Vandaag buigen wij ons als raad over de begroting voor 2024. Het goede nieuws is dat waar wij de afgelopen jaren rekening hielden met een forse inkrimping, het er opnieuw naar uitziet dat de financiële toekomst van onze gemeente er gezond uitziet. De Zeist eigen behoedzame wijze van met geld omgaan, helpt ons daarbij natuurlijk ook nu weer. Veel gemeenten om ons heen kijken enigszins afgunstig naar onze cijfers omdat zij met problemen kampen die door het vasthouden aan onze bestendige financiële koers goeddeels aan onze deur voorbijgaan. Het mag duidelijk zijn dat de VVD een krachtig voorstander is van het voortzetten van deze koers.
Bestendige financiële koers, Jeugdzorg en WMO
De aanhoudende structurele tekorten voor de uitvoering van jeugdzorg en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) verdienen in dit kader wel aandacht. Hoewel dit deels wordt gecompenseerd door de SPUK-gelden; specifieke uitkering sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis biedt geen duurzame oplossing en er moet vanuit het Rijk anders om worden gegaan met de financiering van deze posten. Maar, om ervoor te zorgen dat zowel onze inwoners als onze gemeentefinanciën gezond blijven, is het van essentieel belang om de tekorten in het Sociaal Domein ook op gemeentelijk niveau zo effectief mogelijk aan te pakken.
De oplossing is wel in zicht want dit jaar werden leidende principes geïntroduceerd die voor deze problematiek duidelijker richtlijnen bieden en tegelijkertijd meer vrijheid geven aan onze professionals. Bovendien zijn we enthousiast over de voortgang van het programma Sociaal in Balans en de toevoeging van het vierde project 'Gericht kiezen'. Met deze toevoeging onderzoeken we de beïnvloedbare zorg, vervoersvoorzieningen en groepsgerichte aanpak om zo de kosten binnen de jeugd en WMO terug te dringen door gerichte maatregelen."
Lastendruk
De VVD staat er pal voor dat de Zeistenaar zijn geld zoveel mogelijk in eigen portemonnee kan houden. Dat betekent dat wij, met het meerjarenperspectief uit de septembercirculaire in het achterhoofd, pleitbezorger zijn voor behoud van de stelpost lastenverplichting en om deze richting 2025 – via de Kadernota - op te hogen om zo de te hoge lastendruk weer naar beneden te krijgen. Sterker nog; vanwege die nu al te hoge lastendruk is de VVD warm voorstander om al in 2024 de lijn van de latenverlichting door te trekken door voor 2024 hetzelfde bedrag als in 2023 te reserveren als stelpost lastenverlichting (met dezelfde besteding via de afvalstofheffing) en daarvoor dekking te vinden via onttrekking aan de algemene reserve die bij de jaarrekening 2023 weer wordt aangevuld door het onbenutte deel van het Uitvoeringsprogramma. Daarmee komen we de Zeistenaar nu al tegemoet bij de gestegen lasten in 2024. Graag reactie van het college op dit punt, want wij denken dat we de begroting daarmee niet extra belasten en zouden dat graag bevestigd krijgen. Ook horen we graag of andere partijen hier net zo in staan.
Grote ambities en dito plezier
Het voortzetten van de ingezette koers geldt ook voor het voortvarend uitvoeren van de afspraken die in het coalitieakkoord zijn vastgelegd. Wij zien ook hier in het uitgebreide pakket van documenten, waar alle betrokkenen weer keihard aan hebben gewerkt, waarvoor heel veel dank, positieve signalen. Soms gaan dingen minder hard dan we zouden willen, maar daar zijn vaak externe factoren schuldig aan. De ambities van dit college zijn groot en wat ons betreft dus gezond. We zien ook het plezier waarmee de leden van het college hun werk uitvoeren. Dat stemt tot tevredenheid.
Ervan uitgaand dat deze lijn de komende jaren wordt doorgetrokken zien wij vanwege financiële armslag en het gezonde ambitieniveau vanaf 2025 enige ruimte – op bescheiden schaal - voor intensiveringen waar wij tijdens deze Algemene Beschouwingen graag aandacht voor vragen, zodat ze in de Kadernota van volgend jaar kunnen worden meegenomen.
Wijkmanagement
Ik zou graag willen beginnen met het wijkmanagement. Met veel waardering zien wij hoe wijkmanagers, ik zou bijna zeggen soms tegen de klippen op, problemen signaleren, oplossingen proberen te vinden en daar vaak ook nog in slagen. Wijkmanagers brengen inwoners in hun wijk bij elkaar, zijn intermediair tussen bestuur en de bewoners van hun wijk, bezweren conflicten en zorgen van tijd tot tijd ook voor handhaving door boa’s en politie als dat noodzakelijk is. Onze fractie zou – omdat wij de indruk hebben dat wijkmanagers overbelast zijn en het nut van deze functie wat ons betreft buiten kijf staat – willen pleiten voor uitbreiding van de capaciteit. We realiseren ons meteen dat dit voor 2024 nog niet mogelijk is, maar willen we daarna stappen zetten, dan moet dat het volgende jaar wel worden voorbereid. Daarom vragen we het college stappen voor te bereiden zodat in de Kadernota voorstellen kunnen worden gedaan.
