Poliflw

Onze gemeente gaat aan de slag met sport- en beweegbeleid. Er is een plan van aanpak om het beleid te gaan schrijven. Wij van de PvdA steunen een goed sportbeleid. Sport is een belangrijk verbindend element in de samenleving. Het heeft duidelijke raakvlakken met gezondheid, WMO (wet maatschappelijke ondersteuning), jeugd en onderwijs. Sport biedt jongeren en ouderen een goede fysieke basis en mentale weerbaarheid, het leert jongeren en ouderen samenwerken, incasseren en draagt bij aan karaktervorming. Voor jongeren en ouderen betekent sport ,gezond zijn en gezond blijven. In het onderwijs kan sport bijdragen aan het aanleren van vaardigheden en van normen. Sport kan de integratie tussen verschillende groepen mensen bevorderen en kan de sociale samenhang in de mienskip versterken. Sport is voor ons dus een verbindende factor in de samenleving. En wij zullen dan het uiteindelijke beleid met deze gedachte benaderen. IN het plan van aanpak staat beschreven dat na de vaststelling van de concept notitie door het college er een bespreking volgt in de raad en een laatste dialoogsessie met de spelers uit het veld. Wij zien liever dat de conceptnotitie eerst in een dialoogsessie met de spelers wordt besproken en daarna met de raad. (dus net anders om). Wij denken dat sportclubs het beste de notitie kunnen beoordelen. Ze hebben vast vragen en opmerkingen die beleid sterker zullen maken. Op basis daarvan kan het besproken worden in de raad. Eerst met de sport om tafel en dan in de raad. Geschreven door Johan Dijkstra (raadslid PvdA de Fryske Marren)

Tuinen – ook jouw tuin – worden steeds belangrijker voor het behoud van biodiversiteit.

Als jij op deze pagina aanbelandde, is jouw tuin wellicht al een oase van biodiversiteit binnen een woestijn van gazon-en-grindpercelen. En het zal je verbazen hoe vaak je bij het lezen van het onderstaande zegt: ‘Maar dat doe ik toch al zo lang!”

Kleine tuinen zijn belangrijk voor de biodiversiteit

Ja, natuurlijk vind je in hele grote tuinen meer verschillende soorten planten en dieren dan in ‘postzegeltuintjes’.

En het is correct, dat er in een kleine stadstuin minder exemplaren van een bepaalde soort zullen voorkomen dan in een grote tuin met parkachtige allures.

Maar als je kijkt naar de biodiversiteit per eenheid van oppervlakte, dan ontstaat er een heel ander beeld!

In hele kleine tuintjes vind je per vierkante meter gemiddeld minstens evenveel soorten als in veel grotere tuinen.

Kleine tuintjes zijn dus even belangrijk voor de biodiversiteit als grotere.

En eigenlijk hoeft ons dit niet te verbazen: De biodiversiteit neemt toe, als de variatie in de omgeving toeneemt. En een tuin van slechts een beperkt aantal vierkante meter zal vaak bijna evenveel – maar kleinere – biotopen hebben als die grote tuin.

Geen weidse bloemenborder, maar een klein kruidentuintje. Geen grote bomen, maar wel een klimop tegen de huismuur. Geen zwemvijver, maar wel een drinkschaal voor de vogels. En elk van die biotoopjes levert een bijdrage aan het vergroten van de biodiversiteit.

De biodiversiteit is groot in stadstuinen!

Ook dit staat misschien haaks op wat je intuïtief dacht te weten, maar als je er even over nadenkt is het zo vreemd niet.

Enerzijds volgt het logisch uit het voorgaande punt: stadstuinen zijn bijna per definitie kleine tuinen, en dus rijk aan diverse biotopen.

Maar bovendien sluiten stadstuinen meestal aan op een groter geheel van tuintjes, die uitwisseling van dierenleven mogelijk maken.

Maar bovendien is de biodiversiteit met name op het platteland de laatste jaren schrikbarend achteruit gegaan. Een gebied met hectaren van allemaal dezelfde monoculturen is immers funest voor de variatie aan dieren- en plantenleven.

‘Ongewenste’ (lees: inheemse, wilde) planten worden roundup-gewijs naar het hiernamaals geholpen, en slechts weinig dieren beschouwen een dieet van alleen maar mais, op smaak gebracht met mais, als een delicatesse.

