Poliflw

Na drie kabinetten Rutte staat de ouderenzorg er slecht voor. Ouderenzorg is afgebroken, verzorgingshuizen zijn gesloten en 77.000 medewerkers verloren door bezuinigingen hun baan, waardoor er nu een schreeuwend tekort aan personeel is. Ruim 16.700 ouderen staan op een wachtlijst voor een zorginstelling. Ze blijven langer in het ziekenhuis omdat ze nergens terechtkunnen. En de eerste hulp loopt vol door ongelukken omdat ze gedwongen thuis wonen, terwijl dat eigenlijk niet meer gaat.

De SP pleit voor radicale verandering: herwaardering van ouderenzorg. Geef medewerkers de waardering die ze verdienen en neem als overheid het voortouw bij de bouw van zorgbuurthuizen, kleinschalige, gezellige zorglocaties waar je in je eigen omgeving oud kunt worden.

Op dit moment ontbreekt het totaal aan landelijk beleid om tot oplossingen te komen. Na de desastreuze fout om de verzorgingshuizen te sluiten, waar nu de ene na de andere medeplichtige partij op terugkomt, kijkt dit kabinet vooral toe. Voor de kerst bezochten wij de Bloesemhof, een zorglocatie in Montfoort waar ouderen prettig wonen. Helaas moet dit verpleeghuis dicht. Grote paniek. De ouderen moeten in de laatste fase van hun leven verhuizen en komen op de wachtlijst voor zorglocaties kilometers verderop. De hele gemeenschap wordt geraakt, maar dit kabinet grijpt niet in.

Uit het hele land stromen berichten binnen van hoogbejaarde ouderen die moeten verhuizen maar nergens terechtkunnen. En dan te bedenken dat de behoefte aan verpleeghuisplekken de komende twintig jaar volgens schattingen verdubbelt. Net als in de jeugdzorg en de medische zorg is ook in de ouderenzorg door meer concurrentie samenwerking tussen zorgaanbieders veel moeilijker geworden. Zorginstellingen moeten hun eigen vastgoed financieren, geld lenen en altijd alert zijn op mogelijke verliezen. Daarom zijn veel zorgaanbieders voorzichtig met het bijbouwen van nieuwe verpleeghuisplaatsen. Geen risico's, want voor je het weet beland je in de rode cijfers.

Ouderen verdienen beter. Het is hoog tijd voor een radicale verandering: niet de markt, maar een actieve overheid moet het voortouw nemen: kleinschalige verpleeg- en verzorgingshuizen. Steun zorgaanbieders met garantstellingen voor de bouw. Maak harde afspraken over nieuwe soorten ouderenzorg, zodat alle ouderen die zich thuis niet meer veilig of prettig voelen, kunnen verhuizen naar een plek waar de zorg altijd dichtbij is. Het is onverantwoord dat het kabinet niet ingrijpt.

Wij doen de oproep per direct het sluiten van zorglocaties te stoppen zolang er nog wachtlijsten zijn. En met een noodplan te komen om snel zorgbuurthuizen te bouwen voor duizenden extra plaatsen in de verpleeghuiszorg. Onze ouderen verdienen het.

Lilian Marijnissen, SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer

Maarten Hijink, Tweede Kamerlid voor de SP en woordvoerder zorg.

De SP wil het verplichte eigen risico en de zorgpremie geheel afschaffen. In plaats daarvan moet de zorgkosten inkomensafhankelijk fiscaal afgedragen worden.  

Volgens de rekenmeesters van het Centraal Planbureau (CPB) pakt het SP plan met name voor de lagere en middeninkomens heel goed uit. Deze inkomensgroepen, ruim driekwart van de Nederlandse bevolking, gaan bij uitvoering van het SP plan er tussen de 3,5 procent en 4,2 procent aan koopkracht op vooruit.

De hoogste inkomens gaan wat meer bijdragen aan de zorg echter gaan er per saldo niet op achteruit. Deze groep profiteert door het Kabinet namelijk veel meer van de loonbelastingverlaging dan de lage- en middeninkomens.

