Poliflw

In een gezamenlijk opiniestuk in De Volkskrant roepen GroenLinks-partijleider Jesse Klaver en de wereldberoemde Franse econoom Thomas Piketty Europese regeringsleiders op niet opnieuw de fouten van de vorige economische crisis te maken. Dit keer zouden niet gewone mensen de crisis betalen, maar de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen.

Ze pleiten ervoor om op Europees niveau de winsten van multinationals, enorm grote vermogens en CO2-uitstoot zwaarder te belasten. De discussie moet niet gaan over transfer van geld tussen Europese landen, schrijven ze, maar over het herverdelen van geld tussen de rijkste 1% van Europa naar de overige 99%.

Vorige week in de Tweede Kamer vond een fel debat plaats tussen Klaver en premier Rutte over de ideeën van Piketty. Rutte vond de opstelling van Klaver populistisch en beweerde dat het aanhangen van Piketty en het creëren van banen niet samen kan gaan. Klaver gaf aan dat de het vasthouden van Rutte aan verouderde economische ideeën in een notendop weergeeft wat er mis gaat met beleid van de regering.

Het volledige opinieartikel is hier te vinden.

Leerlingen en studenten moeten zo inclusief en onbevooroordeeld mogelijk inzicht krijgen in maatschappelijke en religieuze gebruiken en tradities. Lesmateriaal moet vooroordelen tussen bevolkingsgroepen wegnemen, in plaats van versterken. Tweede Kamerlid Niels van den Berge stelde Kamervragen hierover. 

Op sociale media is ophef ontstaan over een lesmethode waarin religieuze regels rondom seks en het huwelijk uitgelegd worden. Daarbij is sprake van een onvolledig en stereotyperend beeld over hoe bijvoorbeeld moslims of hindoes omgaan met seksualiteit. “Tenenkrommend”, vindt Tweede Kamerlid Niels van den Berge.

“Stereotyperende beelden werken discriminatie in de hand, en helpen niet mee aan het creëren van wederzijds begrip van studenten.”

Nieuwsgierigheid stimuleren Overtuigingen van verschillende religies of levensovertuigingen kunnen in onze samenleving naast elkaar bestaan, vindt Van den Berge. “Burgerschapsonderwijs moet aanzetten tot nadenken, tot dialoog en nieuwsgierigheid om van en over elkaar te leren.”

Burgerschapsonderwijs is er in de basis voor de algemene ontwikkeling van de leerlingen en studenten. Daarbij is het cruciaal dat zij op een zo inclusief mogelijke manier kennismaken met de manier van leven van anderen, zonder dat hen voorgelegd wordt hoe zij hierover moeten denken. Bepaalde levenswijzen in studieboeken aanduiden als ‘goed’ of ‘ fout’ draagt hier niet aan bij, net als al te stellige uitspraken over religie en cultuur.

GroenLinks wil:

Burgerschapsonderwijs dat bijdraagt aan onderlinge samenhang en wederzijds begrip. Burgerschapsonderwijs dat duidelijk maakt dat verschillende overtuigingen naast elkaar mogen bestaan. Duidelijkheid over het toezicht op inhoudelijke behandeling van maatschappelijk sensitieve thema’s binnen het burgerschapsonderwijs. Meer inspraak en advies van deskundigen op het gebied van religieuze geletterdheid en culturele sensitiviteit.

GroenLinks verwelkomt de plannen van de Europese Commissie op gebied van natuur en voedsel, de zogeheten Farm to Fork- en Biodiversiteitsstrategie. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “Vooral de concrete doelstellingen - van afname in pesticiden tot uitbreiding van natuurgebieden - zijn positief. Nu komt het erop aan dat de Europese Commissie ook het achterhaalde voorstel voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) flink onder handen neemt. Door de vele miljarden die daarin omgaan goed in te zetten, kan echt een verschil gemaakt worden.”

Eickhout: “Hetgeen dat het meest in het oog springt, is dat de Europese Commissie de hoeveelheid beschermde natuur, zoals Natura 2000, wil laten toenemen tot 30% van het totale Europese land- en zeeoppervlak. Vooral op zee betekent dat een forse en hoognodige toename.” 