Een tuin, élke tuin, is veel belangrijker voor het behoud van de biodiversiteit dan een grootschalig landbouwbedrijf.

Tuinen met een ‘extra dimensie’, dat wil zeggen, met ook begroeiing in de hoogte – of dat nu bomen, struiken, of met klimplanten begroeide muren zijn – herbergen meer kevers, meer slakken, meer bladluizen, meer duizendpoten, sociale wespen, parasitaire wespen, en bladmineerders dan tuinen zonder.

Er komen meer plantenetende insecten voor, en die trekken op hun beurt meer insectenetende vogels aan.

Bovendien bieden bomen en struiken het dierenleven extra biotopen aan, denk maar aan diertjes die in spleten in de schors leven.

In een kleine tuin is niet altijd plaats voor een boom, maar kies dan in elk geval voor een klimmer tegen één van de muren. Niet alleen werkt dat ontegesprekelijk sfeerverhogend, ook de biodiversiteit in je tuin vaart er wel bij.

Brandnetels trekken vlinders aan! Of dat hoopten we…

Bijna alle boeken, websites, tijdschriftartikelen over ‘diervriendelijk tuinieren’ raden aan om ergens achter in je tuin een polletje brandnetels te laten staan. Je zou daardoor de vlinders aantrekken die brandnetels als waardplant hebben. Wel, voor wie geen zin heeft om in zijn kleine stadstuin ook nog eens een halve vierkante meter op te offeren aan deze geselplanten heb ik goed nieuws!

Onderzoek door de BUGS-research groep heeft aangetoond dat het voor de vlinders in kwestie totaal niet uitmaakt of in een tuin netels staan:

Niet alleen kwamen de ‘netel-afhankelijke’ vlinders (zoals Kleine Vos, Atalanta, Dagpauwoog en Landkaartje) evenveel voor in tuinen mét als zonder netels. Bovendien bleek, dat op de kleine oppervlaktes netels in tuinen nooit (NOOIT) eitjes van vlinders werden aangetroffen.

Ook dat is waarschijnlijk gemakkelijk te verklaren: In de eerste plaats in de brandnetel zowat de meest voorkomende wilde plant in ons land. Zelfs in steden vind je op braakliggende perceeltjes vaak een forse opslag van netels. En bovendien vermoedt men, dat vlinders als kraamkamer voor hun rupsen liever een plant uitkiezen die omringt wordt door miljoenen andere planten, liever dan een armzalig stukje brandnetel in jouw tuin, waarop hun kroost de kans zou kunnen lopen te verhongeren.

(Meer hierover vind je in een stukje van mijn artikelenreeks dat het boekje ‘No Nettles required‘ samenvat.)

Beter inheemse dan uitheemse planten?

Ook hier is uit onderzoek gebleken dat – in elk geval in Europa – een tuin met uitsluitend inheemse planten niet bijdraagt aan een rijkere aanwezigheid van insecten, vlinders, vogels… dan een tuin met alleen maar ‘exoten’.

Vaak wordt als reden om je tot inheemse planten te beperken aangehaald, dat sommige diersoorten sterk gevonden zijn aan een bepaalde plantensoorten, en zonder die soort niet kunnen overleven.

Het aantal van die diersoorten is echter beperkt, en vaak geconcentreerd in een heel klein areaal. Zo is er de sleedoornpage, waarvan de rupsen zich exclusief voeden met de uitlopende knoppen van sleedoorn (liefst van autochtoon zaaigoed, omdat alleen dan de eitjes precies op het goede moment uitkomen!). Maar de sleedoornpage komt maar op enkele plaatsen in Vlaanderen voor, en elders zal een sleedoorn het aantal sleedoornpages niet doen toenemen.

Tijdens het BUGS-onderzoek waar ik al eerder van sprak, werd aangetoond dat in tuinen met vooral uitheemse planten de biodiversiteit even groot was als in de zogenaamde ‘heemtuinen’.

Noch het totale aantal diertjes in een tuin, noch het aantal soorten binnen een groep (het aantal slakkensoorten, het aantal keversoorten, het aantal bijensoorten…) bleek positief of negatief te worden beïnvloed door de aanwezigheid van meer of minder inheemse plantensoorten in een tuin. Een recent Duits onderzoek, waarin men speciaal voor dit doel een aantal percelen met uitsluitend in- dan wel uitheemse soorten beplantte, kwam overigens tot een identieke conclusie.

