Poliflw

‘Wat is het beste voor Limburg?’

De vraag waar ik mijn betoog vorige week mee begon èn eindigde kreeg deze week een duidelijk antwoord. Dit in ieder geval niet. De afgelopen dagen, nachten eigenlijk vooral, heb ik me dikwijls afgevraagd. Wat vertel ik hier nou vandaag? Helpt het als D66 opnieuw begint met ‘wat is het beste voor Limburg? Maar het is de vraag. En de enige vraag.

Waar ieder Statenlid zich te midden van de 25 klappers een Pieter Omtzigt waant en ieder Collegelid dat zich niet alles accuut of correct herinnert de Rutte-doctrine verwijt, is er één belangrijk verschil. Dit is Maastricht. Niet Den Haag. En wij krijgen géén nieuwe verkiezingen, hoe groot de puinhoop die we er samen van weten te maken, ook is. Wij zullen het hier nog twee jaar met elkaar moeten doen. En dus is de vraag boven alles, waarde collega’s, niet langer alleen: wat is het beste voor Limburg? Maar vooral: waar beginnen wij mee, vandaag?

We spreken vandaag over IKL maar eigenlijk over bestuurder Vrehen. Nadrukkelijk niet de organisatie, die veel goed doet voor het groen en waar vrijwilligers en medewerkers zich trots voor moeten kunnen inzetten. Dit gaat over een bestuurder en bestuur die samen een cultuur vormen waarin telkens opnieuw de randvoorwaarden zijn geschapen om dit actief mogelijk te maken. Waarin een ongebreidelde hoeveelheid aan opdrachten, subsidies en samenwerkingen verdeeld over ongeveer 28 entiteiten is ontstaan. Dat gaan ten koste van groen en zorgt ervoor dat de provincie er niet voor de Limburger is. Dat is geen ontstane politieke situatie maar een gevolg van gemaakte keuzes. Waarbij niet alleen recht- of doelmatigheid van subsidies maar vooral de maatschappelijke waarde, het vertrouwen en ons morele kompas ernstig tekort is gedaan. Gedeputeerde Koopmans omschreef het in zijn afscheidsverklaring: treffend “Ook kan het niet anders zijn dan dat het vertrouwen voor Provinciale Staten steeds moeilijker wordt.” En dat is zo.

De feiten moeten op tafel. Namens D66 dank voor het overzicht dat we hebben mogen ontvangen woensdagnacht. Het is nog niet compleet noch perfect maar er is met man en macht, dag en nacht gewerkt om Provinciale Staten van meer informatie te voorzien. Dat waarderen wij. De beantwoording van de door ons gestelde vragen, waarderen wij echter niet. Terwijl het vertrouwen te herwinnen is, geeft dit College bij vragen om een oordeel, opvatting of de simpele vraag: ‘gebeurt het vaker dat er besluiten worden genomen over besteding van middelen aan bedrijven die nog niet bestaan?’ Geen antwoord. Behalve dat alles na onderzoek moet blijken. Weet u dat dan niet? Of wil u het niet zeggen? Als het CBF vragen stelt en uiteindelijk acteert op het salaris van de bestuurder, kan het College dan volstaan met ’dat staat in onze subsidieverordening’ of kunt u toch een antwoord geven over hoe wenselijk u dit vindt, zeker in relatie tot de andere opdrachten uit dit huis? Heeft niemand ooit opgemerkt dat er wel erg veel opdrachten gingen naar een persoon, of bedrijven en constructies te herleiden waren naar diegene? Ik verwacht antwoord op die vragen. Want als vertrekkend gedeputeerden verklaren dat iets ‘haaks staat op hun morele kompas’ of ‘onwenselijk, onacceptabel en zelfs onoorbaar is’ en er ‘onwenselijke verwevenheden bestaan’, is de vraag aan de rest van het College: Hoe verenigt u uwzelf hiermee? Welke richting wijst uw morele kompas? Vindt u dit ook onoorbaar? Wat wist u, wat vindt u en vooral: Hoe beoordeelt u uw eigen handelen om dit te voorkomen? Iets van die reflectie had D66 graag gezien. Het statement waarom u uw werk doet, volstaat niet. Want dat mag de Limburger van u verwachten. Maar wat is uw reactie nu gebleken is dat onze subsidie niet ten goede van de Limburger kwam? Noopt dat nou niet tot enige reflectie uwerzijds?

Het totale gebrek aan bereidheid daaraan heeft D66 gegriefd. Het voelt als een minachting van onze rol. Een houding alsof macht niet om tegenmacht vraagt. En dat zorgt, ondanks dank voor de geleverde informatie, voor ongemak. Want waar ambtelijk tot middernacht werd gewerkt. Het Statenlidmaatschap is nog altijd iets wat mensen als nevenfunctie, naast hun baan doen. En ook na bestudering van de feiten, lijkt het er voor D66 nog altijd op dat we meer niet zien dan wel. Hoe kunnen we het dan ooit beter doen? Hoe doorbreken we nou toch dit patroon?

Zowel Sigrid Kaag in onze campagne als dhr. Koopmans stelt in zijn verklaring dat het tijd is voor nieuw leiderschap. Ik snak ernaar. Want het is niet alleen nodig. Het moet ook niet te lang meer duren.

Ten aanzien van de Commissaris van de Koning is al veel gezegd. Naar aanleiding van het feitenrelaas, vraagt D66 zich maar één ding af en wil ze vooral een antwoord van de CDK op de vraag: wat is hier nu precies gebeurd? Bent u geïnformeerd door dhr. Koopmans over de ernst en omvang van de situatie? Zo ja, wanneer? Hoe verhoudt zich dat tot de informatiestroom in de organisatie en naar het College? Heeft u uw werk kunnen doen? En heeft u dat dan naar uw inzicht goed genoeg gedaan?

Behalve vragen aan het College van GS is en blijft dit debat er boven alles een van Provinciale Staten. Met de grote opdracht om het nu eindelijk voor eens en altijd écht beter te doen.

Met het uitstappen van twee bestuurders verandert deze trein nog niet van spoor. En terwijl de CDK op pad is gestuurd om te controleren of iedereen correct ingecheckt is en er niemand met zijn voeten op de bank zit, eisen deze Staten op het perron luidruchtig verandering of in ieder geval een verklaring., En telkens opnieuw gaat het fluitje en gaan de deuren precies voor onze neus dicht, omdat de wagonnetjes van VVD, Samen voor Limburg en PVV vrolijk achter de locomotief van het CDA aan blijven gaan.

Moeten we echt wachten tot de trein van verkiezingen in 2022 weer terugkeert? Blijven we intussen in onze boemel op station Maastricht, of kunnen we nu al eens kijken naar het spoorboekje? Gaan we nu eindelijk iets leren van al diezelfde ritjes over datzelfde spoor? Durven we behalve een aandeel in het probleem ook onze eigen rol in de oplossing ervan te zien? Of nemen we nog een zakje chips en blikje bier van de railcatering, staren we wat uit het raam en zitten we de rit maar gewoon uit?

En dus blijft de vraag boven alles, waarde collega’s, niet langer alleen: wat is het beste voor Limburg? Maar vooral: waar beginnen wij mee, vandaag?

 

Voorzitter,

Wat is het beste voor Limburg?

Dat is de vraag die ik mezelf elke keer stel voordat ik deze zaal inloop. De vraag waarvan ik hoop dat iedere politicus, elke bestuurder en willekeurig welke Limburger zich telkens opnieuw stelt als hij keuzes maakt voor of handelt in opdracht van onze provincie. Het is de vraag waar dit debat voor D66 mee moet beginnen. En eigenlijk alleen maar om draait.

Omdat Limburg de aller-, allermooiste provincie van Nederland is. En er geen campagne, commissie branding of investering op kan tegen het imago dat we de afgelopen week bevestigd zagen in alle landelijke media. ‘De risee van Nederland’, zoals het commentaar in onze eigen krant, de Limburger ons vandaag omschrijft.

Ik trek me dat aan. Niet omdat ik er verantwoordelijk voor ben, maar omdat ook ik er een vertegenwoordiger van ben. En ik weet dat dat voor heel veel Limburgers geldt, te beginnen met iedereen die in en met dit huis voor en met ons samen werkt aan Limburg.

Omdat ik zo graag trots wil kunnen zijn op Limburg. Omdat we dat allemaal moeten kunnen zijn. Daarom zullen we het anders moeten doen.