Ook bevatten de strategieën doelen voor het terugdringen van pesticiden en antimicrobiële middelen (-50%), kunstmest (-20%) en het bevorderen van biologische landbouw (25%). Een ander streven is het herstellen van 25.000 kilometer aan vrij-stromende rivieren en het planten van drie miljard extra bomen. Deze doelen moeten in 2030  gerealiseerd zijn. “Dit soort onderdelen in de natuur- en landbouwvisie tonen dat de Europese Commissie de schrikbarende achteruitgang in biodiversiteit en natuurgebieden serieus neemt”, zegt Eickhout.

Biodiversiteitsverlies

Toch zijn er punten ter verbetering volgens Eickhout: “Er missen elementen. Ik wil zien dat de EU veel harder inzet op het hervormen van de regels waaronder handel wordt gedreven. Om zo ook het biodiversiteitsverlies die Europa in andere delen van de wereld aanricht te stoppen. Daarnaast moet duidelijker worden hoe we de vleesconsumptie terugdringen, de veestapel verkleinen en de agrarische monoculturen aanpakken.”

De eerste lakmoesproef wordt het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). “Het is ongeloofwaardig om een ambitieuze natuur- en landbouwstrategie te presenteren, zonder dit schadelijke landbouwbeleid serieus aan te pakken. De doelen voor pesticide- en kunstmestreductie moeten bijvoorbeeld in het GLB verwerkt worden. In een eveneens vandaag gepresenteerde analyse lijkt de Commissie zich er echter gemakkelijk van af te willen maken, door enkel wat minimale wijzigingen voor te stellen. Een gemiste kans. Vergeet niet, bijna een derde (ruim 50 miljard euro per jaar) van het volledige EU-budget gaat naar het GLB. Er zijn grondige aanpassingen nodig. En dat zeg niet alleen ik, maar ook de wetenschap en de Europese Rekenkamer”, besluit Eickhout.

Europarlementariër Bas Eickhout stelde zojuist deze schriftelijke vragen over de overdracht van Covid-19 van nertsen op mensen aan de Europese Commissie. 

Vraag met voorrang met verzoek om schriftelijk antwoord aan de Commissie Artikel 138 van het Reglement Bas Eickhout (Verts/ALE)

Betreft: Covid-19 overdracht van nertsen op mensen

Bij een medewerker op een Nederlands nertsenbedrijf is Covid-19 aangetroffen dat overeenkomsten vertoont met het virus bij nertsen op datzelfde bedrijf. Op basis van onderlinge vergelijking en de plaats van de virusisolaten in de stamboom, is geconcludeerd dat het ‘aannemelijk’ is dat de medewerker door nertsen is besmet. Dat meldt de Nederlandse overheid na nieuw onderzoek. Tot nu toe werd aangenomen dat dieren de infectie van mensen kregen. Tevens is gebleken dat nertsen COVID-19 subklinisch kunnen doormaken, waardoor besmette bedrijven mogelijk onder de radar blijven. Tot slot lijken boerderijkatten een rol te hebben in de Covid-19 overdracht tussen twee besmette nertsenbedrijven. De Nederlandse overheid kondigt extra onderzoek aan. Besmette bedrijven blijven, met een paar extra veiligheidsmaatregelen, gewoon open.

Via verdere mutatie naar andere (wilde) dieren kan verspreiding zeer rap gaan. Is de reactie van de Nederlandse overheid niet te terughoudend? Zou uit voorzorg overgegaan moeten worden op sluiting van besmette bedrijven? Wat is de rol van de Europese Commissie in dit soort gezondheidskwesties met mogelijk oncontroleerbare grensoverschrijdende gevolgen? Deze kwestie hoeft zich niet tot Nederland te beperken en kan elders in Europa eveneens het geval zijn. Wat gaat de Europese Commissie adviseren en ondernemen op basis van deze informatie?

