In de gemeenteraad is op woensdag 29 juni 2022 het nieuwe college geïnstalleerd. Met wethouders van GroenLinks, Partij van de Arbeid, Socialistische Partij, Partij voor de Dieren en ChristenUnie. Ook het coalitieakkoord wordt besproken. Onze fractievoorzitter en onze partij zien goede ambities. Maar wat wij ook zien is dat er heel veel geld wordt uitgegeven. Geld dat er (nog) niet is. En dat kan zorgen voor een broze financiële situatie. Onderstaande zei fractievoorzitter Amrut Sijbolts zojuist.
Voorzitter,
“Laat ik beginnen met het feliciteren van onze fractie aan de nieuwe coalitie. Zij hebben het voor elkaar gekregen om verschillen te overbruggen. Dat is wat je in de politiek doet wanneer je aan de onderhandelingstafel zit. Verschillen overbruggen en over je eigen schaduw heen stappen. In dat opzicht had elke combinatie uit de bus kunnen rollen. En had de grote winst van lokaal in onze ogen, en ik denk ook in die van onze mede-lokalen uitgedrukt moeten worden met een plek in het college.
Deze coalitie is tot stand gekomen onder aanvoering van GroenLinks en de PvdA. Het kan ons niet aan de indruk onttrekken dat ‘links’ het belangrijkste was en de uitslag van de verkiezingen een stuk minder. Dat wil zeggen het framen van andere partijen, wegzetten en tweedeling creëren in plaats van verbinden. Het leek er de afgelopen weken op dat elke andere kleur behalve links slecht was.
Datzelfde geld voor ‘de markt’. Wij denken als lokale partij liever niet in links of rechts. Wij zoeken het liever lokaal. Dichtbij onze inwoners, ondernemers en verenigingen. Dichtbij in onze wijken en dorpen.
Polarisatie moeten we dan ook in elke vorm voorkomen. Een schurftig schaap steekt de hele kudde aan, daar heeft niemand iets aan. Uiteindelijk hebben we elkaar nodig om een aantal forse opgaven het hoofd te bieden. Opgaven als het terugdringen van de tweedeling, de huizenmarkt de energiecrisis, het terugdringen van armoede en het worden van een financieel gezonde gemeente. Zonder stijgende lasten.
We lezen veel ambities op heel veel onderdelen, dat is te prijzen! Het is zeker niet allemaal slecht. Of op zijn Gronings gezegd, het kon minder.
We zien verschillende, op zich mooie, ambities. Onder andere waar het de openbare ruimte betreft. Iedere Groninger heeft binnen een korte afstand toegang tot groen.
Maar ook op het gebied van klimaatadaptatie, ecologie, economie, mobiliteit, sport en recreatie, beheer en onderhoud.
We zijn zeer benieuwd naar de inzet op de noordelijke wijken en bestrijding van energiearmoede.
Ambities zijn natuurlijk mooi en papier is geduldig. Maar uiteindelijk gaat het om concrete plannen, meetbare doelstellingen en resultaten. Maar je moet er wel de poen voor hebben.
En op dat punt rammelt dit akkoord. Aan alle kanten.
Dit blijkt uit de financiële bijsluiter van dit coalitieakkoord.
Als de lasten voor de inwoners niet omhooggaan en er ook niet op het ambtelijk apparaat wordt bezuinigd, waar wordt dan wel op bezuinigd om al deze investeringen te financieren? Voor vele extra middelen die deze coalitie heeft bedacht zijn we afhankelijk van rijksmiddelen. Waarvan we inmiddels wel weten dat dat vaak geen zekerheidje is. Den Haag wil juist minder geld uitkeren aan gemeenten.
Gaat het college allemaal lobbyen in Den Haag voor extra geld? De ene wethouder op maandag, de volgende op dinsdag, enzovoort? Komt er een vaste parkeerplaats op het Binnenhof voor Groningse dienstauto’s?
Het blijven schoppen tegen Den Haag, zoals een aantal van deze coalitie partijen doet helpt ons dan niet.