Voorzitter,

We vergaderen volgens de agenda vandaag over de ‘ontstane politieke situatie’.

Ontstane Politieke Situatie

Hoe vaker ik die woorden in mijn hoofd herhaal, hoe minder recht ze doen aan de situatie. Het impliceert:

Dat het zomaar is ontstaan, dat we er niets aan konden doen. Dat het gerezen is als deeg, of op de aardkloot gegroeid als ware bergen; Dat het probleem van de politiek is; Dat het situationeel iets van voorbijgaande aard is.

En alledrie is niet waar. Dit is niet iets wat we af kunnen of mogen wentelen op ons eeuwigdurende Calimero-complex. Dit is een gevolg van de keuzes die gemaakt zijn. In deze zaal. Door deze mensen en met het vertrouwen dat zij in de handen van anderen hebben gelegd.

We kunnen iedereen ter verantwoording roepen. Maar we moeten vandaag als Provinciale Staten vooral in de spiegel kijken en ons afvragen: wat veranderen wij nou eigenlijk? Breken we dat imago dat mij in ieder geval zo dierbaar is, nog een stukje verder af? Of geven we een nieuwe toekomst vorm?

Wat is het beste voor Limburg?

We hebben een keuze, wat D66 betreft. En die moeten we eindelijk durven maken.

Tellen we een meerderheid, of gaat het erom dat Limburg op de provincie kan rekenen? Drukt een politieke partij een stempel, of willen we dat alle Limburgers zich vertegenwoordigd voelen? Werken we samen, of blijven we elkaar op de inhoud in deze zaal bestrijden met onwerkbare compromissen tot gevolg?

Wat D66 betreft is het antwoord heel helder. Niet verder krabbelen in de kantlijn. De bladzijde omslaan.

Beginnen aan een nieuw hoofdstuk.

Voorzitter,

De ‘ontstane politieke situatie’ kwam uiteindelijk tot deze climax door het artikel over IKL. Van alles wat daarover geschreven is, werd ik het meest geraakt door de ingezonden brief van Hub, vrijwilliger van het IKL. Die hoopte dat mensen het werk van het IKL zouden blijven steunen. Omdat het Limburg mooier, beter en boven alles groener maakt. Omdat dat is waar medewerkers en vrijwilligers zich elke dag voor inzetten.

Het gaat mis als het daar niet om gaat. Dat is wat we zien bij IKL. Dan worden mensen niet erkend, gaat geld de verkeerde kant op, en betaalt uiteindelijk pijnlijk genoeg, de natuur daarvan de rekening.

En dat is waarom we als provincie tussen die twee het onderscheid moeten maken. En moeten beginnen met wat we willen bereiken voor Limburg, in plaats van wie bestuurt, of wat je met macht kunt bereiken.

Juist nu de opdracht groot is en de toekomst ongewis, verdient Limburg niets minder dan een integer, stabiel en daadkrachtig bestuur. Waarin iedere Limburger zich kan herkennen en vertegenwoordigd voelt. Dat aan tafel schuift en onderhandelt over stikstof in Den Haag, om ervoor te zorgen dat we in Limburg kunnen bouwen aan morgen. Dat investeert en innoveert voor een groen Chemelot, voor nieuwe energie. In de kansen van alle kinderen. In een economie die werkt voor iedereen. In cultuur en de oneindige kracht van creativiteit, juist nu die en vele andere zo getroffen worden. Een Limburg waarin we omzien naar elkaar en vooruit kijken naar morgen.

Die opdracht is te groot om door te blijven modderen. Om het alleen te hebben over macht of personen. Om maar vast te houden aan een huis dat op instabiele fundamenten is gebouwd.

Voorzitter,

We hebben het vandaag over bestuurscultuur. Hetgeen wat Limburg zo beroemd danwel berucht heeft gemaakt.

Limburg heeft 10 jaar gewerkt aan beter beleid rondom integriteit. En toch is de werkelijkheid onvoldoende veranderd. Dat vraagt om reflectie van iedere politieke partij en onze gouverneur, als hoeder van die integriteit.

De vragen van D66 aan onze gouverneur zijn dan ook: Heeft u voldoende invloed gekregen? En heeft u die voldoende aangewend? U bent de afgelopen 10 jaar mede-eigenaar geworden van dit probleem. Kunt u dat ook zijn van de oplossing?

Voorzitter, D66 steunde dit College bij aanvang niet omdat het noch vernieuwend, noch verbindend leek. We hebben de afgelopen twee jaar en zeker de laatste maanden geen reden gekregen om dat standpunt te herzien. En dus is dit, wat D66 betreft, het moment om niet verder te krabbelen in de kantlijn maar de bladzijde om te slaan. En te beginnen aan een nieuw hoofdstuk.

Het vertrouwen dat is verloren herwinnen we niet door op dezelfde weg door te gaan.

Cultuur is geen gegeven, ook bestuurscultuur niet. Het ontwikkelt zich door mensen die zich verhouden tot elkaar. Zo ontstaan gebruiken die uiteindelijk verworden tot een norm.

Ook de Limburgse bestuurscultuur staat niet vast. Wij ontwikkelen hem continue, vandaag misschien wel het allermeest, met elkaar. En dat is dus ook de opdracht aan ons provinciale parlement.

Het boek ‘de Vriendenrepubliek’ van Joep Dohmen had twintig jaar geleden als ondertitel ‘Limburgse kringen’. Wat D66 betreft doorbreken we vandaag die cirkel voor eens en altijd. Door als politiek niet alleen geluid maar vooral het verschil te maken. Dat ligt allemaal besloten in ons gezamenlijke vermogen om antwoord te geven op één vraag:

Wat is het beste voor Limburg?

 

Voorzitter,

Wat is het beste voor Limburg?

Dat is de vraag die ik mezelf elke keer stel voordat ik deze zaal inloop. De vraag waarvan ik hoop dat iedere politicus, elke bestuurder en willekeurig welke Limburger zich telkens opnieuw stelt als hij keuzes maakt voor of handelt in opdracht van onze provincie. Het is de vraag waar dit debat voor D66 mee moet beginnen. En eigenlijk alleen maar om draait.

Omdat Limburg de aller-, allermooiste provincie van Nederland is. En er geen campagne, commissie branding of investering op kan tegen het imago dat we de afgelopen week bevestigd zagen in alle landelijke media. ‘De risee van Nederland’, zoals het commentaar in onze eigen krant, de Limburger ons vandaag omschrijft.

Ik trek me dat aan. Niet omdat ik er verantwoordelijk voor ben, maar omdat ook ik er een vertegenwoordiger van ben. En ik weet dat dat voor heel veel Limburgers geldt, te beginnen met iedereen die in en met dit huis voor en met ons samen werkt aan Limburg.

Omdat ik zo graag trots wil kunnen zijn op Limburg. Omdat we dat allemaal moeten kunnen zijn. Daarom zullen we het anders moeten doen.

Voorzitter,

We vergaderen volgens de agenda vandaag over de ‘ontstane politieke situatie’.

Ontstane Politieke Situatie

Hoe vaker ik die woorden in mijn hoofd herhaal, hoe minder recht ze doen aan de situatie. Het impliceert:

Dat het zomaar is ontstaan, dat we er niets aan konden doen. Dat het gerezen is als deeg, of op de aardkloot gegroeid als ware bergen; Dat het probleem van de politiek is; Dat het situationeel iets van voorbijgaande aard is.

En alledrie is niet waar. Dit is niet iets wat we af kunnen of mogen wentelen op ons eeuwigdurende Calimero-complex. Dit is een gevolg van de keuzes die gemaakt zijn. In deze zaal. Door deze mensen en met het vertrouwen dat zij in de handen van anderen hebben gelegd.

We kunnen iedereen ter verantwoording roepen. Maar we moeten vandaag als Provinciale Staten vooral in de spiegel kijken en ons afvragen: wat veranderen wij nou eigenlijk? Breken we dat imago dat mij in ieder geval zo dierbaar is, nog een stukje verder af? Of geven we een nieuwe toekomst vorm?

Wat is het beste voor Limburg?

We hebben een keuze, wat D66 betreft. En die moeten we eindelijk durven maken.

Tellen we een meerderheid, of gaat het erom dat Limburg op de provincie kan rekenen? Drukt een politieke partij een stempel, of willen we dat alle Limburgers zich vertegenwoordigd voelen? Werken we samen, of blijven we elkaar op de inhoud in deze zaal bestrijden met onwerkbare compromissen tot gevolg?

