Poliflw

#Denhelder #willemsoord #kranen Stichting Erfgoed Kranen pleit voor terugkeer van torenkraan op Willemsoord, om ’skyline oude Rijkswerf deels te herstellen’ Aanzicht van Willemsoord in 1960. Links torenkraan één (bestaat nog), daarnaast kraan drie aan de ’monteurskade’ (verdwenen in 2002). © Foto archief Historisch Documentatiecentrum Marinebedrijf Ed Dekker DEN HELDER De jonge Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen heeft haar oog laten vallen op Willemsoord. De organisatie hoopt de vroegere skyline van de oude Rijkswerf deels in oude luister te herstellen. Een verdwenen torenkraan moet dan terugkeren. Twee torenkranen staan er op het terrein van Willemsoord. Ooit waren dat er vier. Menig werviaan weet zich verdwenen kraan nummer drie te herinneren. Dit hijswerk raakte weg in 2002. Achterstallig onderhoud maakte sloop noodzakelijk. De kraan was al lang buiten gebruik. De Rijkswerf verhuisde in 1992. Nijvere verleden De derde kraan wil Stichting Erfgoed Kranen dolgraag laten terugkeren. ,,Als waardevolle aanvulling van de tastbare herinnering aan het nijvere verleden van de marinewerf op deze historische locatie in Den Helder”, zegt Gerard Jacobs uit Bergen van de in 2015 opgerichte erfgoedstichting. De zeventien jaar geleden neergehaalde kraan stond aan de ’monteurskade’, aan de noordwestzijde van het Natte Dok, het hart van de oude Rijkswerf. De kraanbaan ligt er nog. Als bijkomend voordeel van het plan noemt Jacobs dat bedreigd erfgoed op een andere locatie kan worden gered in Den Helder. Voor het opvullen van het gat aan de ’monteurskade’ zoekt Erfgoed Kranen een vergelijkbaar type. Jacobs: ,,Daar bestaan er nog een paar van in Nederland. Deze kranen zijn nog in gebruik. Als ze niet meer nodig zijn, kan een van de kranen hopelijk in Den Helder een nieuwe kans krijgen.” Jacobs ziet gedeeltelijk herstel van het vertrouwde aanzicht als een ’extra impuls voor Willemsoord als bruisend historisch centrum van de marinestad’. De wens voor de derde kraan heeft de stichting op tafel gelegd bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Rijksmonument De Rijksdienst heeft een belangrijke stem in de ontwikkeling van Willemsoord. De meeste gebouwen op het terrein zijn rijksmonument. De twee bestaande torenkranen hebben inmiddels ook deze beschermde status, nadat Erfgoed Kranen een rapport had uitgebracht. Overheveling, opbouw en onderhoud van een extra torenkraan kost volgens Jacobs ’zeker enkele tonnen’. ,,Dit geld zal uit andere bronnen moeten komen. Zelf hebben wij geen financiële mogelijkheden. Wij adviseren alleen.” De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft zich nog niet uitgesproken over het plan. Directeur Hans Broekmeulen van Willemsoord BV wijst uitbreiding van het aantal werkloze kranen af. Aantikken Het bedrijf is eigenaar van het terrein en dus ook van de twee bestaande kranen. Broekmeulen: ,,Twee stuks is mooi genoeg. Voor een derde kraan op de beoogde plek is ook geen ruimte meer. Er komen meer en meer schepen in het Natte Dok. Het gevaar dat de torenkraan masten aantikt, wordt groter. Dat moeten we niet hebben.” Torenkranen werken als een windvaan. Zij kunnen met de wind meewaaien. Bij storm wordt dan te veel druk op de installatie voorkomen. Ander nadeel voor Broekmeulen is dat zo’n kraan ’alleen maar geld kost’. ,,Je kunt er niets mee verdienen.” Bed & breakfast Dat laatste beaamt secretaris Gerard Jacobs. ,,We hebben gekeken naar mogelijkheden van een bed & breakfast in het machinehuis. Vanwege veiligheid veroorzaakt dat echter te veel problemen.” Jacobs: ,,Een torenkraan op Willemsoord is een schitterende blikvanger. Een prima uithangbord voor een billboard, maar dat zien wij toch niet zitten. Zo’n commerciële aankleding past niet bij erfgoed.” Onderhoud Als eigenaar is Willemsoord BV belast met het onderhoud van de twee huidige torenkranen. Bij de aanwijzing van gebouwen op het terrein tot rijksmonument vielen de twee kranen er buiten. Broekmeulen: ,,Wij hebben Stichting Erfgoed Kranen gevraagd om een onderzoek met als doel de historische waarde te benadrukken. Op basis van dit rapport heeft de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed de beide kranen alsnog de status van rijksmonument gegeven. Daardoor komen wij in aanmerking voor subsidie voor onderhoud.” Heemschut Stichting Erfgoed Kranen heeft haar Helderse skyline-wens landelijk onder de aandacht gebracht in het blad van de Bond Heemschut, de vereniging tot bescherming van cultuurmonumenten in Nederland. Kraan één op Willemsoord is in 1953 gezet naast Dok 1 en heeft een hijscapaciteit van maximaal twaalf ton. Kraan twee is gebouwd in 1940, maar is veel later in Den Helder gekomen. Dit werktuig verving een kraan die in 2001 is omgevallen tijdens werkzaamheden. Deze kraan kan maximaal vijftien ton omhoog halen. Beide kranen werden elektrisch aangedreven. Ze zijn gebouwd bij Hensen in Rotterdam. Kenmerkend voor kranen van dit bedrijf is het ronde contragewicht achter op de arm.

