"Leerkracht is het mooiste beroep van de wereld!"
In een boeiend en openhartig interview door Willem Stoel deelt Janna de Haan haar levensverhaal en overtuigingen. Van haar geboorte in het kleine Friese plaatsje Britsum tot haar passie voor het onderwijs en maatschappelijke betrokkenheid, ontvouwt zich een verhaal van gedrevenheid, sociale verbinding en het streven naar gelijke kansen voor ieder kind.
Wanneer en waar ben je geboren?
Ik ben op 25 juli 1965 in het kleine Friese plaatsje Britsum geboren. Het was zo klein dat er geen straten waren enkel (huis) nummers. Britsum 88 om precies te zijn. Het ligt vlak tegen Leeuwarden aan momenteel.
Wat zijn jouw sterke kanten en wat zijn dan natuurlijk ook je zwakke kanten?
Mijn sterke kanten zijn dat ik heel goed kan organiseren en plannen waardoor ik veel taken kan uitvoeren en het overzicht kan houden. Dat komt me goed van pas in mijn vorige en huidige baan. Ik ben sociaal, maak snel contact en ben geïnteresseerd in veel verschillende onderwerpen en veel verschillende mensen. Ik kan goed doorzetten en ben gedreven en maak af wat ik begin. Ik vind het fijn als er harmonie en consensus is en zal dit altijd zoveel mogelijk nastreven. Ik houd van verbinding en de mens en kan lang en geduldig met en aan zaken werken. Ik ben er altijd op uit om (meer) te leren.
Dat heeft meteen natuurlijk ook weer valkuilen... ik kan wel eens wat teveel hooi op mijn vork nemen, zeker als ik enthousiast ben en dat ben ik dus snel… Ook knopen doorhakken als niet iedereen het eens is vind ik lastig, maar het moet wel eens en het went.
Ik geloof niet zo in slecht zijn ergens in, maar er zijn zeker aan aantal zaken die ik niet graag doe en die minder bij mij passen. Voorbeelden daarvan zijn: veel uitzoekwerk en regeldingetjes waar ik de noodzaak niet van inzie, of werken vanuit een sterke hiërarchie (machtsdenken). Daarnaast ben ik iemand die het werk of de taak goed wil doen en hoge eisen stelt, maar ik heb een hekel aan competitie en een statusgerichte omgeving.
In welke mate word je gedreven en gesteund door je achterban?
Als je met achterban bedoelt, mijn professionele leven, dan denk ik dat ik maatschappelijk gedreven ben en altijd ook al geweest ben. Ik ben gestart als leerkracht op een basisschool en heb me hierin altijd aangetrokken gevoeld tot met name de ‘zwakke’ leerlingen, waarbij het niet altijd ‘vanzelf’ ging. Bij kinderen die qua gedrag wat laten zien dat niet oké is, kun je wat betekenen door er echt te zijn en verder te kijken. Zij hebben wat nodig en laten dat merken. Zoveel voldoening gevoeld als je contact krijgt en wat voor deze leerlingen (en ouders) kunt betekenen. Dat drijft me en heeft me enorm gedreven.
In mijn huidige werk bij ‘IJsselgroep Educatieve Dienstverlening’ hebben we ook een maatschappelijke opdracht. Dat past bij mij. We zijn bezig met het best denkbare onderwijs, iedere dag, voor ieder kind en iedere school. Daar krijg ik heel veel energie van.
Je hebt ooit eens gezegd dat ieder kind talenten heeft. Waaraan ontleen je deze uitspraak?
Ieder kind en ieder mens heeft talenten. En dan bedoel ik niet ‘zaken waarin je uitblinkt’. Een enorme sporter of musicus of rekenwonder, daar gaat het nou net niet om. Ik bedoel de talenten die Luk Dewulf onderscheidt. Iedereen heeft (meerdere) dingen waar hij/zij blij van wordt. Iets waar je de tijd door vergeet! Het is belangrijk, zeker voor kinderen om je hiervan bewust te zijn en trots te zijn op jezelf. Om erachter te komen? Gewoon vragen stellen en doorvragen tot je erachter bent:
Waar word je blij van? Voetballen! Oh ja, wat vind je daar zo leuk aan? Nou, iedere week zitten we na afloop in de kantine en dan drinken we limonade. Mijn moeder wast de shirtjes en die mag ik dan weer uitdelen. Het is heel gezellig en fijn op de voetbal. Oh, jij houdt dus van gezellig en in de groep? Iets samendoen, je bent een groepsdier! Ja, daar geniet ik van!