Wat D66 betreft is het antwoord heel helder. Niet verder krabbelen in de kantlijn. De bladzijde omslaan.

Beginnen aan een nieuw hoofdstuk.

Voorzitter,

De ‘ontstane politieke situatie’ kwam uiteindelijk tot deze climax door het artikel over IKL. Van alles wat daarover geschreven is, werd ik het meest geraakt door de ingezonden brief van Hub, vrijwilliger van het IKL. Die hoopte dat mensen het werk van het IKL zouden blijven steunen. Omdat het Limburg mooier, beter en boven alles groener maakt. Omdat dat is waar medewerkers en vrijwilligers zich elke dag voor inzetten.

Het gaat mis als het daar niet om gaat. Dat is wat we zien bij IKL. Dan worden mensen niet erkend, gaat geld de verkeerde kant op, en betaalt uiteindelijk pijnlijk genoeg, de natuur daarvan de rekening.

En dat is waarom we als provincie tussen die twee het onderscheid moeten maken. En moeten beginnen met wat we willen bereiken voor Limburg, in plaats van wie bestuurt, of wat je met macht kunt bereiken.

Juist nu de opdracht groot is en de toekomst ongewis, verdient Limburg niets minder dan een integer, stabiel en daadkrachtig bestuur. Waarin iedere Limburger zich kan herkennen en vertegenwoordigd voelt. Dat aan tafel schuift en onderhandelt over stikstof in Den Haag, om ervoor te zorgen dat we in Limburg kunnen bouwen aan morgen. Dat investeert en innoveert voor een groen Chemelot, voor nieuwe energie. In de kansen van alle kinderen. In een economie die werkt voor iedereen. In cultuur en de oneindige kracht van creativiteit, juist nu die en vele andere zo getroffen worden. Een Limburg waarin we omzien naar elkaar en vooruit kijken naar morgen.

Die opdracht is te groot om door te blijven modderen. Om het alleen te hebben over macht of personen. Om maar vast te houden aan een huis dat op instabiele fundamenten is gebouwd.

Voorzitter,

We hebben het vandaag over bestuurscultuur. Hetgeen wat Limburg zo beroemd danwel berucht heeft gemaakt.

Limburg heeft 10 jaar gewerkt aan beter beleid rondom integriteit. En toch is de werkelijkheid onvoldoende veranderd. Dat vraagt om reflectie van iedere politieke partij en onze gouverneur, als hoeder van die integriteit.

De vragen van D66 aan onze gouverneur zijn dan ook: Heeft u voldoende invloed gekregen? En heeft u die voldoende aangewend? U bent de afgelopen 10 jaar mede-eigenaar geworden van dit probleem. Kunt u dat ook zijn van de oplossing?

Voorzitter, D66 steunde dit College bij aanvang niet omdat het noch vernieuwend, noch verbindend leek. We hebben de afgelopen twee jaar en zeker de laatste maanden geen reden gekregen om dat standpunt te herzien. En dus is dit, wat D66 betreft, het moment om niet verder te krabbelen in de kantlijn maar de bladzijde om te slaan. En te beginnen aan een nieuw hoofdstuk.

Het vertrouwen dat is verloren herwinnen we niet door op dezelfde weg door te gaan.

Cultuur is geen gegeven, ook bestuurscultuur niet. Het ontwikkelt zich door mensen die zich verhouden tot elkaar. Zo ontstaan gebruiken die uiteindelijk verworden tot een norm.

Ook de Limburgse bestuurscultuur staat niet vast. Wij ontwikkelen hem continue, vandaag misschien wel het allermeest, met elkaar. En dat is dus ook de opdracht aan ons provinciale parlement.

Het boek ‘de Vriendenrepubliek’ van Joep Dohmen had twintig jaar geleden als ondertitel ‘Limburgse kringen’. Wat D66 betreft doorbreken we vandaag die cirkel voor eens en altijd. Door als politiek niet alleen geluid maar vooral het verschil te maken. Dat ligt allemaal besloten in ons gezamenlijke vermogen om antwoord te geven op één vraag:

Wat is het beste voor Limburg?

 

Op zaterdag 20 februari jl. heeft de ledenvergadering van D66 Westelijke Mijnstreek unaniem besloten om deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Voorzitter Pepijn Pi is trots op het besluit dat de AAV heeft genomen.

 

Deelname Gemeenteraadsverkiezingen 2022

‘’We zijn een van de grootste D66 afdelingen in Limburg en laten met dit besluit zien dat we op weg zijn naar een groene D66 golf in 2022. Waar we in 2018 nog alleen meededen in Sittard-Geleen, zet D66 nu ook voet aan de grond in de gemeente Echt-Susteren en dat is iets om trots op te zijn. Voor mij was het meewerken aan de groei van D66 een van de redenen om het bestuur in te gaan. Dit was niet mogelijk zonder de inzet van onze leden, zij hebben dit resultaat uiteindelijk gerealiseerd. Met een bijna-record aan ledenaantallen en een financieel goed gevulde kas maakt D66 Westelijke Mijnstreek zich klaar om de gemeenteraden binnen de regio te veranderen door in te zetten op een grotere vertegenwoordiging van het D66 geluid’’ zo stelde de voorzitter.

 

Update Fractie D66 Sittard-Geleen

Raadsleden Bert Kamphuis en Jocelyn Engelhart hebben tijdens de AAV de leden voorzien van een update vanuit de fractie in Sittard-Geleen. ‘’We hebben binnen de gemeente Sittard-Geleen als D66 zijnde de afgelopen maanden flink aandacht gevraagd voor de horecaondernemers en gezocht naar passende oplossingen binnen de huidige kaders. Ook heeft D66 samen met de Provinciale Statenfractie aandacht gevraagd voor de Euregionale samenwerking. D66 wil namelijk dat er wordt gekeken of de trambusverbinding Hasselt-Genk-Maasmechelen ook doorgetrokken kan worden naar Sittard en/of andere plaatsen binnen de regio’’ aldus Bert Kamphuis.

 

Raadslid Engelhart informeerde de leden over andere zaken die op agenda van de gemeenteraad stonden, zoals de centrale zwem- en sportvoorziening Glanerbrook, jongeren woningopvang en een motie vreemd m.b.t. de kindertoeslagenaffaire. De motie had unanieme steun in de raad, maar is uiteindelijk teruggetrokken door een aanpassing binnen de regelgeving van de belasting waardoor het probleem al verholpen was.

 

Master Class D66 Raadslid

Verder heeft voorzitter Pepijn Pi ook de contacten opgezocht met andere afdelingen binnen Limburg. Op de ‘vastelaoveszaoterdig’ hebben Pepijn en Jort Raemakers (voorzitter D66 Leudal) een Teams meeting gehad waarbij zij hebben besloten dat onze afdeling nauwer gaat samenwerken met de afdeling Leudal in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Concreet is daar uitgekomen dat er een cursus wordt opgezet om kandidaat-raadsleden te trainen in het vak om raadslid te zijn en wat daar allemaal bij komt kijken. Volgens Pepijn is het van belang dat we kijken naar het talent binnen onze afdeling en hoe we als bestuur leden kunnen ondersteunen in het ontwikkelen van hun talenten. De raadscursus gaat D66 Westelijke Mijnstreek samen oppakken met D66 Parkstad en D66 Voerendaal. Het bestuur hoopt de materclass te kunnen starten rond september. In de tussentijd wordt er ook gekeken naar een eenmalige online sessie in het voorjaar of in de zomer dit jaar.

 

Overige agendapunten AAV

Campagnecoördinator Cyril Laugs heeft de AAV afgesloten met een update over de TK 2021 campagne. Op zaterdag 27 februari jl. heeft onze campagnecoördinator samen met afdelingsvoorzitter Pepijn, de plakborden in de regio voorzien van posters. De gehele inbreng van Cyril is te lezen via de link: Campagne TK2021 D66WM. Verder is er nog een wijziging doorgevoerd in het afdelingsreglement. Op initiatief van het bestuur is de Aart Resoort Award (het lokaal erelidmaatschap) vastgelegd in het afdelingsreglement van D66 Westelijke Mijnstreek.

Het bericht Deelname D66 Gemeenteraadsverkiezingen 2022 en AAV verscheen eerst op Westelijke Mijnstreek.

