Voorzitter,
We willen ‘Samen bouwen aan de kwaliteit van Brabant’. Uiteraard kan D66 daarom instemmen met de verwerking van de financiële voorstellen uit het Addendum in deze Begroting. Het is goed om het nu, in deze zaal, in dit huis van de provincie, eindelijk weer eens met elkaar te kunnen hebben over de inhoud. We bespreken vandaag de plannen voor 2022 en verder. In de Planning&Control-cyclus is de Begroting het moment van bespreken van de plannen voor de toekomst van Brabant. En D66 wil de nadruk leggen op de Brede Welvaart als bril en kompas bij onze keuzes. Ik kom daar dadelijk op terug.
De komende jaren staan we voor grote uitdagingen: woningnood, energie- en mobiliteitstransitie, arbeidsmarkt, stikstof, klimaat, verduurzaming van de landbouw, vergroening van de economie, water, natuur, gezondheid.
Daar hoort volgens D66 een krachtig Brabants provinciebestuur bij dat samenwerkt en een betrouwbare partner is voor inwoners, andere overheden, maatschappelijke organisaties en voor bedrijven. We moeten er samen voor zorgen dat mensen weer wat meer vertrouwen in de politiek krijgen.
Daar hoort wat D66 betreft ook keuzes maken bij; duidelijke keuzes, zoals waar we in willen investeren. En duidelijk maken dat niet álles kan. Onze denktank BrabantKennis en adviseur BrabantAdvies mogen we wat dat betreft beschouwen als de kanaries in de kolenmijn: we kunnen hun signalen beter niet negeren en heel serieus nemen. Zij geven aan dat we samen met de Brabantse gemeenten nu echt moeten gaan kiezen wat Brabant wel en ook wat we niet willen zijn.
Daarom zijn we het ook eens met het voorstel om extra middelen beschikbaar te stellen voor de implementatie van de Omgevingswet.
De provinciale begroting 2022 bedraagt ruim 1,1 miljard euro. Dat is veel, maar niet genoeg voor alle ambities. Daarom dus keuzes maken. En het loket ‘makkelijke oplossingen’ is allang gesloten.
Ook al zijn de lobby’s soms sterk, de korte termijnbelangen groot, we moeten geen slappe knieën tonen als Brabantse politici. Niet alleen naar het hier en nu kijken, maar ook naar elders en naar later. Floris Alkemade zei het eergisteren nog tijdens het LustrumEvent van BrabantAdvies: wees niet bang, toon verbeeldingskracht, formuleer oplossingen, wees creatief en denk niet in bedreigingen.
Als corona ons één ding heeft geleerd, dan is het wel dat we creatief moeten zijn. Slimme combinaties maken en integraal werken, zodat we flexibel kansen kunnen pakken en deze provincie nóg beter kunnen doorgeven aan de volgende generatie.
In de Brabantse Omgevingsvisie staan onze opgaven opgesomd: zorgen voor een gezonde en veilige leefomgeving, de energietransitie, een klimaatproof Brabant, een slimme netwerkstad en een concurrerende, duurzame economie.
En steeds meer maatschappelijke opgaven komen samen. D66 ziet daarom steeds meer koppelkansen, vooral als we sterker gaan sturen op Brede Welvaart.
Onder Brede Welvaart valt ook het thema Gezondheid, waar D66 in het voorjaar, bij de PPN steeds de nadruk op legde. Brede Welvaart is net als Digitalisering een samenbindend thema, dat door alle programma’s heen loopt.
D66 wil sturen op brede welvaart, omdat er meer is dan economische groei. Laten we Brede Welvaart niet alleen gebruiken als meetinstrument, om te monitoren, maar ook als kompas, als afwegingskader: Brede Welvaart dus als bril én kompas bij onze keuzes. Niet alleen economische groei centraal stellen, maar ook een duurzame en inclusieve economie. Economische groei is namelijk pas echte groei, als hij wordt vertaald in kwaliteit van leven, in een betere gezondheid, in beter wonen, in schone lucht en als die niet ten koste gaat van welvaart elders op de wereld.
D66 wil het liefst denken in kansen. Sturen op brede welvaart gaat ook over samenwerken. Gelukkig zit het samen denken, durven en doen in het DNA van de Brabanders. Dat is het verhaal van Brabant. Verbindend, grensverleggend en ondernemend Brabant. Die Brabantse manier van werken oogst succes. Met slimme oplossingen voor wereldse uitdagingen. Bedacht in onze open-innovatiecampussen, waar het draait om kennisdelen en samenwerken in netwerken.