Dit voorbeeld lijkt heel kneuterig, maar als je van jezelf weet en ontdekt (en hier de ruimte voor krijgt) waar je blij van wordt, dan gaat het niet om presteren, maar om die dingen op te zoeken en te doen waar je gelukkig van wordt. In dit geval een beroep/hobby kiezen waarbij je vaak samen dingen kan doen bijvoorbeeld.
Als je doet waar je blij en gelukkig van wordt dan hoef je nooit te werken. Superfijn!
Je bent lange tijd docent geweest op de Engelenbergschool en hebt hier veel jonge kinderen begeleid. Heeft dit mede jouw keuze voor de SP bepaald?
Tja... ik denk dat het één het ander niet uitsluit. Als ik het voorgaande nog een teruglees dan is het denk ik heel logisch dat ik SP denk en voel. Ik geloof niet dat alle kinderen / mensen gelijke kansen hebben en zeker niet dat ze dit zelf (altijd) kunnen beïnvloeden. Ik heb dat altijd heel sterk gevoeld, wellicht zonder het helemaal van te voren te beredeneren. Als een kind op achterstand staat, dan voel je dat je een taak hebt. Kinderen beginnen niet gelijk. Kansen(on)gelijkheid begint in de wieg. Wij volwassenen (onderwijs met name) kan dit voor een groot deel ombuigen. Dat is onze heilige taak.
Door er te zijn, te accepteren, talenten te benoemen en zichtbaar te maken, kennis aan te brengen, en er te zijn voor een stap in de zone van naaste ontwikkeling en echt te geloven in de mogelijkheden van ieder kind (dus hoge verwachtingen, niet alleen voor sterke leerlingen!!) maak je het verschil. En dat is het mooiste wat er is.
Leerkracht is het mooiste beroep van de wereld!
Je hebt wel eens, tijdens een vriendinnenweekendje, toegegeven de verleiding van spontaan shoppen niet altijd te kunnen weerstaan. In hoeverre let je bij het shoppen op de sociale leefomstandigheden van de arbeiders die deze kleding gemaakt hebben?
Nou, ik ben niet zo’n enorme shopper meer hoor. Maar ja, dat is wel een punt. Ik denk dat ik dat beter zou kunnen doen. Ik ben daar niet altijd genoeg mee bezig denk ik. Wel zijn we ons, als gezin, heel bewust van bijvoorbeeld de onnodige verpakkingen in supermarkten en daarom kopen we zoveel mogelijk via Pieter Pot. Die levert alles in glas, weckpotten etc. Ook kopen we zoveel mogelijk biologisch, maar ik realiseer me wel dat dat met een lager inkomen nauwelijks haalbaar is.
Qua shoppen en kleding zou ik hier eerlijk gezegd best bewuster mee om kunnen gaan.
Je hebt ook eens gezegd dat je graag een lans breekt voor het aanwakkeren van de nieuwsgierigheid en leesmotivatie van kinderen. Laat je je hierbij ook beïnvloeden door het socialisme?
Ja zeker. Ik geloof dat als kinderen voorgelezen worden (op school in ieder geval) uit boeken die bij wereld oriënterende thema’s horen en er vervolgens ook met kinderen over doorgepraat wordt, er heel veel moois en begrip ontstaat. Sterker nog, ik zie dat gebeuren bij scholen die ik en mijn collega’s hierin begeleid. Neem een thema als “De gouden eeuw” en zet naast de droge W.O. kennis een boek van bijvoorbeeld Simone van der Vlugt in om voor te lezen (De Slavenring) en ga hier eens na iedere 3 hoofdstukken over doorpraten. Stel vragen als: Hoe zou jij je voelen als? Wat zou jij doen wanneer? Waar word je blij van als je dit hoort? Waar word je verdrietig van als… etc. Je krijgt prachtige literaire gesprekken en kinderen leren zich verplaatsen, leren luisteren naar andere meningen en gevoelens, gaan zich dingen afvragen, en zaken van meerdere kanten bekijken. Ze leren niet over goed of fout, maar over zichzelf en anderen.
Daarnaast, als je als kind meegenomen wordt in prachtige boeken en avonturen, wil je zelf vaak ook dit soort boeken lezen. Zo breid je je kennis uit en ga je nog meer leren en denken en afvragen.
Ik denk dat het heel belangrijk is dat we dat doen, ook in het kader van burgerschap. Elkaar begrijpen en respecteren. Dan krijgen we straks mensen die, in plaats van monumenten bekladderen, een vraag stellen en blijven nadenken.