Tot ons verdriet is Tjeu Kusters op 30 januari jongstleden overleden.

Tjeu, een Limburgse D66’er van het eerste uur, werd in januari 1940 in Geleen geboren. Vele jaren was hij namens D66 actief als lid van Provinciale Staten van Limburg, van 2 juni 1982 tot 26 maart 1999. Vanaf 1 februari 1991 was hij tevens fractievoorzitter van de Limburgse Statenfractie van D66. Ook zat hij jaren in het landelijke hoofdbestuur van D66.

In zijn jaren in de Limburgse politiek heeft Tjeu altijd gestreden voor meer openheid en een veel verstandigere omgang met ons milieu en onze directe leefomgeving.

Of het nu ging om de geluidszonering rond DSM, de verkoop van de Maasplassen, mestproblematiek of de uitbreidingsplannen van de luchthaven. Tjeu ijverde steeds voor het milieubelang, de belangen van omwonenden en voor een zorgvuldige en transparante Statenbehandeling van voorstellen in deze dossiers. Zorgvuldigheid en openheid lieten in zijn ogen nogal eens te wensen over.

Tjeu was ook niet bevreesd de confrontatie te zoeken met de landelijke volksvertegenwoordiging wanneer er in zijn ogen te Randstedelijk werd geopereerd. Tijdens een partijbijeenkomst in Sittard in januari 1981 werd Kamerlid Gerrit Jan Wolffensperger er door een aantal D66’ers op gewezen dat er buiten de Randstad ook mensen woonden. Tjeu vroeg daar met name aandacht voor het realiseren van goede verbindingen tussen Limburg en Duitsland: “Een betere bereikbaarheid van de Randstad zal best belangrijk zijn, maar Limburg mag niet vergeten worden”, aldus Tjeu. Daaruit blijkt ook dat Tjeu de Limburgse positie in de Euregio van groot belang vond.

Daar kon hij ook met humor aandacht aan besteden. In 1992 was er in de Staten discussie over het mogelijk invoeren van een nieuw Limburgs Volkslied. PNL stelde voor dat in het Limburgs te doen. Het IKOL, een provinciale welzijnsinstelling, stelde in diezelfde week in een nota voor de Engelse taal verplicht te stellen op alle scholen voor vervolgonderwijs in de hele Euregio.

Tjeu zei er op een partijbijeenkomst tot hilariteit van de leden dit over: “Als we ons huidige volkslied dan tóch zo nodig moeten veranderen, laten we het dan maar meteen in het Engels doen. In aansluiting dus op hetgeen het IKOL nu zo graag wil. Dan heeft tenminste de bevolking in de héle Euregio er nog wat aan.”

Na zijn Statenwerk bleef Tjeu een betrokken lid van D66, op afdelings- regionaal en landelijk niveau bleef hij de vergaderingen en congressen bijwonen en van afgewogen en op veel ervaring berustende inbreng voorzien.

Bij het 50-jarig jubileum van D66 in 2016 werd er door D66 Limburg in een fietstocht langs alle afdelingen, in elke afdeling een ‘lokale held’ in het zonnetje gezet. Voor de afdeling Westelijke Mijnstreek was dat Tjeu Kusters.

 

Het bestuur en de fractie wensen Benny en de kinderen en kleinkinderen veel sterkte met dit grote verlies.

Tot ons verdriet is Tjeu Kusters op 30 januari jongstleden overleden.

Tjeu, een Limburgse D66’er van het eerste uur, werd in januari 1940 in Geleen geboren. Vele jaren was hij namens D66 actief als lid van Provinciale Staten van Limburg, van 2 juni 1982 tot 26 maart 1999. Vanaf 1 februari 1991 was hij tevens fractievoorzitter van de Limburgse Statenfractie van D66. Ook zat hij jaren in het landelijke hoofdbestuur van D66.

In zijn jaren in de Limburgse politiek heeft Tjeu altijd gestreden voor meer openheid en een veel verstandigere omgang met ons milieu en onze directe leefomgeving.

Of het nu ging om de geluidszonering rond DSM, de verkoop van de Maasplassen, mestproblematiek of de uitbreidingsplannen van de luchthaven. Tjeu ijverde steeds voor het milieubelang, de belangen van omwonenden en voor een zorgvuldige en transparante Statenbehandeling van voorstellen in deze dossiers. Zorgvuldigheid en openheid lieten in zijn ogen nogal eens te wensen over.

Tjeu was ook niet bevreesd de confrontatie te zoeken met de landelijke volksvertegenwoordiging wanneer er in zijn ogen te Randstedelijk werd geopereerd. Tijdens een partijbijeenkomst in Sittard in januari 1981 werd Kamerlid Gerrit Jan Wolffensperger er door een aantal D66’ers op gewezen dat er buiten de Randstad ook mensen woonden. Tjeu vroeg daar met name aandacht voor het realiseren van goede verbindingen tussen Limburg en Duitsland: “Een betere bereikbaarheid van de Randstad zal best belangrijk zijn, maar Limburg mag niet vergeten worden”, aldus Tjeu. Daaruit blijkt ook dat Tjeu de Limburgse positie in de Euregio van groot belang vond.

Daar kon hij ook met humor aandacht aan besteden. In 1992 was er in de Staten discussie over het mogelijk invoeren van een nieuw Limburgs Volkslied. PNL stelde voor dat in het Limburgs te doen. Het IKOL, een provinciale welzijnsinstelling, stelde in diezelfde week in een nota voor de Engelse taal verplicht te stellen op alle scholen voor vervolgonderwijs in de hele Euregio.

Tjeu zei er op een partijbijeenkomst tot hilariteit van de leden dit over: “Als we ons huidige volkslied dan tóch zo nodig moeten veranderen, laten we het dan maar meteen in het Engels doen. In aansluiting dus op hetgeen het IKOL nu zo graag wil. Dan heeft tenminste de bevolking in de héle Euregio er nog wat aan.”

Na zijn Statenwerk bleef Tjeu een betrokken lid van D66, op afdelings- regionaal en landelijk niveau bleef hij de vergaderingen en congressen bijwonen en van afgewogen en op veel ervaring berustende inbreng voorzien.

Bij het 50-jarig jubileum van D66 in 2016 werd er door D66 Limburg in een fietstocht langs alle afdelingen, in elke afdeling een ‘lokale held’ in het zonnetje gezet. Voor de afdeling Westelijke Mijnstreek was dat Tjeu Kusters.

 

Het bestuur en de fractie wensen Benny en de kinderen en kleinkinderen veel sterkte met dit grote verlies.

Vanaf vandaag (donderdag 19 november) kunt u stemmen op de advieslijst van D66 voor de Tweede Kamerverkiezingen in 2021. Het is een lijst waarin kwaliteit, inclusiviteit en de kernwaarde van onze partij duidelijk zichtbaar zijn. De hoogstgeplaatste Limburger op de lijst is Rens Ramaekers, maar ook vanuit onze afdeling hebben we een kandidaat. Oud D66-burgercommissielid, Robert Kuipers staat op plek 47. Robert is woonachtig in Sittard.

 

Via onderstaande link kunt u de volledige lijst terugvinden.

Link: https://d66.nl/kandidaten/

 

Verder willen wij nog meegeven dat wij als bestuur druk bezig zijn met de voorbereidingen op de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. De invulling van commissies is cruciaal voor een goed verloop van het proces naar 16 maart 2022. Geïnteresseerde leden kunnen zich kandidaat stellen voor de verkiezingsprogrammacommissie, campagnecommissie, lijstadviescommissie en de verkiezingsevaluatiecommissie. Ergens rond februari zal de AAV een besluit nemen over de invulling van de commissies. Ieder lid is vrij om zich kandidaat te stellen voor een commissie, wees welkom!

 

LET OP: Het is niet gewenst/mogelijk u kandidaat te stellen voor de lijstadviescommissie, wanneer u aspireert om op de kandidatenlijst van D66 te staan voor de desbetreffende gemeente waarvoor ook de lijstadviescommissie nodig is. Bijvoorbeeld, wilt u op de lijst in Sittard-Geleen komen te staan, dan is het niet wenselijk om ook in Sittard-Geleen plaats te nemen in de lijstadviescommissie. U staat wel vrij om plaats te nemen in de lijstadviescommissie van een andere gemeente binnen onze afdeling. Bijvoorbeeld wanneer u verkiesbaar wil zijn in Echt-Susteren dan kunt u zich kandideren voor de lijstadviescommissie van Sittard-Geleen.