GroenLinks heeft grote zorgen over de vormgeving van het tweede economische steunpakket. Partijleider Klaver wil voorkomen dat de rekening van deze economische crisis opnieuw door gewone mensen betaald wordt. Hij wil daarom dat grote bedrijven (met meer dan 250 werknemers) de steun die ze nu krijgen terugbetalen in beter tijden. Daarover is niks geregeld in het pakket.  

Bovendien heeft GroenLinks zorgen over het verdwijnen van de boete op ontslag. De voorwaarde dat bedrijven die steun ontvangen geen mensen mogen ontslaan verdwijnt. GroenLinks vindt het van belang dat er wel een rem blijft bestaan op het ontslaan van mensen, als bedrijven bij de overheid aankloppen voor steun om lonen door te kunnen betalen.

Klaver: “Ik ben er heel erg voor om mkb-ers en de inkomens van gewone mensen te ondersteunen. Maar het kabinet geeft nu ook opnieuw bakken met geld aan grote bedrijven die zelf de belasting ontwijken. Dan is het niet teveel gevraagd om aan die bedrijven te vragen: betaal, als je in beter tijden weer winst gaat maken, dit geld aan de samenleving terug. En voorkom ontslag van personeel.”

Het tweede economisch steunpakket zal naar verwachting volgende week in de Tweede Kamer besproken worden en daarna in de Eerste Kamer. GroenLinks wil dat het kabinet het steunpakket aanpast om ontslagen te voorkomen en te zorgen dat grote bedrijven de steun die ze nu krijgen later terugbetalen aan de samenleving.

Klaver: “Dit is voor GroenLinks een fundamenteel punt. Er gaat iets goed mis in ons economisch systeem als we accepteren dat de winsten van multinationals in goede tijden in de zakken van aandeelhouders belanden, maar gewone mensen in crisistijd de rekening betalen. We moeten leren van de vorige economische crisis en nu vooraf heldere afspraken maken over wie de rekening van al deze economische steunpakketten betaalt. Als we dat niet doen weet ik wel bij wie dat weer terecht komt: de burger.”

De oproep van GroenLinks om grote bedrijven die financiële nood hebben geen gift maar een lening te geven, krijgt veel ondersteuning in de samenleving. Een petitie hiervoor is inmiddels meer dan 100.000 keer ondertekend. “De rekening van de steun kan niet bij de burger worden gelegd. Deze 100.000 mensen roepen het kabinet op hieraan gehoor te geven”, zegt GroenLinks-partijleider Jesse Klaver.

Deze week presenteert het kabinet naar verwachting het nieuwe steunpakket voor bedrijven, de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Het is GroenLinks een doorn in het oog dat grote ondernemingen die geen winstbelasting betalen in Nederland in het huidige pakket  “gratis” staatssteun krijgen.

“Multinationals als booking.com keerden jarenlang hun winsten uit aan aandeelhouders, en hebben nu geen reserves om hun medewerkers te behouden. Grootwinkelbedrijven zoals Pearl, Specsavers en Eye Wish boekten hoge winsten dankzij belastingontwijking en vragen nu overheidssteun aan. Terwijl zij hun marktpositie konden verwerven ten koste van zelfstandige ondernemers, die wel gewoon belasting betalen”, aldus Klaver.   

Het nieuwe steunpakket dat vanaf juni ingaat, moet daarom voorwaarden stellen aan bedrijven, zegt Klaver.

“Geef economische steun waar die nodig is. De familiebedrijven. De caféhouder. De kapper. Het poppodium. De bedrijven die belangrijk zijn voor de toekomst van onze samenleving. Maar als een multinational aanklopt bij de overheid, dan moet helder zijn: er is steun, maar dat is geen gift, dat is een lening.”

Verder wil GroenLinks dat bedrijven voor deze overheidslening voldoen aan sociale- en duurzaamheidseisen, zoals het aanpakken van bonussen en werk maken van verduurzaming en alles op alles zetten om ontslag van personeel te voorkomen. Het geleende bedrag wordt terugbetaald als er in betere tijden weer winst wordt gemaakt.