Grote woede en onrust is er onder duizenden verpleegkundigen die in opstand zijn gekomen tegen de Wet BIG II die minister Bruins wil doordrukken. De wet BIG II moet meer onderscheid maken tussen de verschillende verpleegkundige beroepsgroepen. Verpleegkundigen die de inservice-opleiding, de mbo- of hbo-verpleegkundige opleiding voor 2012 hebben afgerond, moeten weer terug naar de opleiding. Hun jarenlange ervaring in de zorg is volgens de minister niet meer voldoende. Deze verpleegkundigen moeten zich bijscholen voor werk die zij al jaren in de praktijk uitvoeren.

SP-Kamerlid Maarten Hijink is erg bezorgd over de plannen. ‘ik vraag me af wat voor voordeel het heeft dat duizenden verpleegkundigen van de ene op de andere dag een regieverpleegkundige worden. Verandert dat iets aan de praktijk op de werkvloer? Moet niet juist in de praktijk blijken welke verpleegkundige het beste voor deze taak is toegerust dan een bureaucratische wet?’

Door alle onrust onder duizenden verpleegkundigen heeft de minister inmiddels de Wet BIG II geparkeerd, gezien de wet geen enkel draagvlak heeft onder verpleegkundigen. Hijink wil graag weten wat de verpleegkundigen zelf willen. Is differentiatie tussen verpleegkundige beroepen nodig of juist niet? Hebben we daar een wet voor nodig of moet differentiatie volgen uit de praktijk? De resultaten van de enquête wil Hijink aan de minister voorleggen, zodat verpleegkundigen gehoord worden over wat zij zelf belangrijk vinden over hun vakgebied.

Bent u zelf verpleegkundige? Vul onze mini-enquête in!

ENQUÊTE BIG II

De SP wil garanties van minister De Jonge over de besteding van de 2,1 miljard euro die beschikbaar is voor de verpleeghuizen. Deze week werd bekend dat mogelijk 40% - dus 840 miljoen euro – niet uitgegeven kan worden aan nieuw personeel in verpleeghuizen omdat er niet genoeg nieuwe collega’s gevonden kunnen worden.

SP-Kamerlid Maarten Hijink: ‘Werknemers in verpleeghuizen hebben recht op dit geld. Geld dat niet uitgegeven kan worden aan nieuwe collega’s moet daarom besteed worden aan de mensen die nu het werk doen en al jaren onder veel te hoge druk hun werk moeten doen.’

In de verpleeg- en verzorgingshuizen werken op dit moment zo’n 280 duizend mensen. De werkdruk in verpleeghuizen is al jaren vele te hoog en de lonen blijven achter. De SP knokte jarenlang om deze omstandigheden te verbeteren. Mede dankzij de inzet van Hugo Borst en Carin Gaemers heeft dit kabinet 2,1 miljard euro beschikbaar gesteld voor het aantrekken van meer zorgverleners in verpleeghuizen.

Hijink: ‘Het is heel belangrijk dat dit geld ook daadwerkelijk terecht komt bij werknemers in verpleeghuizen. Als het niet lukt om meer collega’s aan te trekken, geef het geld dan aan de mensen die hierdoor harder moeten werken. Zij verdienen een betere beloning dan ze nu krijgen.’

Uit een doorrekening door het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat het SP-voorstel om meer mensen toegang te geven tot het verzorgingshuis haalbaar en betaalbaar is. Al in 2020 hoeven 6,5 duizend ouderen niet meer noodgedwongen thuis te wonen als zij zelf de voorkeur geven aan een beschutte plek in een Zorgbuurthuis of verzorgingshuis. In 2025 kunnen bijna 65 duizend ouderen extra terecht, zo heeft het CPB op verzoek van de SP berekend. De kosten hiervan bedragen zo’n 40 miljoen euro in 2020, oplopend tot 400 miljoen euro in 2025.

Volgens SP-Kamerlid Maarten Hijink laat de doorrekening zien dat het terugdraaien van de bezuiniging op de verzorgingshuizen een slimme maatregel is: ‘De SP vindt het belangrijk dat ouderen kunnen kiezen. Er moet keuze zijn tussen thuis wonen met goede thuiszorg óf een fijne plek in het verzorgingshuis. Nu hebben mensen die keuze niet. Ouderen wonen verplicht thuis tot het echt niet meer gaat. Pas dan gaan ze naar het verpleeghuis waar mensen nu gemiddeld nog maar iets langer dan een half jaar wonen tot hun overlijden. Wat uit deze doorrekening blijkt is dat het terugdraaien van die maatregelen echt haalbaar is omdat de kosten erg meevallen terwijl een grote groep ouderen geholpen kan worden.’