#DenHelder #stadhuis Arie Booy DEN HELDER De maritieme erfgoedstichting wil zich tot het uiterste verzetten tegen een nieuw stadhuis in het monumentale gebouw 66 aan de Museumhaven. ,,We hebben begin deze maand een officieel bezwaarschrift ingediend”, zegt bestuurder Paul Schaap. ,,Daar is nu een verzoek om een referendum bij gekomen. Als het gemeentebestuur dit plan doorzet, stappen we naar de rechter, want er is sprake van onbehoorlijk bestuur.” Schaap laat doorschemeren dat de stichting Behoud Cultureel Erfgoed Den Helder bereid is door te vechten tot aan de Raad van State. De stichting heeft een goed gevulde oorlogskas en kan dus uitstekende advocaten aantrekken. ,,Dit is absoluut geen achterhoedegevecht.” Behalve Schaap maken andere werfcoryfeeën zoals botterbouwer Dirk Reitsma en oud-chef Willemsoord Hennie Ottervanger deel uit van het stichtingsbestuur. Schaap werd 25 jaar geleden door de gemeente gevraagd om zich te ontfermen over de ontwikkeling van een Museumhaven en is trots op wat alle vrijwilligers bereikt hebben. ,,We zijn dus een kwart eeuw bezig en de Museumhaven is nu toonaangevend in de wereld. Vanuit allerlei landen komen beheerders naar Den Helder om te zien hoe wij deze haven voor klassieke schepen runnen. We laten dit niet kapot maken door de komst van ambtenaren en bestuurders die ook aan de noordzijde van Willemsoord gehuisvest kunnen worden.” De stichting is naar de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gegaan om te vertellen wat de gemeente van plan is met maritieme monumenten: ,,De RCE is ’not amused’. Ze hebben aangekondigd de uitvoering van de plannen zeer zorgvuldig te gaan monitoren”, zegt Schaap. Het onbehoorlijk bestuur dat de stichting constateert heeft diverse facetten. Zo staat het bestemmingsplan Willemsoord het gebruik als stadhuis niet toe, ligt er een geheime begroting aan ten grondslag en is de bevolking niet tijdig geïnformeerd en geraadpleegd.