 

Het bestuur moedigt u aan om zitting te nemen in één van de commissies. Mocht u geïnteresseerd zijn om deel te nemen in een commissie laat dit dan even weten aan onze secretaris Behroez Karimie d.m.v. commissie en plaatsnaam te vermelden. Behroez is te bereiken via secretaris@d66westelijkemijnstreek.nl

 

Mocht u nog vragen hebben dan horen wij het graag!

 

 

 

 

 

Het bericht Update TK2021 & GR2022 verscheen eerst op Westelijke Mijnstreek.

De allermooiste provincie. Weerbaar, gezond, klaar voor de toekomst. Waar iedereen er mag zijn en niet waar je vandaan komt maar waar je heen wil bepalend is voor waar je kunt komen. Een gezonde economie die draait om waarde, niet alleen winst. Een samenleving waar we samen kunnen blijven leven. Waar we groot durven dromen en klein blijven doen, met cultuur, sport. ontmoetingen en interacties die ons uitdagen te blijven verwonderen en tegelijkertijd dichtbij elkaar brengen. Dat is voor D66 Limburg. En dat is een opdracht aan ons allemaal, juist vandaag. Het is immers niet de sterkste die overleeft, evolutionair gezien, maar diegene die het snelst kan reageren op verandering.

In een tijd die lijkt te draaien om stijgende getallen en belangrijke percentages, moeten we wat D66 betreft juist bij een begroting beseffen dat besturen meer is dan boekhouden.

Geloof in de eigen kracht van mensen. Geloof in de eigen kracht van Limburg. Dat is voor D66 het antwoord op de vragen van onze tijd en de houding waarmee we een nieuwe tijd tegemoet zien. Vertrouwend op ons eigen vermogen de toekomst vorm te geven. Vastberaden de onzekerheid van morgen tegemoed. Zelfverzekerd een stap voorwaarts te zetten, in de wetenschap dat het geloof in eigen kunnen de ultieme voorwaarde is voor succes. De vraag is niet waar we achterlopen maar waar we koploper in kunnen zijn. Waar beginnen we vandaag mee? Hup, Limburg: die toekomst tegemoet!

1. Begroting & afwijkingenrapportage

Voorzitter,

Complimenten over de centen. De begroting sluitend en met structureel evenwicht. Goed! We zien echter financiële keuzes in de begroting die doorslaggevend kunnen zijn voor ons beleid, bijvoorbeeld waar het gaat om het OV. Dat voelt unheimisch, is lastig te doorzien of we niet per ongeluk een vliegveld tot basisinfrastructuur bombarderen, met alle consequenties van dien. Wilt u D66 beloven dat u dit ‘vernieuwend verdoezelen’ niet tot extraparlementair uitgangspunt verheft, College?

In de afwijkingenrapportage zien we dat de kerstboom aan constellaties der Chemelot Campus een magnesiumprinter van € 494.000 aanschaft. Moet dat hier? Moet dat zo? Moet dat nu? Wat D66 betreft niet per afwijking, we hebben er beleid en kaders genoeg over. Kunt toezeggen dat als onze Staten een kader met bijbehorende middelen vaststellen, de voorstellen voor overschrijding van dat kader of die middelen dan vooraf ter goedkeuring aan de Staten worden voorgelegd?

Voor de Regiodeal Noord-Limburg kreeg u eerder onze complimenten. Met afwijking 317 en 320 worden met deze afwijkingenrapportage in totaal over 5,5 miljoen euro beslist. De befaamde enveloppen blijven, nadat we er geld instopten, inhoudelijk gezien wel erg dicht. Vindt u niet dat volksvertegenwoording zich hierover uit zou moeten spreken? Kunt u toezeggen dat u onze Staten in stelling zult brengen over de besteding van middelen in het kader van de Regiodeals?

Dan de inhoud, voorzitter.

De begroting is als een deken in de winter, als de een ‘m naar zich toetrekt, dan ligt de ander in de kou. De constatering van wijlen Hans van Mierlo bekruipt D66 sterk als we kijken naar onderwijs, sociale agenda en zorg. Wat voor provincie willen we, nu er een koude winter op ons afkomt, zijn?

Het budget voor onderwijs wordt deze periode afgebouwd naar nul, op de sociale agenda en zorg ‘boeken we een reductie van 43% op de lasten’ binnen 3 jaar tijd. Mogen we dan trots zijn op onszelf?

Nee, wat D66 betreft niet.

We navigeren naar een toekomst met een coronamonitor die ‘brede economische ontwikkeling’, ‘consumentenvertrouwen’ en ‘trends op financiële markten’ verkent. Heeft juist deze tijd ons nu niet geleerd dat welvaart niet alleen om cijfers gaat? Dat een economie abrupt tot stilstand kan komen als hij alleen op winst en niet op waarde is gericht? Dat in huizen vooral mensen wonen en precies het samen is wat iedereen nu zo mist?

Het pleidooi van de taskforce over ‘brede welvaart’ is D66 uit het hart gegrepen. We moeten breder kijken om het scherper te zien. Onze provincie gaat over Limburgers, niet over Limburg als economie. Wat Limburgers samen delen, kunnen worden, daarin krijgt onze toekomst vorm. Daarom dienen we een motie in om het in kaart brengen van de brede indicatoren over welvaart in kaart te brengen, als startpunt voor ‘het centrum voor brede welvaart’ dat we onszelf zo wensen.

2. Onderwijs, kansen & sociaal

Voorzitter, dan first & foremost, onderwijs, kansen.

We snakken naar verlichting, verlangen naar een perspectief. Daardoor doen we vaak alsof maatregelen van voorbijgaande aard zijn. Maar deze tijd komt niet meer terug. Namens D66 vraag ik daarom allereerst aandacht voor de toekomst van Limburg. Voor de kansen van onze kinderen, onze jongeren, hun perspectief.

Het nieuwe is niet normaal. Meer dan de helft van de leraren merkt dat leerlingen slechter in hun vel zitten. De problemen het grootst bij pubers. Uit onderzoek van de Educatieve Agenda Limburg blijkt dat jongeren steeds minder vertrouwen hebben in hun toekomst, of in zichzelf. Dat is onmisbaar voor hun succes! Jongeren missen praktijkonderwijs, stages, onderling contact. Dit heden kan hun toekomst bepalen. We hebben een generatie ‘coronials’, die kansen dreigen te missen. We vragen het College dan ook met een motie te onderzoeken wat de provincie kan doen om belemmeringen weg te nemen, in stage- en leerwerkplekken maar vooral in de brede ontwikkeling van jongeren.

Voorzitter,

D66 ziet in het ontsluiten van een steeds digitalere wereld ook risico’s. Niet iedereen kan het, of heeft het. Juist daar kunnen bibliotheken en maatschappelijke organisaties helpen, in het versterken van de zelfredzaamheid, de eigen kracht van mensen. Hoe ziet uw College dit, voorzitter, juist nu veel van de voorzieningen dicht zijn en bijeenkomsten niet mogelijk? Wat kunnen we anders doen?

Als we het hebben over zorg, missen wij een perspectief op de Maastricht Health Campus. Wat kan de beste zorguniversiteit gaan betekenen voor Limburg? Wat D66 betreft vullen we ons deel van de triple helix veel nadrukkelijker in. Met positieve gezondheid als uitgangspunt, onderzoeken hoe we samen telkens een nieuwe balans kunnen vinden, ondanks veranderende omstandigheden.

3. Groen, energie, klimaat

Voorzitter,

Onbereikbare doelen.. Die gaan zo lekker lang mee. D66 maakt zich zorgen. We hebben de warmste oktober ooit achter de rug. We blijven leven alsof er nog tien planeten zijn. Verrassing: die zijn er niet.

Willen we in 2050 nog leven in een leefbaar Limburg, dan hadden we gisteren al verder moeten gaan dan we morgen zijn. Terwijl onze keuzes alsmaar fundamenteler zouden moeten zijn, wordt nog steeds incrementeel gedacht. We hakken kaders op in stukjes, verruilen ambities voor KPI’s maar dat maakt de urgentie niet minder. Daarom dienen we vandaag een motie in om de impact van onze investeringen vanaf nu jaarlijks te monitoren in een klimaat en energieverkenning op Limburgse schaal.

