GroenLinkser Klaas Sloots stond aan het begin van zijn periode als wethouder voor een flinke opgave: een miljoenentekort op het sociaal domein. Nu is hij met het college voortvarend bezig de zaken te hervormen.
Dat doet hij met de zogenaamde ‘Hervormingsagenda’. Die geeft antwoord op de vraag: hoe zorgen we dat iedereen de zorg kan krijgen die diegene nodig heeft, ondanks het financiële tekort. Een van die manieren is om mensen snel zorg te bieden waardoor we grote problemen voorkomen.
Klaas: "Voor de meeste zorg geldt nog steeds: voorkomen is beter dan genezen. We versterken de draagkracht van kwetsbare mensen. Wie problemen heeft met werk en inkomen, gezondheid of huisvesting, slaagt er vaak nauwelijks in om zich te ontworstelen aan allerlei psychische problemen die daarmee samenhangen. Dat is de theorie. En de praktijk is, dat we inmiddels concrete plannen hebben voor zes sporen. Naast de sociale basis, zijn dat WMO, jeugd, participatie, wonen en één gezin – één plan. En nog mooier: onze plannen beginnen te werken!"
Wat zijn opvallende resultaten?"In het afgelopen anderhalf jaar is het gelukt om ongeveer de helft van de besparingsopgave te realiseren. Van de 11,1 miljoen euro die we in het sociaal domein teveel uitgaven, heb we al 5,4 miljoen kunnen ombuigen. Niet met de botte bijl, maar door investeren in een sterke sociale basis, zodat we onze inwoners minder vaak tegenkomen in de dure, specialistische hulp. Ook KPMG, die op ons verzoek een review heeft gemaakt van onze hervormingsplannen, noemt de Zwolse hervormingsagenda ‘robuust’ en roemt de betrokkenheid van zorgaanbieders en cliënten."
Dus de vlag kan uit?"Nou, de aanleiding waarmee ik twee jaar geleden begon was natuurlijk niet zo fraai. We gaven voor het sociaal domein meer geld uit dan we ervoor hadden. Dan moet je ingrijpen, of je nou wilt of niet. Waar ik trots op ben, is dat niemand daardoor in de kou is terechtgekomen. We hebben juist veel beter zicht op waar en wanneer het mis kan gaan, bijvoorbeeld als mensen niet kunnen rondkomen of geen huis hebben. Ook voor die mensen is het veel beter als we er snel bijzijn, dan dat we op onze handen zitten totdat ze helemaal zijn vastgelopen. En dan te horen krijgen dat het geld op is en er een wachtlijst bestaat."
Hoe zie je de resultaten in de praktijk?"Een paar weken geleden bezocht ik samen met burgemeester Snijders de Voedselbank. Tijdens zo’n bezoek zie je weer eens dat voor veel mensen in Zwolle een lege koelkast eerder regel dan uitzondering is. Dat grijpt me echt aan. Vaak zit ik als wethouder in mooie gesprekken over hoe we iets anders en beter kunnen doen. Maar pas op! De dingen die jij en ik normaal vinden, zijn voor andere Zwollenaren een bron van dagelijkse zorgen. De strijd om het bestaan. Als je dan ziet met hoeveel liefde vrijwilligers zich inzetten om voedsel dat ‘over’ is bij die mensen te krijgen, dan ben ik onder de indruk van de veerkracht en saamhorigheid waarmee dat lukt."
Hoe heeft de gemeente de Voedselbank kunnen helpen?"De voedselbank had al tijden last van de hoge huur van het pand waarin ze zaten, en de onzekerheid van hun plek daar. We hebben besloten het pand te kopen en voor een gunstig tarief aan ze te verhuren. Door ook nog eens duurzame investeringen als zonnepanelen te doen, helpen we de Voedselbank op lange termijn. Op zo'n moment blijkt: de gemeente hoeft maar een relatief kleine subsidie te geven. Daarmee komt een veelvoud aan liefde en zelfredzaamheid vrij, waar de samenleving enorm mee geholpen is. Ik word daar een beetje stil van, en dankbaar dat ik vanaf mijn plek iets kan bijdragen."
Waar maak je je zorgen over?"We hebben met onze Hervormingsagenda gewoon een goed plan. Maar er zijn altijd variabelen die roet in het eten kunnen gooien, zoals corona en de dreigende economische crisis die er volgens berichten overheen komt. Bij elke crisis krijgen de zwaksten de hardste klappen, omdat ze eenvoudig de geringste reserves hebben en daardoor weinig veerkracht. Op zo’n moment wordt de projectorganisatie van de gemeente snel weer een machinebureaucratie. Plannen uitvoeren wordt brandjes blussen. Mensen helpen met geld, onderdak en perspectief. Beter leven wordt overleven. De pandemie met al zijn gevolgen is groter dan Zwolle, veel groter. Dat voelt als gemeentebestuurder al niet goed, maar voor de mensen waar we het allemaal voor doen, is het natuurlijk nog veel zwaarder. Nu staat Zwolle er goed voor, hoor. We kunnen als stad, als gemeente tegen een stootje en we doen wat we kunnen en dat is niet niks. Maar ik zou liegen als ik zou zeggen dat ik er niet af en toe zorgen over heb."
Waar ga je de komende tijd aan werken?"We gaan verder met onze Hervormingsagenda, die reikt tot 2024, en we willen nog scherper aan de wind varen om onze financiële doelen te halen. Helder krijgen hoeveel investeringen aan de voorkant nodig zijn voor de gewenste opbrengst aan het eind. Daarvoor blijven we investeren in een sterke sociale basis, zodat mensen steviger in hun schoenen komen te staan en het leven beter aankunnen. Door corona is dat een dubbele uitdaging geworden, want we moeten de economie die nodig is als bron voor onze sociale opgaven, weer op gang krijgen en houden. Gelukkig is er volop vitaliteit en veerkracht in onze stad. We bouwen en ontwikkelen volop aan een stad, niet alleen in de breedte, maar vooral ook in de diepte. Want eigenlijk ligt er een driedubbele uitdaging, we willen sterker uit de crisis komen: energieneutraal, klimaatbestendig en inclusief waar het maar kan. Oh ja, én over twintig maanden moet het eigenlijk klaar zijn, want dan gaan de Zwollenaren weer naar de stembus. Zodat GroenLinks door kan gaan om de stad sterker, socialer en duurzamer te maken."
