente Voerendaal onderscheiden. Het milieu staat ook hoog in het vaandel van D66. Vele jaren maken wij deel uit van Rd4 onze afvalverwerker. De burgers van Voerendaal verdienen wat D66 betreft een pluim voor het goed gescheiden aanbieden van het afval. Zowel van het oud papier dat door vele vrijwilligers verzameld wordt, het inzamelen van plastic en de BEST-zak waar veel gebruik van wordt gemaakt. Als D66 betreuren we echter dat er een kleine bijdrage gevraagd gaat worden voor het aanbieden van GFT. Uit navraag en onderzoek blijkt dat er teveel halfvolle en nog minder gevulde containers met GFT aan de straat gezet worden. Gezien de afval verwerking kostendekkend dient te zijn, de vervuiler betaald, is dit de meest voor de hand liggende oplossing. Hoe jammer D66 deze ontwikkeling ook vindt. Een sociaal Voerendaal. Voorzitter, wij willen een sociaal Voerendaal. Een Voerendaal waarin mensen tot hun recht komen. Wij zien de participatiesamenleving als een samenleving waarin iedereen vanuit zijn of haar talenten een bijdrage levert. De zorg dat vereist maatwerk en zorgvuldigheid in benadering. Als gemeente zijn we voor het leveren van dat maatwerk op de goede weg. Zoals de krant vorige week kopte, ik citeer: “Voerendaal wil zorg niet uitkleden”. Om de nodige Sociale voorzieningen en zorg te kunnen bekostigen zullen we, hoe jammer ook, moeten bezuinigen op het fysieke domein.” Volgens D66 blijven er voldoende uitdagingen om het doel te bereiken. Er zijn vele vormen waarin inwoners kunnen bijdragen aan de samenleving: in een baan, als fulltime of parttime ondernemer, als vrijwilliger, als mantelzorger. En steeds vaker in combinaties van deze rollen. Dat is helemaal van deze tijd waarin mensen hun leven zelf willen inrichten. En het past perfect in het concept van de participatiesamenleving. D66 Voerendaal heeft zich altijd hard gemaakt voor een goede ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers. Het bestaansrecht van verenigingen dat gaat verder dan het uitreiken van een jaarlijkse prijs of lintje. We kunnen mensen zonder betaalde baan als een probleem zien, maar ook de aandacht richten op het enorme potentieel dat in die groep verscholen zit. Het activeren van intrinsieke motivatie werkt veel beter dan dwang. Ga op zoek naar latent TALENT. Enthousiasmeren, coachen en begeleiden. Zie het voorbeeld en integratie van de medewerkers bij onze buitendienst. Voorzitter: er zullen altijd mensen zijn die niet betaald kunnen werken, omdat ze er echt niet toe in staat zijn of omdat er voor hen geen betaald werk beschikbaar is. Talent werkt is een mooie organisatie om mensen kansen te bieden die ver van de arbeidsmarkt staan. Een voorbeeld voor andere gemeenten is het groen dat in onze gemeente er “spik en span” bij ligt.
Met de drie decentralisaties heeft de gemeente instrumenten in handen gekregen om te voorkomen dat kwetsbare mensen in de problemen komen. Preventie en voorlichting, om te beginnen bij jongeren, zijn van groot belang. We zullen er scherp op toezien dat onze basisvoorzieningen op het gebied van zorg, welzijn en cultuur toegankelijk blijven voor mensen met een smalle beurs. Noodzakelijke efficiëntieslagen mogen niet ten koste gaan van degenen die de voorzieningen het hardst nodig hebben. Zorg ervoor dat de toegang tot de zorg niet onnodig moeilijk wordt gemaakt. Zet Talent werk breder in ook in de thuishulp en zorg. De overheid is niet de eerste instantie waar je moet zijn. Kijk eerst eens in je eigen omgeving naar oplossingen en zodra die er niet zijn moet de overheid het vangnet bieden. D66 denkt hierbij aan verenigingen die een ondersteunende en faciliterende rol kunnen vervullen. Initiatieven die de leefbaarheid bevorderen steunen wij als D66 dan ook. Zo zullen er ook bij de jeugdzorg zaken veranderen nieuwe vormen zullen ontstaan. Meer vraaggerichte vormen komen er. Nu en in de toekomst zal op de actieve groep vrijwilligers en mantelzorgers een groot beroep worden gedaan. Op velerlei plekken zijn deze mensen nodig. Een kanttekening is er wel, dat deze groep ook vergrijst! Preventie activiteiten op het gebied van gezondheid steunt D66. Het sporten stimuleren en adviseren wat gezonde voeding is. Sport en voeding zijn complementair. Het Wijksteunpunt dient in deze als centrale plek te fungeren. Een advies plek ontmoetingsplek in elke kern. Voerendaal is wat dat betreft op de goede weg. Onderwijs: Laatst was er een brainstorm sessie met een gemêleerd gezelschap