De CPB-doorrekening laat zien dat het voor de kosten weinig uitmaakt of mensen thuis zorg krijgen of in een instelling. Hijink: ‘Voor een kleine stijging van de totale uitgaven kunnen we ouderen die dat willen een gezellige plek geven tussen andere mensen, met de zorg dichtbij en voorzieningen binnen handbereik.' De SP ziet verschillende manieren om de extra uitgaven van 400 miljoen euro te betalen. Zo kan de stevige verlaging van de winstbelasting voor grote bedrijven worden beperkt of een toptarief in de inkomstenbelasting voor mensen die meer verdienen dan 150 duizend euro worden ingevoerd. Hijink: ‘Wij kiezen voor rechtvaardigheid, voor onze ouderen. Willen we de grootste bedrijven nóg meer belastingvoordeel geven? Of kiezen we voor onze ouderen die goede zorg en een fijne oude dag verdienen? De SP kiest voor dat laatste.'

Hijink ziet nog meer gunstige effecten van het voorstel die in de doorrekening van het CPB niet zijn meegenomen. 'We weten dat mensen die te lang thuis wonen vaak door valpartijen op de eerste hulp en in revalidatie belanden. Ook is het beroep op mantelzorg veel groter als mensen thuis wonen. Bovendien, als we 65 duizend mensen een plek geven in een verzorgingshuis dan voorkomen we eenzaamheid onder ouderen en komen er woningen vrij voor gezinnen die nu op de wachtlijst staan. Al die gevolgen zijn niet meegenomen in het CPB- onderzoek, maar wel heel belangrijk. Minder ouderen op de eerste hulp is goed voor mensen zelf maar ook om de stijging van de zorgkosten te beperken.'

In september steunde de Tweede Kamer het SP-initiatief voor de bouw van Zorgbuurthuizen. Een plek die betaalbaar is voor iedereen, waar het gezellig en kleinschalig is en waar met vast personeel wordt gewerkt. Waar partners samen kunnen wonen, en mensen niet gedwongen worden gescheiden omdat de één meer zorg nodig heeft dan de ander. 'Het zou toch fantastisch zijn als we de komende jaren heel wat Zorgbuurthuizen kunnen bouwen. De regering zou daar direct een begin mee moeten maken. Met deze sommen laten we zien dat het ook kán. Je kunt ouderen keuzevrijheid geven en ouderen de prettige oude dag geven die ze verdienen,' aldus Hijink.

Enorme wachtlijsten voor jeugdzorg, onzinnige bureaucratie waarmee jeugdzorghulpverleners dagelijks te maken hebben, jongeren en gezinnen die van het kastje naar de muur gestuurd worden: een greep uit de klachten die binnen de jeugdzorg al lange tijd spelen. Afgelopen maanden werd bekend dat gemeenten honderden miljoenen aan tekorten hebben voor de jeugdzorg. De wachttijden blijven oplopen en in de tussentijd zitten vele kinderen zonder de zorg die zij nodig hebben. Bezuinigingen, grote verschillen tussen gemeenten en aanbestedingen maken van de jeugdzorg een puinhoop.

SP-Kamerlid Maarten Hijink: 'Dit soort voorbeelden laten zien dat de aanbestedingen niet passen in de Jeugdzorg. Kinderen en jongeren zijn gebaat bij vastigheid en continuïteit. Daar past het marktdenken met aanbesteden, onderhandelen en contracteren niet bij.'

Gemeenten zijn de afgelopen jaren enorm gekort op jeugdzorg. Hijink wil dat de minister duidelijk gaat maken welke mogelijkheden hij ziet voor het vaststellen van een vaste eerlijke prijs voor jeugdzorg, zodat gemeenten niet onder de kostprijs uitbetalen en zorgaanbieders weten waar ze aan toe zijn. 'Alle organisaties die betrokken zijn bij de jeugdzorg zijn het erover eens dat het huidige budget gewoonweg niet voldoet. Gemeenten schuiven noodgedwongen met geld om gaten in de begroting te dichten, maar aan het eind van het liedje is het gewoon te weinig. We kunnen de problemen in de jeugdzorg niet los zien van de kritiek op deze regering die onder steeds meer zorgverleners, patiënten en cliënten klinkt. Het wemelt van de actieplannen van de minister, maar échte maatregelen om zorgverleners te ondersteunen blijven uit', aldus Hijink.