Maar eigenlijk wil D66 helemaal niet meer beleid, of cijfers. We willen actie! De transitie naar nieuwe energie en een gezond klimaat wordt juist op ons bestuursniveau concreet. We moeten gaan kiezen, wat gaan we doen en belangrijker nog: wat gaan we laten? De vraag van D66 is om het niet als een risico of alleen ‘moeilijk moeilijk moeilijk’ te zien maar als kans. Waar kan Limburg koploper in zijn?

Als het over energie gaat, zegt D66: gebruik de zonneladder niet om te bepalen waar we van de zon af moeten blijven, maar om te bepalen waar we hem moeten pakken. Hoe ziet u dat, College? Wat kunt u nog actiever doen?

Energie-opslag. Verevening en opslag zijn keihard nodig om te zorgen dat het licht niet uitgaat. Limburg heeft een majeure kans: OPAC. Wat is er nodig om die te pakken?

Limburg kent relatief weinig nieuwbouw. Hoe kunnen we koploper worden in het verduurzamen van onze bestaande woningvoorraad? Welke propositie kunnen we bouwen om de middelen die in Europa nu worden klaargelegd, in te zetten om Limburg te stutten?

De meest circulaire wijk van Europa, vind je straks ‘gewoon’ in Kerkrade, bij SUPERLOCAL. Welke andere best practices gaan we hier ontwikkelen waar de rest van Nederland likkebaardend naar kijkt?

De provincie is de laag waar inhoudelijke ambitie fysiek moet worden ingepast. Hoe maken we het mogelijk, geven we verandering vorm? Wat D66 betreft zet de provincie in op actiever grondbeleid. Niet om projectontwikkelaar te worden, of om puur financiële redenen vastgoedposities in te nemen, maar om de ontwikkeling die nodig is, actief mogelijk te maken. D66 hoopt dat naast verstandig investeren, ook de inzet van vastgoed en actief grondbeleid tot de gereedschapskist van de provincie gaat behoren. Kan de provincie Limburg met een actief grondbedrijf meer mogelijk maken? Hoe ziet het College dit? Kunt u ons toezeggen dit bij ons pacht- en grondbeleid actief te verkennen?

In september maakten duizenden Limburgers de oevers van de Maas en haar beken schoon. De samenleving is er klaar voor, wat doet de provincie? De taskforce BEST adviseert ons ‘de moed om maatschappelijk verantwoord ondernemen voor bedrijven als norm te hanteren, zonder vrijblijvendheid’. Hoe gaan we onze brede gereedschapskist, waaronder ons VTH-beleid inzetten om economie daadwerkelijk meer circulair te maken en juist die bedrijven die niet het beste van maar het beste voor Limburg willen zijn, maximaal te ondersteunen om zo de Limburgse economie van binnenuit te veranderen? Kunt u ons toezeggen hierin met het nieuwe beleid echt op terug te komen met concrete ambities en een visie om deze gereedschapskist te gebruiken om onze grote verbouwing te begeleiden?

Hoe maken we Limburg weerbaar, wapenen we ons tegen droogte of oprukkend water? D66 mist het lonkend perspectief. Laat het stromen!

Hoe sluiten we de kringloop van de landbouw echt? Hoe dragen onze investeringen daaraan nu bij? Kunt u ons daar een overzicht van geven? Waar staan we met het 1 miljoen bomenplan?

D66 waardeert de versnelling die de provincie wil inzetten. Maar bij erfgoed vragen we ons af hoe verstandig het loskoppelen van herbestemming van restauratie is? Verwachten we dat investeerders dit soort panden dan zomaar over kunnen nemen? Wat is uw inzicht of doorberekening achter dit plan? Kunt u dit uitleggen, onderbouwen?

4. Mobiliteit 

Voorzitter, dan mobiliteit.

Hoe bewegen we ons voort richting een nieuwe tijd? Terwijl e-bikes sneller de winkel uit vliegen dan batterijen ingevoerd kunnen worden legt de provincie, volgens deze begroting, in totaal, houd u goed vast: 0,8 kilometer fietspad aan. Van Raaiend naar Venlo.

Limburg zet koers, stapt Op de Pedalen. Wat doet de provincie?

Wat D66 betreft zet u de doortastendheid die u bij autoroutes zoals de Buitenring aan de dag heeft gelegd, nu ook écht in voor de fiets. Wat kunnen we doen voor meer fiets?

Kunt u ons toezeggen dat middelen voor fietsinfrastructuur bedoeld zijn ook daadwerkelijk voor fietsinfrastructuur worden besteed? Als projecten niet doorgaan, zitten we voor het weten weer in de auto. Fysiek én financieel, omdat middelen terugvloeien naar de algemene mobiliteitspot.

Deze crisis laat zien hoe kwetsbaar personenvervoer via Maastricht Aken Airport is. Is dit nog steeds niet het moment om de toekomst te heroverwegen?

Klopt het dat er gedwongen ontslagen gaan vallen in het OV? De businesscase van de consessie staat niet op zichzelf, het hangt samen met de werking van Limburg. De kansen van jongeren om op een stageplek te kunnen komen, de manier waarop zorgverleners naar huis gaan. Hoe behouden we die basis voor onze economie en samenleving, en houden we het tegelijkertijd betaalbaar? Een fraaie opdracht, vindt D66, we leggen hem met plezier bij u neer, College.

5. Grens 

“Het virus houdt geen rekening met landsgrenzen, dus moeten wij het wel doen.” Belgisch minister Annelies Verlinden zag het scherp en toch lukt het in communicatie en maatregelen nog steeds vaak niet over de grens te denken én handelen. De D66-groepswhatsapp stroomde over van frustraties en onduidelijkheid de afgelopen weken. Want wat mag er nou? Volgens de Veiligheidsregio iets anders dan de Euregio. Hoe zorgen we ervoor dat we duidelijk communiceren naar burgers wat zij mogen, binnen en over de grens?

Wat D66 betreft zet de provincie alles in haar gereedschapskist in, waaronder het gouvernement. Kan ons thuis, dat zo’n plek heeft in de historie, dat ook krijgen in de toekomst, als thuis voor PANDEMRIC?

En tot slot, voorzitter, wordt ons Gouvernement gemist. Het is dicht voor publiek, bezoek. Maar dat zou niet moeten betekenen dat er niets van geleerd of gezien kan worden. Van buiten, als je langs de Maas wandelt, zie je echter niets van dit bijzondere gebouw en haar geschiedenis. Hoe verbinden we ons thuis met de wereld en deze stad? Daar dienen we een motie over in, om met bordjes of digitale oplossingen ervoor te zorgen dat de schoonheid van het Gouvernement niet alleen van binnen zit.

Voorzitter,

Wie naar het verleden blijft kijken, staat met zijn rug naar de toekomst toe. D66 gelooft heilig in de eigen kracht van Limburg en haar vermogen de toekomst vorm te geven. Daarom roepen we u en onze Staten vandaag op een grote stap voorwaarts te zetten en tegelijkertijd om te blijven kijken naar alle Limburgers en ervoor te zorgen dat zij mee en samen kunnen blijven komen. Juist in een tijd van stijgende cijfers, is de menselijke maat en aandacht voor brede welvaart en welzijn onmisbaar. Verandering niet analyseren maar de toekomst actief vormgeven vanuit ons eigen vermogen van richting te veranderen. We hoeven niet te wachten op morgen, begin, vandaag.

Wij Limburgers zijn samen tot grootse dingen in staat. Laten we ons vizier op morgen blijven richten, zodat we ook in de toekomst het glas weer kunnen heffen op de toekomst met elkaar.

De allermooiste provincie. Weerbaar, gezond, klaar voor de toekomst. Waar iedereen er mag zijn en niet waar je vandaan komt maar waar je heen wil bepalend is voor waar je kunt komen. Een gezonde economie die draait om waarde, niet alleen winst. Een samenleving waar we samen kunnen blijven leven. Waar we groot durven dromen en klein blijven doen, met cultuur, sport. ontmoetingen en interacties die ons uitdagen te blijven verwonderen en tegelijkertijd dichtbij elkaar brengen. Dat is voor D66 Limburg. En dat is een opdracht aan ons allemaal, juist vandaag. Het is immers niet de sterkste die overleeft, evolutionair gezien, maar diegene die het snelst kan reageren op verandering.