in de Hoge school zuid. Thema samen werken aan de kwaliteit van het primair onderwijs. Ik zou graag hieruit de volgende tekst willen citeren: De aanwezigen zijn erg verdeeld over de rol van de basisschool voor de leefbaarheid in een kern of wijk. De aanwezige vertegenwoordigers van het primair onderwijs zien de noodzakelijkheid van een basisschool voor de leefbaarheid in de wijk zelf minder dan de andere aanwezigen. Een vertegenwoordigster van een schoolbestuur laat weten dat scholen de leefbaarheid wel kunnen bevorderen, maar de impact van een school op de leefbaarheid heeft ook te maken met de grootte van een school. De bijdrage van scholen aan de leefbaarheid lijkt belangrijker op het platteland. De aanwezigen laten hun zorg daarover blijken; wanneer kinderen elders naar school gaan, zal het sociale- en verenigingsleven hieronder lijden… D66 Blijft bij haar standpunt dat in iedere kern een vorm van onderwijs aanwezig moet zijn. Bij een Sociaal Voerendaal betrekken we ook de sociale woningbouw. Er zal door de Gemeente en Parkstad in 2016 een nieuwe woonvisie opgesteld worden die als uitgangspunt zal dienen voor het volkshuisvestigingsbeleid. Nieuw is dat de huurdersorganisatie hierbij aan tafel schuift zodat alle betrokken partijen vertegenwoordigd zijn (beschreven in de Woning wet 2015 art. 43 en 44) Gemeente, Corporatie en Huurdersorganisatie. D66 wil dat bij die op te stellen Woonvisie er in de gemeente Voerendaal ingezet wordt voor meer betaalbare woningen in de sociale sector en er een verdeling zal plaatsvinden ten behoeve van elke kern. Een open Voerendaal: Voorzitter, wij willen een open Voerendaal. D66 staat voor openheid en transparantie. Blijf dat doen en bewaken. Wat D66 betreft gaat dat een stuk verder dan alleen informeren. Het betrekken van onze burgers bij de ontwikkeling en uitwerking van plannen is hierbij essentieel. Dan krijgt besluitvorming draagvlak en daarmee een duurzaam karakter. Onze inwoners verdienen dat en mogen dat van ons verwachten. Zie de voorbereidingen en uitvoering van de multifunctionele accommodaties, infra- en onderhoudsprojecten. Een multifunctionele accommodatie zus of zo: Voerendaal is op de goede weg om op dat gebied de kernen te bieden wat nodig is: ontmoetingsruimten, het huiskamergevoel van jong en oud samen ontwerpen en beheren. Het THUIS gevoel geven in ’t Kunderhoes, ’t Wouves met de opening op 22 november a.s., de MFA (Ouwschoel) in Ubachsberg in uitvoering en de “Openclub Klimmen-Ransdaal” Ontwikkelingen over de Open club Klimmen Ransdaal volgen we vol verwachting en hopen dat de raad hierbij wel betrokken blijft. Nog een opmerking over de laatste Informatie bijeenkomst: ons beeld is veel voor Klimmen weinig voor Ransdaal gezien school en sportvelden. We hopen dat dit beeld in de verdere planontwikkeling bijgesteld wordt, de toekomst zal het uitwijzen. D66 heeft met veel interesse kennis genomen van de informatiebrief om het mogelijk nieuwe project, om het Wijksteunpunt Kunrade-Voerendaal of te wel Voerendaal-Kunrade te huisvesten in het voormalige Groene Kruisgebouw. Wij staan dan ook achter de inhoud van de informatiebrief die we verleden week hierover mochten ontvangen om de locatie geen onderdeel te laten zijn van de besluitvorming begroting 2016 maar na uitvoerige communicatie en openheid met alle betrokkenen te bespreken in het voorjaar 2016. Samenwerking: D66 is ervan overtuigd dat er meer en beter samengewerkt kan worden met vergelijkbare gemeenten. Dit is nodig om efficiënter te kunnen werken en groots uitgedrukt: “Toekomst proof” te zijn. Door meer samen te werken kunnen voorzieningen mogelijk in stand worden gehouden en bezuinigingen vanuit Den Haag beter worden opgevangen. D66 is nog steeds van mening dat goede samenwerking loont maar moet de inbreng wel van alle partijen komen! Jammer voor VONSS (met dubbele S) hebben we moeten constateren dat dat niet zo is. De schaal grote is goed maar de “liefde” was eenzijdig. D66 dringt er op aan om met buurgemeenten en vergelijkbare gemeenten te blijven kijken naar samenwerking. Het coalitieakkoord dat we hebben gesloten met Democraten Voerendaal en het CDA: “Samen naar een sterker Voerendaal” en dat vertaald is in deze begroting daar staan we achter. Voorzitter, D66 wil niets liever dan samen met alle partijen uit deze raad de schouders er onder zetten onder al dat werk dat wacht. D66 Voerendaal kijkt er naar uit dit “met ons allen” samen te doen. Dank u wel.