Miljarden euro’s worden momenteel geïnvesteerd in de zoektocht naar een covid-19 vaccin. Terwijl iedereen reikhalzend uitkijkt naar de ontwikkelingen vraagt deze crisis ook om een andere voorwaarde: internationale solidariteit. Als we zo snel mogelijk de meest kwetsbaren willen inenten moeten er nu internationale afspraken gemaakt worden hoe dat vaccin tot stand komt en wie als eerste ingeënt kunnen worden. Anders is het straks te laat.

Het is notabene de CEO van een Franse farmaceut die de noodklok luidt. Paul Hudson waarschuwt dat de Verenigde Staten er weleens met het vaccin vandoor kunnen gaan. Het realistische alternatief lijkt China. Volgens de CEO stellen deze twee landen het meeste geld beschikbaar en nemen zij de grootste risico’s. Maar het covid-19 virus treft niet alleen Amerikaanse of Chinese burgers. Het houdt de mondiale samenleving in zijn greep: van India, Brazilië tot aan Nederland. Niet de hoogste bieder moet het vaccin als eerste kunnen toedienen, maar burgers die medisch de grootste risico’s lopen. Dat wil zeggen ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Los van hun nationaliteit.

Bovendien is het onzinnig te stellen dat het ene land méér investeert dan het andere. De voorkennis die nodig is om tot een vaccin te komen is mondiaal veelal door universiteiten of publieke kennisinstituten vanuit de hele wereld vergaard. Nederlandse universiteiten hebben bovengemiddeld bijgedragen aan deze wereldwijde ontwikkeling van kennis en data. Ook zijn er wereldwijd tenminste 115 initiatieven gaande om tot een vaccin te komen. Het merendeel daarvan buiten de Verenigde Staten. De zoektocht naar een vaccin moet geen ratrace worden om het nationale belang te dienen. De zoektocht moet voortkomen uit internationale samenwerking tussen universiteiten, farmaceuten en publieke kennisinstituten om met elkaar kennis, data en intellectueel eigendom te delen. Door samen te werken bevorder je niet alleen het vinden van een goede behandeling, maar ook een snelle wereldwijde beschikbaarheid.

Patent pool

Samenwerking komt niet vanzelf van de grond. Het denken aan het eigenbelang zit diepgeworteld in de aandeelhouders van de farmaceutische industrie en in het denken van neoliberale politici. Toch hebben overheden en de farmaceutische industrie eerder laten zien dat ze in staat zijn tot samenwerking. In de zoektocht naar een behandeling voor hiv/aids werd ook samenwerkt, door het opzetten van een zogenaamde ‘patent pool’. Deze patent pool deelt kennis en intellectueel eigendom over medicijnen en vaccins tegen corona en stelt deze wereldwijd beschikbaar.

Hierdoor worden farmaceuten, onderzoekscentra en universiteiten gedwongen hun bestaande en toekomstige octrooirechten op een coronavaccin of geneesmiddel en hun klinische onderzoeksdata vrijwillig in licentie ter beschikking te stellen aan een gezamenlijk fonds. Dat versnelt niet alleen de totstandkoming van een vaccin, maar zorgt ook voor een rechtvaardige beschikbaarheid en prijs. Iedereen krijgt toegang en de octrooihouder ontvangt als tegenprestatie een redelijke vergoeding en is verzekerd van een mondiale afzetmarkt.

Keerpunt

De coronacrisis vraagt om een keerpunt in ons denken en handelen. Het vraagt om de onderkenning dat je samen verder komt dan in je eentje. Het vraagt om internationaal leiderschap om dat te verwezenlijken. En het vraagt om solidariteit voor de meest kwetsbaren.

Vandaag en morgen vindt de jaarlijkse bijeenkomst plaats van de Wereldgezondheidsorganisatie. De lidstaten van de Europese Unie hebben samen met 35 andere landen een resolutie ingediend om ervoor te zorgen dat wereldwijd een patent pool beschikbaar komt. Helaas schitteren de Verenigde Staten en China door afwezigheid onder de ondertekenaars van deze resolutie. Dit maakt de rol die Nederland en Europa speelt in het breed beschikbaar stellen van medicijnen en vaccins tegen corona nog belangrijker.

