Geschreven dor Lydi Groenewegen
Het zal de inwoners van West Betuwe niet zijn ontgaan: er is crisis in de gemeente. Wereldwijd wordt in laboratoria naarstig gezocht naar een vaccin tegen corona, maar in West Betuwe wordt gezocht naar ‘chemie’ omdat de coalitie ontploft is door gebrek aan chemie ... Misschien moet de toekomstige architect van het te herbouwen gemeentethuis maar vast rekening houden met een lokaal voor draaiverdampers, reageerbuizen, spatbollen, kritisch-punt-droogapparaten en borrelflessen. Dan kunnen bij de zoektocht naar nieuwe chemie ter plekke monsters genomen worden zodat meteen duidelijk wordt welke chemie er ontbreekt en waar het mis gaat in de verbindingen.
Ik moest aan meneer Kist denken, de scheikundeleraar waar ik lang geleden les van kreeg op het Westfries Lyceum in Hoorn. Hij stond met een lange, witte jas en zijn bril bungelend aan een touwtje in het leukste en spannendste lokaal van de hele school. Aan hoge tafels mochten we er proefjes doen. Het waren enerverende lessen en in mijn herinnering stonden overal flesjes met verschillende kleuren te borrelen, hier en daar ontsnapten pluimpjes rook. Er was dynamiek en interactie.
Bij chemie gaat het om mengen en scheiden en ontstaan er altijd nieuwe producten: bij verhitting verandert hout in as, suiker in karamel. De processen zijn onomkeerbaar. In het lokaal van meneer Kist mochten we experimenteren want van fouten leer je was zijn motto en als het nodig was deelde hij veiligheidsbrilletjes uit. We werkten in wisselende groepjes omdat het ging om het delen van kennis en inzicht. Soms ontplofte er iets, dan moesten we terugspoelen, proberen te begrijpen waarom de chemische reactie niet de reactie was die we voor ogen hadden, de formules opnieuw analyseren. En dan mochten we weer verder experimenteren. Op zoek naar nieuwe verbindingen.
Het maakt niet uit in welke samenstelling een coalitie het scheikundelokaal in gaat, chemie is er altijd. Geen plek op deze aardbol zonder chemische processen. De vraag is hoeveel ruimte er aan elkaar wordt gegeven om het proces te begrijpen, te groeien, te luisteren, te experimenteren en te leren. Is dat niet de essentie van samenwerken? Van politiek?
Ooit was de Steen der Wijzen het doel van de zoektocht van de alchemisten: hiermee konden alle kwalen genezen worden, kon een eeuwig leven worden verkregen en lood in goud veranderen. Of ie gevonden zal worden? Zolang de de deur van het scheikundelokaal in West Betuwe maar af en toe op een kiertje opengaat zal het nog wel even duren. Voor de noodzakelijke nieuwe chemie moet de deur wagenwijd worden opengezet voor nieuwe verbindingen van kleuren, voor creativiteit en durf, voor een andere manier van communiceren, voor een nieuwe bestuurscultuur. Zolang die ontbreekt zullen de ontploffingen elkaar blijven opvolgen en is de kans groot dat het laboratorium moet worden ontmanteld. Daar zijn de handhavers in West Betuwe inmiddels best goed in!