Maar omdat biodiversiteit niet enkel over dierenleven in je tuin gaat, maar omdat ook de plantaardige biodiversiteit flink onder druk staat, blijft het natuurlijk zinvol om voor inheemse, en dan bij voorkeur streekeigen soorten te zorgen.

In boeken en op het internet vind je een veelheid van lijstjes met planten die speciaal geschikt zijn om bepaalde dieren, insecten aan te trekken.

Maar als je voldoende lijstjes bekijkt, zal je merken dat die hoofdzakelijk bestaan uit enerzijds zaden- en bessen-producerende planten die vogels heten aan te trekken, en anderzijds uit nectarvormende plantensoorten die aantrekkelijk zijn voor vlinders en bijen.

Maar het BUGS-onderzoek ging hierin een stapje verder. Ze namen vooraf twee lijsten van zogezegd diervriendelijke planten onder de loep, namelijk de lijst gepubliceerd door ‘Natural England’ en die van de ‘Countryside Counsil for Wales’. Het ging om twee lijsten van ruim 150 planten, maar slechts 45 planten kwamen op beide lijsten voor.

Vervolgens werden de tuinen die ze bestudeerden ingedeeld op basis van de planten die ze bevatten:

tuinen waar nauwelijks ‘diervriendelijke’ (in elk geval volgens de lijstjes) bevatten

tuinen met weer veel ‘diervriendelijke’ planten…

Maar opnieuw bleek, dat het aantal insectensoorten en -individuen in beide soorten tuinen nauwelijks verschillend was, en geen verband hield met aan- of afwezigheid van bepaalde planten.

Het is in elk geval mogelijk om richtlijnen op te stellen voor een tuin die aantrekkelijk is voor bestuivende insecten:

Plant planten die ‘echte’ bloemen hebben. Overdrijf niet met naaldbomen en andere coniferen, met grassen, zegges en varens.

Plant de bloemen in flinke groepen, niet hier en daar een enkel exemplaar.

Zorg dat er het hele jaar door bloemen bloeien in je tuin, gaande van sneuuwklokjes en helleborussoorten in de winter, tot klimop in het late najaar.

Zorg dat je bloemen hebt van allerhande vorm: open en vlak (margriet-vormig) voor kevers en zweefvliegen, buisvormig en moeilijker bereikbaar (lipbloemigen, zoals salie, munt, hyssop en andere kruiden) voor bijen en lang-tongige insecten, en nachtbloeiend (kamperfoelie) voor motten.

Plant, vooral in kleine tuinen, planten met een lang bloeiseizoen. In kleine tuinen is het daarom zeker zinvol om een border met éénjarigen te voorzien, die weliswaar meer werk vragen, maar veel langer bloeien dan de meeste vaste planten.

Vermijd bloemen met dubbele en gevulde bloemen. De extra bloemblaadjes zijn meestal ontstaan uit meeldraden, en die bloemen hebben dus geen stuifmeel meer in de aanbieding.

Maar ga met die lijstje in de hand je eigen tuin eens in…

De kans is groot dat je bij alle ‘OK’ kan schrijven. Want inderdaad, een tuin die aantrekkelijk is voor bestuivende insecten is ook een tuin die volstaat met bloemen waar ook mensen dol op zijn…

Toch zijn er planten die perfect in dit lijstje passen, en die toch weinig geliefd lijken bij insecten. Ik schreef hier al eerder over in een blogpostje over insectenlokkende planten.

In een tuin is de biodiversiteit groter naarmate de diversiteit aan biotopen groter is.

Een gazonnetje waarvan je een hoekje slechts 2 keer per jaar maait, geeft je een stukje open ruimte.

Eén of meer struiken geven je een verticale dimensie, en het bosrand-biotoop dat via het overgangsbiotoop van je planten-border aansluit op je open ruimte.

Maar er zijn nog meer biotoopjes te ontdekken:

Je composthoop is niet alleen een simpele manier om je tuinafval te recycleren, maar het is ook een biotoop waar heel wat dieren met graagte gebruik van maken. Plekjes met warm, half-vergaan organisch afval vormen een biotoop dat in heel veel tuinen nauwelijks afwezig is (ik hoef maar naar buurman te kijken, die vanaf half augustus tot midden december als het ware op vinkenslag zit om bij elk vallend blaadje naar buiten te rennen en het van zijn gazonnetje te plukken).