#DenHelder #panden Arie Booy DEN HELDER De lijst met Beeldbepalende panden van Den Helder is met een vijftigtal adressen uitgebreid. Inmiddels staan er 182 objecten (soms meerdere panden op een rij) op de opgeschoonde lijst. Een beeldbepalend pand, ook karakteristiek pand genoemd, is een aanduiding voor een gebouw dat op culturele of historische gronden bescherming geniet van de gemeente Den Helder. De nieuwe lijst is te vinden door op de gemeentelijke website te zoeken naar: Register beeldbepalende panden. Nieuw op de lijst is bijvoorbeeld het pand Ankerpark 1 dat op de foto hiernaast te zien is. Op oude foto’s van de brug die vroeger over de Binnenhaven naar het Ankerpark voerde is het huis al te vinden. Het was de woning van de brugwachter. Relatie In de door cultuurhistoricus Anita van Breugel gemaakte beschrijving wordt het pand als volgt omschreven: ’Dienstwoning op onregelmatige plattegrond bestaande uit één bouwlaag met samengestelde kap. Vanwege het feit, dat er een duidelijke relatie tussen het pand en de omgeving is (de muur en de functie van het terrein) is er sprake van een situeringswaarde. Voorts is het pand van belang vanwege het siermetselwerk langs de gootlijst. Lelijke hoek en nokaccenten. Vijftig extra ’beeldbepalende panden’ in Den Helder Zowel de pastorie als de muur om de tuin staan te boek als gemeentelijk monument. De karakteristiek wordt gevormd door de voormalige functie van het gebouwtje (brugwachterswoning), de hoofdvorm en het kleine formaat, alsmede de siermetselwerklijst langs de dakrand, de kruispannen en de historische vensters’, aldus de omschrijving van de deskundige uit Heiloo. Het pand stamt uit het midden van de negentiende eeuw en is voor Helderse begrippen dus stokoud. Bewoners en eigenaren van nieuwkomers op de lijst zijn van de vermelding op de hoogte gesteld, vertelt Joyce in ’t Veld van de gemeente Den Helder: ,,Aan de betrokkenen is een brief gestuurd. We leggen geen regels op aan de eigenaren, maar we hopen op hun goodwill dat het pand in de staat gehouden wordt die hoort bij de beeldbepalende status ”, meldt de woordvoerder. Vijftig extra ’beeldbepalende panden’ in Den Helder Koningstraat 35, café Bliksem, is nu een beeldbepalend pand. © Foto HDC Er is een duidelijk verschil tussen beeldbepalend en monumentale status. De status van monumentale panden is hoger en die zijn beter beschermd. Vergunningsloze verbouwingen mogen bij beeldbepalende panden uitgevoerd worden. Het interieur is niet beschermd. Bij monumenten is de beschermde status af te leiden aan een bordje dat naast de voordeur is bevestigd. ,,Bij de panden op de beschermde lijst is dat niet het geval”, zegt In ’t Veld. Krugerstraat Een aantal woonhuizen dat aan het begin van de Krugerstraat staat, is nu ook op de lijst geplaatst. Nummer 12 stond er reeds op. Daar zijn inmiddels de nummers 2 tot en met 18 aan toegevoegd. Over de in 1925 gebouwde panden Krugerstraat 2 en 4 schrijft Anita van Breugel bijvoorbeeld: ’Bouwblok van twee woningen met schilddak. Het bouwblok is symmetrisch opgebouwd: in het midden de twee entreedeuren met luifel, aan weerszijden een erker. Op de verdieping samengestelde vensters met horizontale roeden. Het bouwblok wordt van de straat gescheiden door sierlijk gemetselde steunbeertjes met hekwerk daartussen.’ Volgens de kenner zijn deze huizen karakteristiek voor de bouwperiode door het schilddak als hoofdvorm en de eenheid tussen de beide woonhuizen die tot uiting komt door de horizontale roeden op de verdieping, de erkers met glas-in-lood en het hekwerk voor het huis dat de voortuin van het brede trottoir scheidt. Vergeleken met het andere deel van de Krugerstraat staan de woningen ver van de stoep. Pastorie Na verloop van tijd kunnen panden van de beeldbepalende lijst doorschuiven naar de monumentenlijst. Daarbij is een verschil tussen een gemeentelijk monument en een rijksmonument. De laatste categorie is het meest beschermd. Voorbeelden van promoties tot gemeentelijk monument zijn de Watertoren en het bouwblok Plantsoenstraat 5-11. Maar er zijn ook objecten die van ’geen status’ tot die van monument verheven worden. Een voorbeeld van die wat zeldzamer categorie is de pastorie van de Petrus en Pauluskerk aan de Kerkgracht 55. Bijzonder is dat ook de bakstenen tuinmuur van de pastorie nu monumentaal is. Aan de overkant van de weg staan de kroegen van de Koningstraat. De gemeente wil alle horeca hier weg hebben en de panden een andere bestemming geven. Café Bliksem staat in ieder geval op de lijst beeldbepalende panden. Die vermelding heeft het te danken aan de ’bijzonder rijke metselwerk accenten tussen en langs alle gevelopeningen die passen bij de Amsterdamse School’. Het huis is bijna een eeuw oud.