In een tijd die lijkt te draaien om stijgende getallen en belangrijke percentages, moeten we wat D66 betreft juist bij een begroting beseffen dat besturen meer is dan boekhouden.

Geloof in de eigen kracht van mensen. Geloof in de eigen kracht van Limburg. Dat is voor D66 het antwoord op de vragen van onze tijd en de houding waarmee we een nieuwe tijd tegemoet zien. Vertrouwend op ons eigen vermogen de toekomst vorm te geven. Vastberaden de onzekerheid van morgen tegemoed. Zelfverzekerd een stap voorwaarts te zetten, in de wetenschap dat het geloof in eigen kunnen de ultieme voorwaarde is voor succes. De vraag is niet waar we achterlopen maar waar we koploper in kunnen zijn. Waar beginnen we vandaag mee? Hup, Limburg: die toekomst tegemoet!

1. Begroting & afwijkingenrapportage

Voorzitter,

Complimenten over de centen. De begroting sluitend en met structureel evenwicht. Goed! We zien echter financiële keuzes in de begroting die doorslaggevend kunnen zijn voor ons beleid, bijvoorbeeld waar het gaat om het OV. Dat voelt unheimisch, is lastig te doorzien of we niet per ongeluk een vliegveld tot basisinfrastructuur bombarderen, met alle consequenties van dien. Wilt u D66 beloven dat u dit ‘vernieuwend verdoezelen’ niet tot extraparlementair uitgangspunt verheft, College?

In de afwijkingenrapportage zien we dat de kerstboom aan constellaties der Chemelot Campus een magnesiumprinter van € 494.000 aanschaft. Moet dat hier? Moet dat zo? Moet dat nu? Wat D66 betreft niet per afwijking, we hebben er beleid en kaders genoeg over. Kunt toezeggen dat als onze Staten een kader met bijbehorende middelen vaststellen, de voorstellen voor overschrijding van dat kader of die middelen dan vooraf ter goedkeuring aan de Staten worden voorgelegd?

Voor de Regiodeal Noord-Limburg kreeg u eerder onze complimenten. Met afwijking 317 en 320 worden met deze afwijkingenrapportage in totaal over 5,5 miljoen euro beslist. De befaamde enveloppen blijven, nadat we er geld instopten, inhoudelijk gezien wel erg dicht. Vindt u niet dat volksvertegenwoording zich hierover uit zou moeten spreken? Kunt u toezeggen dat u onze Staten in stelling zult brengen over de besteding van middelen in het kader van de Regiodeals?

Dan de inhoud, voorzitter.

De begroting is als een deken in de winter, als de een ‘m naar zich toetrekt, dan ligt de ander in de kou. De constatering van wijlen Hans van Mierlo bekruipt D66 sterk als we kijken naar onderwijs, sociale agenda en zorg. Wat voor provincie willen we, nu er een koude winter op ons afkomt, zijn?

Het budget voor onderwijs wordt deze periode afgebouwd naar nul, op de sociale agenda en zorg ‘boeken we een reductie van 43% op de lasten’ binnen 3 jaar tijd. Mogen we dan trots zijn op onszelf?

Nee, wat D66 betreft niet.

We navigeren naar een toekomst met een coronamonitor die ‘brede economische ontwikkeling’, ‘consumentenvertrouwen’ en ‘trends op financiële markten’ verkent. Heeft juist deze tijd ons nu niet geleerd dat welvaart niet alleen om cijfers gaat? Dat een economie abrupt tot stilstand kan komen als hij alleen op winst en niet op waarde is gericht? Dat in huizen vooral mensen wonen en precies het samen is wat iedereen nu zo mist?

Het pleidooi van de taskforce over ‘brede welvaart’ is D66 uit het hart gegrepen. We moeten breder kijken om het scherper te zien. Onze provincie gaat over Limburgers, niet over Limburg als economie. Wat Limburgers samen delen, kunnen worden, daarin krijgt onze toekomst vorm. Daarom dienen we een motie in om het in kaart brengen van de brede indicatoren over welvaart in kaart te brengen, als startpunt voor ‘het centrum voor brede welvaart’ dat we onszelf zo wensen.

2. Onderwijs, kansen & sociaal

Voorzitter, dan first & foremost, onderwijs, kansen.

We snakken naar verlichting, verlangen naar een perspectief. Daardoor doen we vaak alsof maatregelen van voorbijgaande aard zijn. Maar deze tijd komt niet meer terug. Namens D66 vraag ik daarom allereerst aandacht voor de toekomst van Limburg. Voor de kansen van onze kinderen, onze jongeren, hun perspectief.

Het nieuwe is niet normaal. Meer dan de helft van de leraren merkt dat leerlingen slechter in hun vel zitten. De problemen het grootst bij pubers. Uit onderzoek van de Educatieve Agenda Limburg blijkt dat jongeren steeds minder vertrouwen hebben in hun toekomst, of in zichzelf. Dat is onmisbaar voor hun succes! Jongeren missen praktijkonderwijs, stages, onderling contact. Dit heden kan hun toekomst bepalen. We hebben een generatie ‘coronials’, die kansen dreigen te missen. We vragen het College dan ook met een motie te onderzoeken wat de provincie kan doen om belemmeringen weg te nemen, in stage- en leerwerkplekken maar vooral in de brede ontwikkeling van jongeren.

Voorzitter,

D66 ziet in het ontsluiten van een steeds digitalere wereld ook risico’s. Niet iedereen kan het, of heeft het. Juist daar kunnen bibliotheken en maatschappelijke organisaties helpen, in het versterken van de zelfredzaamheid, de eigen kracht van mensen. Hoe ziet uw College dit, voorzitter, juist nu veel van de voorzieningen dicht zijn en bijeenkomsten niet mogelijk? Wat kunnen we anders doen?

Als we het hebben over zorg, missen wij een perspectief op de Maastricht Health Campus. Wat kan de beste zorguniversiteit gaan betekenen voor Limburg? Wat D66 betreft vullen we ons deel van de triple helix veel nadrukkelijker in. Met positieve gezondheid als uitgangspunt, onderzoeken hoe we samen telkens een nieuwe balans kunnen vinden, ondanks veranderende omstandigheden.

3. Groen, energie, klimaat

Voorzitter,

Onbereikbare doelen.. Die gaan zo lekker lang mee. D66 maakt zich zorgen. We hebben de warmste oktober ooit achter de rug. We blijven leven alsof er nog tien planeten zijn. Verrassing: die zijn er niet.

Willen we in 2050 nog leven in een leefbaar Limburg, dan hadden we gisteren al verder moeten gaan dan we morgen zijn. Terwijl onze keuzes alsmaar fundamenteler zouden moeten zijn, wordt nog steeds incrementeel gedacht. We hakken kaders op in stukjes, verruilen ambities voor KPI’s maar dat maakt de urgentie niet minder. Daarom dienen we vandaag een motie in om de impact van onze investeringen vanaf nu jaarlijks te monitoren in een klimaat en energieverkenning op Limburgse schaal.

Maar eigenlijk wil D66 helemaal niet meer beleid, of cijfers. We willen actie! De transitie naar nieuwe energie en een gezond klimaat wordt juist op ons bestuursniveau concreet. We moeten gaan kiezen, wat gaan we doen en belangrijker nog: wat gaan we laten? De vraag van D66 is om het niet als een risico of alleen ‘moeilijk moeilijk moeilijk’ te zien maar als kans. Waar kan Limburg koploper in zijn?

Als het over energie gaat, zegt D66: gebruik de zonneladder niet om te bepalen waar we van de zon af moeten blijven, maar om te bepalen waar we hem moeten pakken. Hoe ziet u dat, College? Wat kunt u nog actiever doen?

Energie-opslag. Verevening en opslag zijn keihard nodig om te zorgen dat het licht niet uitgaat. Limburg heeft een majeure kans: OPAC. Wat is er nodig om die te pakken?

Limburg kent relatief weinig nieuwbouw. Hoe kunnen we koploper worden in het verduurzamen van onze bestaande woningvoorraad? Welke propositie kunnen we bouwen om de middelen die in Europa nu worden klaargelegd, in te zetten om Limburg te stutten?

De meest circulaire wijk van Europa, vind je straks ‘gewoon’ in Kerkrade, bij SUPERLOCAL. Welke andere best practices gaan we hier ontwikkelen waar de rest van Nederland likkebaardend naar kijkt?