Het effect van een composthoop op de biodiversiteit in een tuin is niet gigantisch, maar toch wel heel duidelijk waarneembaar. Vooral kevers allerhande blijken veel meer voor te komen in de nabijheid van een composthoop (denk maar aan de beroemde neushoornkever!). Eigenlijk vormen de composthopen een vervanging voor biotopen die steeds minder te vinden zijn in onze al te opgeruimde wereld: rottend aas, dode paddenstoelen, mest, verlaten vogelnesten en dood hout…

Haal dode takken alleen uit je bomen als ze gevaarlijk zijn, en laat als je er de ruimte voor hebt een boom ook eens staande sterven.

Een goede tweede is om een flinke stobbe te laten staan van een boom die echt moest geveld worden.

Een ander alternatief is een takkenril van snoeihout of een stapeltje houtblokken waarvan je de onderste gedeeltelijk in kan graven. Als de ril stilaan inzakt, of het stapeltje steeds verder in elkaar stuikt, moet je het niet gaan afbreken maar gewoon er meer takken of blokken bovenop stapelen. Padden zoeken graag een heenkomen in de vochtige onderste regionen van zo’n takkenril. Talloze insecten zoeken er onderdak, en als er ergens in je tuin een winterkoninkje zit, dan bijna zeker in de buurt van die takkenhopen. En dan spreek ik nog niet over de saprofytische zwammen die langzaamaan het hout afbreken.

Dat je in een vijvertje heel wat diersoorten aantreft die je niet in een ‘droge’ tuin vindt, dat is het intrappen van een open deur. Maar net zoals je in een grote tuin per eenheid van oppervlakte geen grotere verscheidenheid aan diertjes blijkt te vinden dan in een kleine, blijkt hetzelfde op te gaan voor vijvers. Natuurlijk vind je meer gewriemel in een grote dan in een kleine vijver, maar per liter inhoud bleek er geen verschil.

En dat maakt het voor eigenaars van kleine tuinen misschien wel gemakkelijker om het element water in hun tuin in te passen dan voor de grootgrondbezitters onder ons. Een mini-vijvertje (bv een vogelbadje) dat ongevaarlijk is voor rondrennende kinderen kan de biodiversiteit al een flinke boost geven…

Een tuin die niet ‘winterklaar’ wordt gemaakt, maar waar de dode plantenresten de hele winter in de border blijven, is veel diervriendelijker dan de tuin waar elk gevallen boomblaadje angstvallig wordt weggeharkt.

Zorg ook voor een strooisellaag onder de planten, en laat hier en daar een haag wat breder en hoger uitgroeien, of snoei als je de ruimte hebt bijvoorbeeld meidoornhagen zo min mogelijk.

Een gazonnetje ontbreekt in vrijwel geen enkele tuin, maar als je echt vriendelijk wil zijn voor het dierenleven in je tuin, zorg dan ook dat er hier en daar plekjes zijn waar het gras hoger mag uitgroeien. (En wacht een dag of twee, hooguit drie, voor je het hooi weghaalt! Op die manier geef je de dieren die in het gras leven de kans om zich een ander plekje te zoeken.)

Beperk ook de verharde oppervlaktes in je tuin.

Zie je… Biodivers tuinieren is echt nog zo moeilijk niet!

Bestuursleden Rob Kuipers (links) en Jos Geurtsen van de bewonersvereniging Broeker Schans langs de N307, waar beplanting straks een deel van de overlast moet indammen.

Bovenkarspel

Dé oplossing voor de enorme overlast die bewoners van de wijk Broekerschans in Bovenkarspel ervaren door de nieuwe N307 is het niet. Toch sprak wethouder Bart Nootebos deze week in bijzijn van de politiek van een ’eerste succesje’.

Met toestemming van het hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier mag de gemeente Stede Broec namelijk over een lengte van 200 meter en twee meter breed beplanting langs de weg aanbrengen. Dat helpt in ieder geval om fijnstof af te vangen, licht van autokoplampen te verminderen en het heeft ook ’goede akoestische eigenschappen’.

Begin maart drong de gemeenteraad via het college aan op extra maatregelen vanuit de provincie Noord-Holland. Gedeputeerde Staten stellen zich echter vooralsnog op het standpunt dat met stil asfalt is voldaan aan de Wet geluidshinder. Wel vindt volgens Nootebos ambtelijk overleg plaats over oplossingen en worden verkeersmetingen gehouden.