Ze zien ons aankomen, met onze broze financiële situatie (laag solvabiliteitsratio). En als straks blijkt dat er geen of te weinig extra geld komt of wanneer we tegenvallers hebben? Wat dan? Is er een plan B? ‘Het begint in Groningen’. Maar waar eindigt dit? Bij artikel 12? In het Damsterdiep? Heel concreet is het nog niet. Wanneer mogen we dat verwachten? Denk bijvoorbeeld aan concrete plannen voor armoedebestrijding en woningbouw.
Een wethouder van Eiwittransitie? Wat is dat precies? Moet de slager op de markt dan verplaats worden naar buiten de gemeente? Mogen restaurants op vrijdag geen vlees of vis meer op het menu zetten? Als het de insteek is om meer bewustwording te creëren, dan zijn we daar heus niet op tegen.
Woningbouw, terecht dat dat prominent wordt benoemd. Maar wat als de PvdD allerlei woningbouwplannen gaat dwarsbomen en/of vertragen vanwege bescherming van flora en fauna? Wat als er ergens weer een overstekende schildpad of fladderende vleermuis wordt ontdekt? Hoe hard willen dan PvdA en SP het spelen? Maar vooral GroenLinks als trekker van dit akkoord?
We weten niet of we de SP nu wel of niet moeten feliciteren. In januari rekende u voor dat we met die 225 miljoen 22 jaar het budget voor armoedebestrijding zouden kunnen verdrievoudigen of 22 jaar lang 292 basisbanen creëren.
En nu? De nieuwe Oosterpoort komt er gewoon? Wat vindt de SP nú van de nieuwe Oosterpoort? Zijn ze opeens voorstander? Is dit een open kwestie binnen de coalitie?
De democratie begint breuklijnen te vertonen. De lokale democratie staat onder druk, getuige de matige verkiezingsopkomst.
Helaas zien we niet veel nieuws onder de zon waar het één van de opdrachten aan de informateur betrof: Om te inventariseren op welke wijze de gehele raadsperiode wordt gewerkt aan de relatie tussen de lokale overheid en inwoners. Vooral in de wijken en dorpen waar het opkomstpercentage veel lager was. We missen de verbinding tussen inwoners, jongeren en studenten.
Behalve dan deze zinsnede. “Waar meer overheidsregie is en minder marktwerking, ontstaat meer ruimte voor zeggenschap van inwoners”. Zeggenschap valt en staat dus samen met meer overheid? Dat riekt naar; wij weten wat goed voor u is. Dat geeft het begrip ‘waarde’ in de titel van dit akkoord wel een andere definitie:
Een waarde is iets wat een persoon of samenleving nastrevenswaardig vindt. Een waarde geeft aan wat men wenselijk vindt, zoals bijvoorbeeld goed gedrag.
Gelukkig wordt er wel eindelijk toegegeven dat het borgen van participatie tot nog toe onvoldoende het geval was.
En hoe zit het met het samenwerken tussen coalitie en oppositie? En met een nieuwe bestuurscultuur? “We willen een nieuwe bestuurscultuur”, sprak Kirsten de Wrede op 18 april. Hierover valt niks te lezen in dit coalitieakkoord.
Onze fractie is nog wat sceptisch. En wordt (te) veel op middelen vanuit het rijk gerekend en de nieuwe coalitie lijkt met dit akkoord te veel afhankelijk van leningen en subsidies. Op die punten wensen we de nieuwe wethouder van financiën dan ook veel succes.
Om Tjeenk Willink maar even aan te halen: De kwaliteit van de uitvoering bepaalt de geloofwaardigheid van de overheid, aldus Willink.
Voorzitter, afrondend. We hebben nogal wat twijfels over de financiële uitvoerbaarheid van alle plannen. We zullen de voorstellen beoordelen op de inhoud, haalbaarheid en betaalbaarheid. Scherp op de inhoud en zacht op de relatie. Waarbij ons lokale verhaal, waarmee we Groningers op één zetten vooropstellen”.