Het kabinet moet snel ingrijpen om de woningbouw aan te zwengelen. Dat zeggen GroenLinks, PvdA en SP voorafgaand aan een Kamerdebat over de woningmarkt.

In Nederland is op dit moment een tekort van 300.000 woningen. Door de coronacrisis verliezen mensen inkomsten en neemt de druk op beter betaalbare woningen toe, tegelijkertijd dreigt de bouw juist terug te lopen. Daarmee tekent een nieuwe ramp zich af: het woningtekort zal verder stijgen. De linkse partijen komen daarom met een gezamenlijk pakket om de wooncrisis aan te pakken, de economie te stimuleren en banen te behouden en te creëren. De gezamenlijke drie partijen stellen voor om direct een volkshuisvestingsfonds op te richten. Het fonds zou onder andere gevuld moeten worden door per direct de verhuurdersheffing op te schorten.

 GroenLinks Tweede Kamerlid Paul Smeulders: “We moeten noodinvesteringen doen en zo voorkomen dat huurders de rekening van deze crisis betalen. De druk moet van de ketel. Een robuuste extra overheidsfinanciering in publieke huisvesting is op korte termijn haalbaar en mogelijk.”

Naast het fonds moeten corporaties de mogelijkheid krijgen te bouwen voor mensen met een gemiddeld inkomen en worden ze tot de formatie vrijgesteld voor het betalen van de verhuurdersheffing. Daarnaast willen de drie linkse partijen dat de overheid garant staat voor bouwprojecten. Tevens pleiten de partijen ervoor om direct te zorgen dat bestaande woningen betaalbaar zijn en blijven.

PvdA Kamerlid Henk Nijboer: “Veel mensen zijn hun baan en inkomen kwijt. Dan is een huurstijging van 6,1% onaanvaardbaar. De huren moeten juist worden bevroren. In de Eerste Kamer is een motie aangenomen hierover. De minister moet die uitvoeren. Ook willen we dat woningcorporaties de ruimte krijgen om voor middeninkomens te bouwen. De leraren en verpleegkundigen waar we nu trots op zijn, kunnen de huren steeds minder goed betalen. We zijn aan hen verplicht te zorgen voor betaalbare woningen."

De linkse partijen hekelen de opstelling van het kabinet.

SP Tweede Kamerlid Sandra Beckerman: “Het kabinet heeft de afgelopen jaren onvoldoende gedaan om de wooncrisis aan te pakken. En ook nu weer nemen ze een afwachtende houding aan. Minister Ollongren staat erbij en kijkt ernaar. Terwijl multinationals worden geholpen komen huurders in de verdrukking. Wij willen dat tij keren.”

De gezamenlijke voorstellen: ●       Onmiddellijke oprichting van een ‘Volkshuisvestingsfonds’ van 4 miljard euro om corporaties de mogelijkheid te geven om betaalbare en duurzame woningen te bouwen. ●       Het opnieuw openstellen van de Tijdelijke Stimuleringsregeling Woningbouw uit 2009. Hiervoor wordt 1 miljard euro beschikbaar gesteld. ●       Overheidsgarantie voor 70% van de voorverkoop bij nieuwbouwprojecten. ●       Tot de formatie worden corporaties vrijgesteld van het betalen van de verhuurdersheffing. ●       Afschaffen marktverkenning, zodat woningbouwcorporaties huurhuizen met een huur tussen de 700-1000 euro kunnen bouwen. ●       Alle huren (zowel in de sociale als vrije sector) worden bevroren.

GroenLinks dient bezwaar in tegen het voorstel dat de schadelijke regels van het Europese landbouwbeleid met twee jaar stilzwijgend verlengt. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “In die twee jaar wordt zo’n 100 miljard euro aan landbouwsubsidies uitgegeven, zonder ook maar enige aanscherping van de vergroeningsvoorwaarden. Ondertussen holt de staat van de natuur achteruit. Dat is onacceptabel. Er moet een fatsoenlijk debat en stemming komen zodat de voorwaarden aangescherpt kunnen worden." Vrijdag behandelt het Europees Parlement het door Eickhout ingediende bezwaar. 