De beplanting lost absoluut niet alle overlast van de N307 op, maar het is in ieder geval een begin, vindt ook voorzitter Rob Kuipers van de bewonersvereniging Broekerschans. ,,Daarnaast zijn we ook bezig met andere oplossingen’’, zegt hij.

Overlast van de weg hebben de pakweg 45 huishoudens tussen de Kolk en het Nassaupark in Bovenkarspel eigenlijk al sinds de bouw van hun woningen in 1995. ,,Er is toen wel een schermpje neergezet van 1.20 meter hoog en negentig meter lang, maar dat is volstrekt onvoldoende.’’

Sinds de opening van de vernieuwde N307 is het totale wegverkeer volgens de bewoners verdubbeld en het aantal vrachtwagens zelfs verviervoudigd. ,,Het stille asfalt helpt wel voor personenauto’s, maar niet voor het gierende geluid van vrachtwagens, die afremmen voor de rotonde en dan weer flink gas moeten geven.’’

Vorig jaar liet Kuipers door een hovenier een beplantingsvoorstel maken. ,,Dat is toen besproken met wethouder Nootebos en die stond daar ook achter. Hij heeft dit toen voorgelegd aan het hoogheemraadschap Hollands Noorder Kwartier, de beheerder van het dijklichaam waar de N307 overheen loopt. Daar was nogal wat weerstand, dus dat kwam toen even stil te leggen.’’

Later vond Kuipers zelf een ingang bij HHNK. ,,Het schap richt zich vooral op de dijkveiligheid, dat is in ons aller belang en dat begrijp ik ook. Maar de dijk is hier een aantal jaren geleden verstevigd met damwandprofielen, dus kan daardoor niet meer zo makkelijk wegspoelen.’’ Bij nader inzien kon HHNK daardoor toch akkoord gaan met een tweehonderd meter lange en twee meter brede strook van niet diep wortelende beplanting onderaan de dijk.

Dat zal voor het geluid van de weg niet veel uithalen. ,,Het scheelt misschien 1 decibel, dus dat is bijna niks. Maar het helpt wel om fijnstof af te vangen en ook visueel. Je ziet niet steeds die auto’s voorbij flitsen en dat is zeker voor de eerste huizen dicht langs de weg een grote verbetering.’’

De vergunning voor de beplanting is een kwestie van tijd. De bewoners wachten nu even af wat wethouder Nootebos verder nog bij de provincie kan bereiken. ,,In mei krijgen we de uitslag van de verkeerstellingen en wij vinden dat er ook nog steeds een geluidsmeting moet plaatsvinden. Dat is namelijk nooit gebeurd.’’

Mochten aanpassingen achterwege blijven, dan beraden de bewoners zich op andere stappen. ,,Juridisch hebben we weinig poten om op te staan, maar we kunnen wel denken aan duurzame innovaties. Zoals een geluidsscherm met zonnepanelen. Daarmee kun je zo een paar honderd huishoudens van energie voorzien en je kunt bewoners ook laten meeparticiperen in de financiering. Maar je hebt ook de WHIS©Wall, een geluidswal met betonnen bakken waar roosters in zitten die het geluid van de weg absorberen door een soort anti-geluid te produceren. Wij staan open voor alle suggesties.’’