In dit kader nog het volgende. We zouden ook willen pleiten voor een wat groter mandaat van de wijkmanager. Op dit moment ontbreekt het de wijkmanager aan wat ik maar zal noemen ‘doorzetmandaat’; het in de gemeentelijke organisatie met effect dingen kunnen realiseren. Aan het college de vraag of het mogelijk is – in gesprek met de wijkmanagers zodat ze ook goed kunnen aangeven wat ze in dat opzicht nodig hebben - te bezien of het mandaat in dat opzicht zou kunnen worden verruimd. Graag de reactie van het college op dit punt en we hebben er geen problemen mee dat we als we dit schriftelijk beantwoord krijgen.
Versneld laten dalen kosten energieverbruik
Een ander punt van aandacht is het beheersbaar maken van energieverbruik. Grote groepen inwoners worden hard geraakt door de stijgende energielasten. Natuurlijk zijn er maatregelen vanuit de overheid om de oplopende kosten te verminderen, maar hoewel we gelukkig zien dat het energieverbruik daalt, moeten er toch nog grote stappen worden gezet. Het coalitieakkoord bevat in dit kader afspraken voor inwoners en bedrijven. Kunnen deze – omdat het met de financiën beter gesteld is dan werd verwacht – binnen de kaders van de hele raadsperiode niet worden versneld? Als de overheid het niet allemaal alleen hoeft te doen, maar het bedrijfsleven door een gunstige prijsstelling meehelpt kan een vliegwielwerking ontstaan die kosten voor energieverbruik doet dalen. Ook hier graag een reactie van het college en dat mag ook schriftelijk. En over de ondernemer gesproken: wij kijken uit naar het onderzoek en de uitkomsten daarvan in kwartaal 2 van 2024 betreffende de openingstijden van de winkels.
Communicatie gemeente - inwoner
Een ander punt waar de VVD-fractie aandacht voor wil blijven vragen is de communicatie tussen overheid en inwoners. Onlangs werd besloten mededelingen vanuit het gemeentebestuur niet langer via de Nieuwsbode te verspreiden. Uiteraard begrijpen wij dat de toekomst van communicatie digitaal is. En tegelijkertijd zijn er nog veel inwoners die daar niet of minder vertrouwd mee omgaan. Dat zou ervoor pleiten te bekijken of er niet wegen zijn die we al bewandelen en ook financieren die op dit vlak een grotere rol zouden kunnen spelen. Ik denk bijvoorbeeld aan lokale radio en tv, in ons geval dus aan Slotstad. Als het college ons zou kunnen meenemen in de uitwerking, wellicht ook nog via andere communicatiekanalen, zouden wij dat zeer toejuichen en als er mogelijkheden zijn, kan dit dan ook de komende jaren in de financiële kaders worden opgenomen.
Wat op het gebied van communicatie zorgelijk blijft is dat inwoners niet goed worden geïnformeerd over plannen hun omgeving aan te passen. In juni hebben wij al raadsbreed gevraagd mee te denken over oplossingen om dit soort communicatie fysiek dichter bij de inwoners te brengen. Die uitnodiging blijft staan en het lijkt ons een goede gedachte dit de komende maanden verder uit te werken.
Veiligheid
Op 3 oktober is in onze raadsvergadering het Integraal Veiligheidsplan vastgesteld. Dat schept een solide basis voor een gedegen veiligheidsbeleid in Zeist. De VVD is er sowieso verheugd over dat er afgelopen weken veel aandacht is uitgegaan naar veiligheid in Zeist. Twee weken geleden vond door heel Zeist de week van de veiligheid plaats: gratis events met daarbij veel aandacht voor cybercrime en digitale fraude. Dat draagt bij tot bewustwording en verdere terugdringing van de zichtbare criminaliteit. We weten dat het college en de verantwoordelijke ambtenaren zich – buiten de schijnwerpers – ook veel moeite getroosten om het steeds intensievere gevecht tegen de onzichtbare criminaliteit te voeren. Wij wensen u juist ook hier heel veel succes mee.
Burgeramendement en Burgerberaad
Tenslotte nog een opmerking over twee onderwerpen in het kader van de gemeentelijke democratie. In het afgelopen jaar hebben we voor het eerst gewerkt met het instrument van het burgeramendement en heeft tevens het Burgerberaad jaarwisseling plaats gevonden. Natuurlijk, onze raad heeft in de besluitvorming het eerste en het laatste woord. Een positief punt bij het burgeramendement daarbij was wat ons betreft de intentie vanuit deze raad om niet los te laten - en ik herhaal daarvoor de waardering voor mijn collega Alexander Pieters - en alles in het werk te stellen de initiatiefnemers recht te doen. Dat was niet altijd even eenvoudig, maar het lukte uiteindelijk toch.
En als wij een beroep doen op onze inwoners– omdat we soms even niet meer weten hoe we dingen evenwichtig moeten besluiten, zoals bij het Burgerberaad jaarwisseling - is het wat ons betreft zo dat we de inbreng van die inwoners zwaar moeten laten wegen en een evenwichtig resultaat dat gedragen wordt door de uiteinden van de Zeister samenleving in zijn geheel moeten respecteren. En het raakte ons in positieve zin dat zoveel deelnemers lieten weten dat zij niet alleen veel meer zicht hadden gekregen op het proces van de gemeentelijke democratie, maar er zelfs over dachten om met ons mee te gaan doen. En dat lijkt mij een mooi besluit van mijn bijdrage bij deze beschouwingen.