Er zit weinig vordering in de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), daarom moet een wetsvoorstel worden aangenomen dat de oude GLB-regels verlengt. Er ligt een voorstel van de Europese Commissie om de huidige regels een jaar langer aan te houden. De Landbouwcommissie van het Europees Parlement wil daar twee jaar van maken, zonder enige aanscherping van de vergroeningswaarden waaronder het geld wordt uitgegeven. Eickhout: “De miljarden aan Europese subsidies die naar de landbouw gaan, zorgen voor grote schade aan de natuur. Bij het opstellen van de regels is te veel naar de landbouwlobby geluisterd. De vergroeningsvoorwaarden moeten strenger worden. Dat kan met een paar simpele wijzigingen.” 

Landbouwcommissie

Om zulke wijzigingen door te voeren moet er echter eerst een plenaire stemming plaatsvinden. De Landbouwcommissie wil de normale plenaire procedure overslaan en direct de onderhandelingen met de EU-landen over de uiteindelijke wet beginnen. Eickhout: “Dit zou betekenen dat we als parlement geen wijzigingen meer kunnen doorvoeren. De schade die het Europese landbouwbeleid blijft aanrichten is onverdedigbaar. De verkeerde belangen staan nu voorop, ten koste van de natuur. De situatie vereist maximale democratische transparantie en betrokkenheid.”

Haalt het bezwaar van GroenLinks een meerderheid, dan vindt er tijdens de volgende plenaire vergadering van het Europees Parlement alsnog een debat met stemming plaats over de verlenging van het huidige landbouwbeleid.

Donderdag leggen vijf fracties uit het Europees Parlement hun eisen op tafel over hoe het Europese economisch herstelplan eruit moet zien. Binnenkort komt de Europese Commissie met een voorstel hiervoor. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout onderhandelde namens de Europese Groenen over de resolutie: “De grote economische klap van corona moet nog komen. Als Europa de handen ineenslaat, kunnen we deze storm doorstaan en zelfs sterker uit de crisis komen met een groenere economie.”

De politieke fracties van de sociaaldemocraten (S&D), liberalen (Renew), christendemocraten (EPP), conservatieven (ECR) en Europese Groenen stelden het voorstel gezamenlijk op. Vrijdag wordt over de resolutie gestemd.

Eickhout: “We laten zien dat we via de EU-begroting grootschalig kunnen investeren zonder landen op te zadelen met torenhoge nieuwe schulden.”

De resolutie vraagt onder meer om:

Een ‘fonds voor economisch herstel en transformatie’ van 2.000 miljard euro aan subsidies, eigen vermogen en leningen, betaald uit de Europese begroting. De regels over de uitgaven worden democratisch bepaald door de nationale regeringen en het Europees Parlement. De Europese meerjarenbegroting moet daarvoor op de schop. Het herstelfonds te financieren met langjarige leningen vanuit de EU. De rente wordt betaald met een nieuwe belasting op financiële transacties, grote techbedrijven, plastic, een CO2-grensheffing of een combinatie daarvan.  Geld uit het fonds te besteden aan de Europese Green Deal en de nieuwe strategieën voor digitalisering en industriepolitiek met kortere productieketens en een ander handelsbeleid. Te investeren in projecten die passen binnen het klimaatakkoord van Parijs, het doel van de EU om klimaatneutraal te worden, het verbeteren van biodiversiteit en het tegengaan van belastingontduiking, -ontwijking en witwassen. Te zorgen dat degenen die het hardst worden geraakt door de crisis het meest geholpen worden. Te zorgen dat de EU landen met weinig begrotingsruimte worden ondersteund om de economie te moderniseren, zonder een nieuwe schuldencrisis te veroorzaken.

Eickhout: “De keuzes die we nu maken, bepalen of het komende decennium een Europese bezuinigingscrisis wordt, of dat we juist als eerste continent een duurzame en weerbare economie bouwen door nu te investeren. Met dit voorstel van het Europees Parlement tonen we aan dat de verschillen tussen Noord, Zuid, Oost en West kunnen worden overbrugd. Het is nu aan de regeringsleiders om datzelfde te doen.”