SE MEIE SIZZE DAT IK IN DREAMER BIN Friezen zijn met elkaar tot geweldige stappen in staat! Dat hebben we laten zien in 2018. Skouders dêrûnder en ferantwurdlikhyd nimme voor grote uitdagingen en projecten. Met jong en oud, van dorpen tot wijken. In de vroege aanloop naar Culturele Hoofdstad vond het CDA de initiatiefnemers destijds maar dromers. We hielden stand, durfden groter te denken en het anders te doen. Fan doch mar gewoan...nei dóch it mar gewoan. Met het ingezonden stuk in de Leeuwarder Courant (vorige week dinsdag) miskent het CDA opnieuw de kracht van onze Mienskip. Zoals weerman Reinier van den Berg het benoemt: de christen-democraten vergeten onze volksaard. Want wat is er mis met dromen als je vervolgens ook doet? PvdA Fryslân gaat voor een 'coalition of the willing', Friezen die met elkaar wél rentmeesterschap willen laten zien. Er plezier in hebben om onze provincie groen en gevarieerd door te geven aan onze kinderen. Mijn partij ondersteunt deze verschilmakers met concrete projecten en financiële hulp. Een Elkenien Grien-team door de hele provincie, een groen IMF-fonds en support voor mensen met een krappe beurs. Een groene kans voor echt iedereen. Ja, we kinne en winne mei elkoar. Se meie sizze dat ik in dreamer bin, mar ik bin yn Fryslân net de ienichste...Mei elkoar wolle wy winne voor een betaalbare, sociale, groene, duurzame, economisch sterke en creatieve provincie. De eerste stap hebben wij gezet met een ambitieus, maar haalbaar programma. Het is wat ons betreft het vervolg op 2018. De tweede stap kunnen de Friezen zelf zetten, richting de stembus. Dan laten we zien dat het niet bij dromen blijft. Dare to dream, dare to act, dare to be different. De slogan van 2018. Ik hoop dat dit het motto voor álle partijen wordt. Dat de energietransitie niet meer een politiek thema is, maar dat van de mienskip. En ergens hoop ik dat bij het CDA-toetsenbord van het woord 'dreamer' echt per ongeluk door autocorrect het woord 'drammer' is gemaakt en we elkaar kunnen vinden. Nu, en niet pas in 2030. Marijke Roskam Listlûker PvdA Fryslân PS 2019

GJIN SÂNWINNING BY IT ISELMAR. PvdA IS TSJIN! PvdA en GroenLinks De Fryske Marren wolle sânwinning Iselmar op riedsaginda De Fryske Marren. Politike partijen GrienLinks en de PvdA yn De Fryske Marren wolle it ûnderwerp sânwinning yn de Iselmar op de riedsaginda fan jannewaris sette litte. Beide partijen hawwe oare fraksjes frege om harren fersyk te stypjen. Moandei sille se harren fersyk yntsjinje by de agindakommisje. Minister Cora van Nieuwenhuizen makke ôfrûne wykein bekend dat sy gjin inkel beswier sjocht yn it plan foar it winnen fan sân sa'n fiif kilometer út de kust fan Gaasterlân. De sânwinning sil sa'n tritich jier duorje. It is no oan de gemeenteried om in beslút te nimmen. Fûle tsjinstanners Sawol GrienLinks as de PvdA binne fûl tsjin it plan foar sânwinning yn de Iselmar. "Na gesprekken met diverse omwonenden hebben wij te horen gekregen dat zij het liefst zo snel mogelijk horen dat het plan niet doorgaat", seit Wietze de Haan fan de PvdA. Ek Anne Merkuur fan GrienLinks sjocht neat yn it plan. "Wij zouden dit plan liever gisteren dan vandaag naar de prullenbak verwijzen." Tekst skreaun troch: https://www.omropfryslan.nl/nijs/856575-grienlinks-en-pvda-wolle-sanwinning-iselmar-op-riedsaginda-de-fryske-marren

ALGEMENE BESCHOUWINGEN 2018-2022

Het zijn vandaag bijzondere algemene beschouwingen, zowel voor ons als raad als voor mij persoonlijk. Na de verkiezingen begin dit jaar is er in de lente een nieuwe coalitie gevormd. Als gevolg daarvan zijn de algemene beschouwingen nu onderdeel van de begrotingsbehandeling.

Voor mij persoonlijk is het pas de tweede keer dat ik als raadslid de algemene beschouwingen meemaak en voor u allen is het de eerst keer dat u 10 minuten aaneengesloten naar mij zult moeten luisteren. Ik geef het u te doen!

Gelukkig kan ik voortbouwen op vele voorbeelden van Johan Bijlsma. Zo heb ik van hem geleerd dat er best 2000 woorden in 10 minuten passen, al heb ik me beperkt tot zo’n 1500 woorden. Maar ook heb ik geleerd dat er zowel vasthoudendheid als creativiteit nodig is om je doel te bereiken. Daar kom ik later nog wel op terug.

Voorzitter, ik kan uiteraard uitgebreid ingaan op de details van de begroting voor de komende 4 jaar en mijn waardering uitspreken voor de goede, evenwichtige begroting. Ik kan ingaan op de plannen voor levendige centra in Son en Breugel en benadrukken dat die nu toch écht eens gerealiseerd moeten worden, maar dan wel met een breed draagvlak vanuit de gemeenschap én vanuit deze raad. Ik zou nader kunnen ingaan op de acht focusgebieden waarmee we aan de slag gaan met nieuwe vormen van burgerparticipatie of op de werkgroep die we als raad gevormd hebben om onze eigen werkwijze tegen het licht te houden. Ook had ik hier vanavond een heel betoog kunnen houden over fietsvisies, autovisies, luchtfietserij en vele andere onderwerpen.