Een eerlijke prijs en voldoende budget zijn hard nodig om de problemen in de jeugdzorg op te lossen en gemeenten in staat te stellen om de zorg zo goed mogelijk te organiseren.

Eén op de drie ouderen die thuis wonen raken ondervoed. De wijkverpleging die langskomt mag wel het eten klaar zetten, maar mogen vervolgens niet helpen. Dat blijkt uit onderzoek van De Monitor.

Zorgverzekeraars en gemeenten steggelen over de verantwoordelijkheid voor ondersteuning bij eten en drinken, met name ouderen worden hiervan de dupe. SP-Kamerlid Maarten Hijink: ‘Het is schokkend te zien dat jaarlijks 400 mensen overlijden aan ondervoeding en dat mensen kilo’s afvallen omdat ze wel het eten krijgen opgeschept maar niet geholpen worden bij het eten zelf omdat onduidelijk is wie daarvoor verantwoordelijk is.’

‘De markt zou de zorg beter moeten maken. Maar we hebben nu warrige en dure bureaucratie en veel verschillende zorgverleners die bij één persoon over de vloer komen. Het gevolg: terwijl zorgverzekeraars winsten maken en miljarden aan reserves oppotten, zorgbedrijven met elkaar concurreren en gemeenten bezuinigen op de zorg, zijn kwetsbare ouderen nu de dupe,’ vervolgt Hijink.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de maaltijdvoorziening, maar zorgverzekeraars zijn verantwoordelijk voor het helpen van mensen die zelfstandig niet meer kunnen eten. Als mensen zelf nog een lepel naar de mond kunnen brengen, dan ‘mag’ een wijkverpleegkundige volgens de regeltjes niet helpen, ook al is iemand dementerend. Hijink: ‘Het is te gek voor woorden dat mensen niet geholpen worden. In ziekenhuizen worden steeds meer mensen opgenomen omdat zij al lange tijd niet meer gegeten en gedronken hebben. De minister moet zorgen dat de wijkverpleegkundigen meer tijd en ruimte krijgen om ouderen te helpen bij het eten. Want niemand vind het acceptabel dat mensen thuis verpieteren omdat gemeenten en zorgverzekeraars naar elkaar blijven wijzen.'

Als je in een zorginstelling woont dan is dat jouw thuis. Maar op dit moment hebben bewoners en patiënten nog weinig te vertellen over belangrijke besluiten die hun zorg en dus hun toekomst bepalen. SP-kamerlid Maarten Hijink dient daarom vandaag een aantal voorstellen in om de zeggenschap van bewoners en patienten fors te versterken. Hijink wil dat bewoners en patiënten het eindoordeel mogen vellen over de aanstellen van nieuwe bestuurders en over belangrijke besluiten zoals een fusie, een verbouwing of een verhuizing.

Hijink: 'Nu worden vaak beslissingen genomen door iemand die de bewoners of patiënten niet eens kennen. Maar juist bewoners en patiënten hebben er het grootste belang bij dat het goed gaat met de organisatie. Het gaat immers om hun zorg en hun leven. We zien regelmatig dat bestuurders een verhuizing willen of een andere zorginstelling willen overnemen. Dat moet kunnen, maar wel met instemming van de bewoners en patiënten die uiteindelijk met de gevolgen van zo’n besluit moeten leven.’

De afgelopen jaren ging het regelmatig mis met bestuurders van zorginstellingen die topinkomens opstreken of risicovolle vastgoedavonturen aangingen zoals bij Meavita, Philadelphia en Daelzicht. Hijink: ‘Als bewoners en personeel op alle niveaus kunnen meebeslissen dan kunnen we dit soort wanbestuur voorkomen en werken we aan goed bestuur.’

De SP stelt vandaag ook voor dat niet iedere zorgaanbieder maar iedere locatie van een zorgaanbieder een vertegenwoordiging van bewoners en patiënten krijgt. Hijink: ‘Dat is belangrijk. Zeggenschap moet daar plaatsvinden waar de zorg wordt verleend. Een instelling voor ouderenzorg met 20 verschillende locaties heeft ook met 20 verschillende groepen van bewoners te maken. Die hebben wat de SP betreft het recht hun eigen beslissingen te nemen.’