De provincie is de laag waar inhoudelijke ambitie fysiek moet worden ingepast. Hoe maken we het mogelijk, geven we verandering vorm? Wat D66 betreft zet de provincie in op actiever grondbeleid. Niet om projectontwikkelaar te worden, of om puur financiële redenen vastgoedposities in te nemen, maar om de ontwikkeling die nodig is, actief mogelijk te maken. D66 hoopt dat naast verstandig investeren, ook de inzet van vastgoed en actief grondbeleid tot de gereedschapskist van de provincie gaat behoren. Kan de provincie Limburg met een actief grondbedrijf meer mogelijk maken? Hoe ziet het College dit? Kunt u ons toezeggen dit bij ons pacht- en grondbeleid actief te verkennen?

In september maakten duizenden Limburgers de oevers van de Maas en haar beken schoon. De samenleving is er klaar voor, wat doet de provincie? De taskforce BEST adviseert ons ‘de moed om maatschappelijk verantwoord ondernemen voor bedrijven als norm te hanteren, zonder vrijblijvendheid’. Hoe gaan we onze brede gereedschapskist, waaronder ons VTH-beleid inzetten om economie daadwerkelijk meer circulair te maken en juist die bedrijven die niet het beste van maar het beste voor Limburg willen zijn, maximaal te ondersteunen om zo de Limburgse economie van binnenuit te veranderen? Kunt u ons toezeggen hierin met het nieuwe beleid echt op terug te komen met concrete ambities en een visie om deze gereedschapskist te gebruiken om onze grote verbouwing te begeleiden?

Hoe maken we Limburg weerbaar, wapenen we ons tegen droogte of oprukkend water? D66 mist het lonkend perspectief. Laat het stromen!

Hoe sluiten we de kringloop van de landbouw echt? Hoe dragen onze investeringen daaraan nu bij? Kunt u ons daar een overzicht van geven? Waar staan we met het 1 miljoen bomenplan?

D66 waardeert de versnelling die de provincie wil inzetten. Maar bij erfgoed vragen we ons af hoe verstandig het loskoppelen van herbestemming van restauratie is? Verwachten we dat investeerders dit soort panden dan zomaar over kunnen nemen? Wat is uw inzicht of doorberekening achter dit plan? Kunt u dit uitleggen, onderbouwen?

4. Mobiliteit 

Voorzitter, dan mobiliteit.

Hoe bewegen we ons voort richting een nieuwe tijd? Terwijl e-bikes sneller de winkel uit vliegen dan batterijen ingevoerd kunnen worden legt de provincie, volgens deze begroting, in totaal, houd u goed vast: 0,8 kilometer fietspad aan. Van Raaiend naar Venlo.

Limburg zet koers, stapt Op de Pedalen. Wat doet de provincie?

Wat D66 betreft zet u de doortastendheid die u bij autoroutes zoals de Buitenring aan de dag heeft gelegd, nu ook écht in voor de fiets. Wat kunnen we doen voor meer fiets?

Kunt u ons toezeggen dat middelen voor fietsinfrastructuur bedoeld zijn ook daadwerkelijk voor fietsinfrastructuur worden besteed? Als projecten niet doorgaan, zitten we voor het weten weer in de auto. Fysiek én financieel, omdat middelen terugvloeien naar de algemene mobiliteitspot.

Deze crisis laat zien hoe kwetsbaar personenvervoer via Maastricht Aken Airport is. Is dit nog steeds niet het moment om de toekomst te heroverwegen?

Klopt het dat er gedwongen ontslagen gaan vallen in het OV? De businesscase van de consessie staat niet op zichzelf, het hangt samen met de werking van Limburg. De kansen van jongeren om op een stageplek te kunnen komen, de manier waarop zorgverleners naar huis gaan. Hoe behouden we die basis voor onze economie en samenleving, en houden we het tegelijkertijd betaalbaar? Een fraaie opdracht, vindt D66, we leggen hem met plezier bij u neer, College.

5. Grens 

“Het virus houdt geen rekening met landsgrenzen, dus moeten wij het wel doen.” Belgisch minister Annelies Verlinden zag het scherp en toch lukt het in communicatie en maatregelen nog steeds vaak niet over de grens te denken én handelen. De D66-groepswhatsapp stroomde over van frustraties en onduidelijkheid de afgelopen weken. Want wat mag er nou? Volgens de Veiligheidsregio iets anders dan de Euregio. Hoe zorgen we ervoor dat we duidelijk communiceren naar burgers wat zij mogen, binnen en over de grens?

Wat D66 betreft zet de provincie alles in haar gereedschapskist in, waaronder het gouvernement. Kan ons thuis, dat zo’n plek heeft in de historie, dat ook krijgen in de toekomst, als thuis voor PANDEMRIC?

En tot slot, voorzitter, wordt ons Gouvernement gemist. Het is dicht voor publiek, bezoek. Maar dat zou niet moeten betekenen dat er niets van geleerd of gezien kan worden. Van buiten, als je langs de Maas wandelt, zie je echter niets van dit bijzondere gebouw en haar geschiedenis. Hoe verbinden we ons thuis met de wereld en deze stad? Daar dienen we een motie over in, om met bordjes of digitale oplossingen ervoor te zorgen dat de schoonheid van het Gouvernement niet alleen van binnen zit.

Voorzitter,

Wie naar het verleden blijft kijken, staat met zijn rug naar de toekomst toe. D66 gelooft heilig in de eigen kracht van Limburg en haar vermogen de toekomst vorm te geven. Daarom roepen we u en onze Staten vandaag op een grote stap voorwaarts te zetten en tegelijkertijd om te blijven kijken naar alle Limburgers en ervoor te zorgen dat zij mee en samen kunnen blijven komen. Juist in een tijd van stijgende cijfers, is de menselijke maat en aandacht voor brede welvaart en welzijn onmisbaar. Verandering niet analyseren maar de toekomst actief vormgeven vanuit ons eigen vermogen van richting te veranderen. We hoeven niet te wachten op morgen, begin, vandaag.

Wij Limburgers zijn samen tot grootse dingen in staat. Laten we ons vizier op morgen blijven richten, zodat we ook in de toekomst het glas weer kunnen heffen op de toekomst met elkaar.

Een volwaardige democratie heeft méér nodig dan eens in de 4 jaar stemmen. Wij zijn daarom sterk voorstander van ieder voorstel waarin de Limburger écht meer inspraak krijgt. Vandaag namen Provinciale Staten van Limburg een besluit over het correctief bindend referendum. Zonder grondwettelijke basis, met veronderstelde zelfbinding die slechts door een minderheid in Provinciale Staten werd gesteund en een opkomstdrempel van 52,6 procent, zorgt dit voorstel niet voor meer inspraak, slechts voor de indruk ervan. Daarom hebben wij tegen dit voorstel gestemd.

Niet grondwettelijk

Politieke zelfbinding is in strijd met het vrije mandaat dat iedere gekozen volksvertegenwoordiger heeft. Het is niet grondwettelijk. Voor ons was de vraag wanneer wij ons, als gekozen volksvertegenwoordigers, in ons mandaat wilden laten corrigeren. Het antwoord was een uitkomstdrempel van de helft van het aantal stemmers tijdens onze laatste verkiezingen. Het amendement dat we daarover indienden, haalde het echter niet.

Geen verbetering

Wat rest is een voorstel met een hoge opkomstdrempel van 52,6 procent, conform laatste verkiezingen. Dat is geen verbetering op de huidige verordening voor een raadgevend referendum. Het geeft de Limburger niet méér inspraak maar wekt er slechts de indruk van. Voor ons is democratische vernieuwing en het referendum daarvoor te belangrijk. We willen geen voorstel steunen dat geen verbetering biedt.

Op naar echte inspraak

Onze democratie is een kostbaar bezit. Dat geven wij, Limburgers, Nederlanders en Europeanen, samen dagelijks vorm. Het schreeuwt om nieuwe energie en bredere betrokkenheid. Daarom blijven we, ook met dit referendum, kijken naar mogelijkheden om Limburgers ècht meer inspraak te geven. Met de ‘right to challenge’, of in de verdere uitvoering van dit voorstel. In de toekomst hopelijk in navolging van het initiatiefvoorstel van Raak dat nu naar de Eerste Kamer gaat, waarmee de daadwerkelijke basis ook in de grondwet wordt gelegd en dit voorstel niet meer nodig is.