Maar voorzitter, dat alles doe ik niet vanavond. Dat zou ook wel erg reactief zijn voor een algemene beschouwing. In plaats daarvan wil ik u meenemen in onze visie op de toekomst van Son en Breugel. Een toekomst waarin Son en Breugel eerlijk, duurzaam en gezond is!

“Son en Breugel is toch een rijke gemeente?” hoor je mensen regelmatig zeggen. Vaak gevolgd door de vraag waarom er dan geen geld is voor betere zorg, lagere toegangsprijzen voor het zwembad of beter onderhoud van stoepen, fietspaden of van groen. Een begrijpelijke en terechte vraag!

Son en Breugel is nummer 2 op de ranglijst van Nederlandse economische toplocaties en nummer 41 op de ranglijst van gemeenten met de hoogste gemiddelde inkomens per inwoner. En ook wonen er in ons kleine dorpje 165 miljonairs, dat is bijna 1 op de 40 huishoudens! Dan moet er toch ook wel wat te besteden zijn zou je zeggen?

Echter, Son en Breugel kent echter al jarenlang een hele lage onroerende zaken belasting (ozb). Laat dat nu net de enige belasting zijn die de gemeente heft naar draagkracht en waar ook de vele grote bedrijven op Ekkersrijt aan meebetalen. Het is überhaupt een van de weinige inkomsten waar de gemeente zelf over gaat.

Het college kiest voor een zeer beperkte verhoging van de ozb met 2,5% boven de inflatie. Dat is zo’n 6 euro extra per jaar voor een huishouden met een woning van 250.000 euro, of 25 euro extra per jaar voor iemand die in een villa van een miljoen woont. Wat ons betreft trekken we de ozb de komende jaren op tot het gemiddelde niveau in de regio, zodat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen in onze gemeente! Als we die extra inkomsten niet nodig hebben om bijvoorbeeld de kosten van het mogelijke vertrek van Nuenen uit Dommelvallei te compenseren, dan kunnen we op termijn op andere plekken wellicht juist lasten verlichten. Maar dan wel een lastenverlichting voor inwoners die het echt nodig hebben!

En als we het dan toch over eerlijkere belastingen hebben, laten we dan in ieder geval stoppen met het heffen van belasting op ziek zijn. Stop met de eigen bijdrage in de WMO nu die niet langer inkomensafhankelijk is en stop bijvoorbeeld met het heffen van leges op voorzieningen voor gehandicapten. Dat is sociale rechtvaardigheid!

Eerlijk betekent voor PvdA/GroenLinks overigens ook dat iedereen betaalbaar moet kunnen wonen, zodat er geld overblijft om mee te doen in de maatschappij. Niemand zou krom hoeven te liggen voor een dak boven zijn hoofd! We blijven dan ook zorgdragen voor voldoende sociale woningbouw en nemen maatregelen om ook in de vrije sector betaalbare huurwoningen te behouden.

Benzine, kerosine, diesel, steenkool, bruinkool en ook aardgas. Fossiel is iets van vroeger, niet van de toekomst! Het zijn eindige energiebronnen die bovendien zorgen voor veel uitstoot van fijnstof en van CO2. Uitstoot die wereldwijd leidt tot klimaatverandering. We mogen lokaal niet weglopen voor deze mondiale problemen. Daarom willen we in 2030 een klimaatneutrale gemeente zijn!

De komende jaren moeten we concrete plannen maken hoe we wijk voor wijk Son en Breugel van het aardgas af krijgen. Vervolgens moeten we die plannen uitvoeren en daarbij zorgen dat iedereen daaraan mee kan doen!

Samen zorgen we ervoor dat de maandlasten gelijk blijven of dalen, door te investeren in nieuwe, schone technieken die de energierekening omlaag brengen. Voor PvdA/GroenLinks is het belangrijk dat daarbij niemand buiten de boot valt! Of je nu wel of geen geschikt dak hebt voor zonnepanelen, wel of geen middelen om zelf te investeren. Of je een koophuis hebt of een huurhuis, iedereen moet mee kunnen op weg naar een klimaatneutraal Son en Breugel. De gemeente moet belemmeringen daarbij zoveel mogelijk wegnemen. Duurzame investeringen moeten niet belemmerd worden met leges voor omgevingsvergunningen of door ingewikkelde regelgeving, maar moeten juist bevorderd en ondersteund worden!