Juist daar leidt het tot creativiteit en ongebruikelijke oplossingen. Daarbij ziet D66 dus constant koppelkansen. Het uiteindelijke doel is toch om de mensen in Brabant gelukkig, welvarend en gezond te laten wonen in een aantrekkelijke provincie met een hoge milieukwaliteit en een sterke sociale cohesie.
Fijn en goed dat er op diverse plekken in Brabant al een hechte samenwerking is met bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden. Mooi dat er in geïnvesteerd wordt. Vooral op al die campussen in Brabant.
Als ik denk aan mijn werkbezoeken als Statenlid, heb ik veel goede voorbeelden gezien van samenwerking die wérkt in Brabant. Ik denk aan Brainport Industries Campus BIC, waar SUMMA techniek met 33 opleidingen bij zit, de Automotive Campus in Helmond, Pivot Park in Oss, of de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom.
Om het succes van de campus-samenwerking nog verder te vergroten en om tegelijkertijd stappen te zetten richting een circulaire economie, hebben wij daar ook een motie over: de motie Circulaire Campus.
Op die campussen wordt ook nauw samengewerkt met het onderwijs; m.a.w. de Triple Helix (Overheid, Ondernemers en Onderwijs). Of beter nog: de Quadruple Helix, met ook de inwoners/omwonenden erbij. Meer in het bijzonder willen we hier nog maar eens het MBO noemen.
Koningin Máxima noemde vorige maand nog mbo-scholen van “het grootste” belang voor heel Nederland. Maxima vroeg toen: “Wie hebben ons door de coronacrisis heen geholpen? Dat waren de mbo’ers. Wie hebben de coronapatiënten met zorg omringd? Wie hebben gezorgd dat transport en logistiek doordraaiden? Wie hebben het mogelijk gemaakt dat we digitaal konden thuiswerken? Wees eerlijk: zonder mbo’ers hadden we veel minder gekund. Mbo’ers zijn cruciaal. Zonder mbo’ers geen overgang naar een duurzame energievoorziening. Geen natuurontwikkeling. Geen groen in de steden. Geen mobiliteit, geen ontspanning, geen cultuur.”
En over Koningin Maxima gesproken. Zij is ook erevoorzitter van de stichting Meer Muziek in de Klas. Meer Muziek in de Klas zorgt ervoor dat steeds meer basisscholieren structureel muziekonderwijs krijgen. D66 blijft het belang daarvan benadrukken, want wij zijn ervan overtuigd dat Brabant alleen interessant is als vestigingsplaats voor (inter)nationale bedrijven als er ook sprake is van een levendige, gevarieerde en volwaardige culturele sector. Een aantal jaren geleden was Peter Wennink, president van ASML, een krachtig pleitbezorger voor investeringen door de overheid in de Brabantse culturele infrastructuur, vanwege de simpele waarheid dat die infrastructuur belangrijk is voor het woon- en werkklimaat.
Voorzitter,
Als we in Brabant niet durven kiezen, dan is er straks een Brabant-tekort, waarschuwt BrabantKennis.
Hoe gaan we om met onze grond en het milieu? Geef boeren een kans een nieuw verdienmodel te ontwikkelen. Velen willen veranderen, maar daar moeten ze dan wel de kans voor krijgen. Ze kunnen bossen gaan planten, biologisch gaan boeren, natuurinclusief boeren, het landschap beheren, de biodiversiteit bevorderen.
Er is een toenemende vraag naar plantaardige eiwitten. Ook daar liggen dus kansen. Er kunnen grote stappen gezet worden in de biologische landbouw. Brabant kan het centrum van ‘smart farming’ en van ‘future food’ worden. In dit kader hebben we een motie over Voedselbossen, om de duurzame en natuurinclusieve manier van voedselproductie te stimuleren. De motie wordt mede ingediend door GroenLinks.
Voorzitter, Ik zou willen afronden met een waarschuwing. De waarschuwing dat in Brabant de economische indicatoren op groen staan, terwijl op het terrein van gezondheid, wonen en milieu de seinen op rood staan. Daar moeten we echt wat aan doen. Een regionale analyse legde de negatieve gevolgen van de economische (op)bloei in Brainport onder het vergrootglas. Eri is hoge materiële welvaart, maar de welvaart is (ruimtelijk) ongelijk verdeeld. Er is een veerkrachtige economie, maar de tevredenheid over het woon- en leefklimaat daalt. En Gezondheid en luchtkwaliteit scoren beneden gemiddeld. We moeten zuinig zijn op onze leefomgeving, dus ook op onze natuur. Daar hoort het verminderen van verschillende vormen van vervuiling bij. Onze laatste motie gaat over het tegengaan van Lichtvervuiling en wordt mede ingediend door VVD, GroenLinks, PvdA en Partij voor de Dieren.