We willen investeren in een dorp waarin regenwater weer gewoon in de grond infiltreert in plaats van via stoepen, wegen en riolen richting Dommel wordt afgevoerd. Een dorp waarin aandacht is voor biodiversiteit en waarin geïnvesteerd wordt in natuurontwikkeling.

We gaan dóór op de ingeslagen weg en de gemeente zal meer dan ooit het goede voorbeeld geven door te investeren in klimaatneutrale gebouwen, door de hemelwaterafvoer af te koppelen en door onnodige verhardingen te vervangen door groen in het openbaar gebied. Steen eruit, plant erin, want wat we doen, is groen!

Maar wat heb je aan eerlijk en duurzaam als het ongezond is om te leven in Son en Breugel? Daarom is het derde speerpunt in de visie van PvdA/GroenLinks voor Son en Breugel gezondheid.

Nergens in de regio zit er zoveel fijnstof in de lucht als in Son en Breugel. We moeten bronnen van fijnstof aanpakken en continu de effectiviteit van de maatregelen meten. We moeten de uitstoot van de A50, de vliegtuigen, de agrarische sector en de industrie aanpakken. Hiervoor zullen we regionaal moeten samenwerken, want de luchtkwaliteit houdt zich niet aan gemeentegrenzen.

We willen de groei van Eindhoven Airport een halt toeroepen. Zolang vliegtuigen enorme hoeveelheden kerosine verstoken en daarmee veel geluid, fijnstof, stikstof en CO2 uitstoten, zullen we grenzen moeten stellen aan de luchtvaart. Wat ons betreft is die grens al bereikt!

In een gezond dorp investeren we meer in voetpaden, fietspaden en in het groen om ons heen. We stimuleren dat mensen zich verplaatsen per fiets of te voet. We zorgen voor emissie-loos openbaar vervoer van hoge kwaliteit en stimuleren elektrisch rijden, bijvoorbeeld door voor alle inwoners laadpunten bereikbaar te maken. We maken het centrum autoluw, zodat het aantrekkelijker wordt om te winkelen en te verblijven, het veiliger wordt om je per fiets te verplaatsen en we tegelijk het centrum goed bereikbaar houden, ook voor de boodschappen.

Maar in een gezond dorp investeren we toch vooral in elkaar. We geven elkaar de ruimte, helpen elkaar, zoeken samen naar oplossingen en realiseren die dan zonder bureaucratische belemmeringen. We noemen dat met een duur woord burgerparticipatie, maar bedoelen in klare taal eigenlijk gewoon dat we dingen samen doen, omdat we geloven dat we samen de beste oplossingen vinden voor iedere uitdaging.

Voorzitter, ik ga richting een afronding, al was het maar om te voorkomen dat ik werkelijk 200 woorden per minuut moet gaan uitspreken. Ik heb u meegenomen in onze visie op een Eerlijk, Duurzaam en Gezond Son en Breugel. Het Son en Breugel van PvdA/GroenLinks zal op deze thema’s voorop blijven lopen en in 2030 een voorbeeld zijn voor vele andere gemeenten in Nederland. We blijven zelfstandig, door goed samen te werken en komen verder door op het juiste moment soms even een stapje terug te zetten. Vasthoudend blijven we ons richten op onze doelen, maar we zijn ook creatief als het gaat om het vinden van de juiste oplossingen.

Voorzitter, wij denken dat de eerste begroting van dit nieuwe college een heel goede doorvertaling is van het coalitieakkoord en de wensen van deze raad. Rest ons een enkele aanscherping of vooral aanmoediging te doen en daarom zullen wij vanavond twee amendementen en één motie indienen:

Met ons amendement om leges voor invalidenparkeervergunning af te schaffen willen we Son en Breugel een beetje eerlijker maken

Met ons amendement ‘Duurzame subsidies’ stellen wij voor om organisaties die een accommodatiesubsidie ontvangen vanuit de gemeente Son en Breugel nog meer te stimuleren tot het treffen van duurzame, energiebesparende maatregelen.

En tot slot roepen wij met onze motie ‘Centrum autoluw’ op tot uitwerking van concrete plannen om het centrum van Son en Breugel autoluw en fietsvriendelijk in te richten.