Samen denken, durven en doen.
Voorzitter,
Als eerste willen wij de ambtelijke organisatie bedanken voor het opstellen van de begroting en de medewerking die aan ons is verleend bij de voorbereiding op onze reactie op de begroting 2019.
Deze begroting laat een sluitend jaar voor 2019 zien en vanaf 2020 een oplopend tekort tot bijna 1 miljoen in 2022. Men kiest ervoor om de begroting 2019 hoe dan ook sluitend aan te bieden en zodoende ruimte en tijd te creëren om te kunnen werken aan een sluitende meerjarenbegroting.
Had die tijd en ruimte voor dit probleem niet eerder genomen kunnen worden? Wij denken van wel. Bij een gezonde financiële huishouding hoort alertheid op zaken die op je af kunnen komen.
Daarnaast kunnen wij deze begroting niet los zien van de uitkomsten van het rekenkamer onderzoek en de 1,3 miljoen die Asten gaat ontvangen uit het Fonds Tekort Gemeente.
Al met al niet meer zekerheid qua financiën, wel -zeker met het laatste nieuws- een positiever vooruitzicht.
Ons commentaar nu, richt zich voornamenlijk op de ambities en opgaven die in de begroting worden genoemd met dien verstande dat ook onze fractie het belangrijk blijft vinden dat er een solide en structureel toekomstbestendige financiële huishouding aan ten grondslag ligt.
D66-HvA stelt zich op als een positief-kritische partij.
Er is veel om positief over te zijn, veel facetten zijn nog in beweging en over een aantal aspecten zijn wij kritisch. Ambities op papier zijn gratis. Het gaat erom hoe deze zich vertalen in concrete plannen.
Om invulling te geven aan de Toekomstagenda is een cultuuromslag van het gemeentelijk bestuur en de organisatie noodzakelijk. Wij juichen de beoogde cultuuromslag richting een meer ‘burger gedreven’ aanpak van harte toe.
Dat vergt meer transparantie, laagdrempeligheid en ja, meer moeite, om diegene die wat extra hulp nodig hebben toch te bereiken te betrekken en te waarderen.
We hebben op dat vlak nog een weg te gaan maar wij zien nu al wezenlijke verschillen, zeker in vergelijk met een aantal omliggende gemeenten.
Binnen regionale samenwerkingsverbanden, waaraan wij een gedeelte van onze verantwoordelijkheid uit handen geven, is het van groot belang om de juiste procedures te volgen zodat de raad haar werk naar behoren kan uitvoeren.
Dat laatste geldt ook voor de nieuwe indeling van deze begroting. Wij hebben tegen de vermindering van 10 naar 5 en recentelijk naar 4 programma onderdelen gestemd. Te zien nu is dat je met minder programma’s meer overlap van beleidsterreinen krijgt. Dit gaat ten koste van het overzicht en dus controleerbaarheid. Minder doelstellingen per onderwerp en alleen opnemen wat echt belangrijk (gevolg van deze bundeling) is dat de controlerende taak van de raad ingewikkelder wordt.
D66-HvA zal blijven hameren op transparantie en controleerbaarheid. Het rekenkamer onderzoek is hier een goed voorbeeld van. Naar onze mening zijn transparantie en controleerbaarheid absoluut nodig om onze organisatie en in het verlengde daarvan onze regionale samenwerkingsverbanden gezond te houden en sterker te maken.
De uitvoering en organisatie van het Sociaal Domein kent ook in 2018 nog veel onduidelijkheid en onzekerheid. Het bestuur van de Peelgemeente geeft aan dat men nog steeds niet in control is en recent ligt er een uitspraak met waarschijnlijk financiële gevolgen van de Centrale Raad van Beroep over huishoudelijke ondersteuning.
En voor ons ligt de uitslag van het rekenkamer onderzoek. Wij zijn in afwachting van een reactie van het college op dit onderzoek. D66 HvA heeft sinds jaar en dag gevraagd om meer inzicht in cijfers en de verrichtingen die hiervoor zijn gedaan en wij hebben verschillende jaren achtereen signalen afgegeven over te hoge uitvoeringskosten en het onrealistisch begroten. Het een en ander wordt nu bevestigd in de uitslag van het rekenkameronderzoek. Voor ons is dit rekenkamer onderzoek geen eindconclusie, maar een beginpunt van nieuw werken. Een nieuwe aanpak, waarin beter wordt samengewerkt en de gemeente zijn zorgplicht meer klantgericht uitvoert. Als raad moeten wij meer inzicht in cijfers en uitgevoerde taken krijgen.
In de begroting wordt aangegeven dat vrijwilligers en mantelzorgers onmisbaar zijn voor de kantelbeweging die is ingezet. We zien deze ambitie niet terug in concrete maatregelen. Sterker nog, in 2021 wordt het beschikbare bedrag verlaagd van €.53.000 naar € 44.000.
Kan de wethouder aangeven waarom hiervoor is gekozen en waarom wordt in zijn algemeenheid niet meer voor vrijwilligers en mantelzorgers begroot, als dit zo belangrijk is.
Gezondheid is voor ons een centraal thema. Hoe gezonder je bent, hoe meer je jezelf kunt ontplooien, en hoe meer je mee kunt doen in de samenleving.
Dat betekent schone lucht, meer natuur en ruimte om te bewegen. In verschillende programma’s van de begroting zijn hiervoor activiteiten opgenomen.
De projecten alcohol en drugs preventie vinden wij gezien recente ontwikkelingen onvoldoende en wij dienen hier samen met het CDA een motie over in.
Schone lucht staat in onze gemeente al lang onder druk. Naast vervuiling door verkeer en industrie kent onze gemeente overlast gerelateerd aan de intensive veehouderij.
De transitie van het buitengebied is in volle gang. De visies zijn duidelijk en het lijkt erop dat de regierol meer en meer bij gemeentes komt te liggen. De kansen die zich mn. in ruimtelijke zin voordoen moeten we meer gebruiken om luchtkwaliteit maar ook natuur en landschapskwaliteit te verbeteren.
Onderdeel van de begroting 2019 is een programma op te stellen voor de transitie van het buitengebied in de dialoog met agrariërs, betrokken burgers en politiek. Daar hoort ook deskundige ondersteuning bij. Hoe krijgt de burger, die vaak een kennisachterstand heeft in deze complexe materie, hierbij een goede voorlichting en deskundige ondersteuning?
D66-HvA stelt voor een post voor deze deskundigheidsondersteuning aan burgers op te nemen. Verder missen wij bij dit onderwerp de sloopregeling. Er ligt nog een toezegging van de wethouder om deze aan te passen aan het bestemmingsplan buitengebied 2016. Wanneer kunnen wij daar actie op verwachten?
Op het gebied van Energieneutraal en duurzaamheid bevat deze begroting ambities en opgaven met een in deze begroting te bescheiden budget. Denkt men het hiervoor te kunnen realiseren? Asten is naar onze mening te afwachtend, te bescheiden.
Het is goed dat zaken vanuit de landelijke overheid worden aangestuurd. Het regionale energieplan moet er volgend jaar liggen en de ontwikkeling van zonneparken moet inmiddels via een ladder van duurzaamheid. Wat dat laatste betreft is een afwachtende houding per ongeluk weer een voordeel geweest.
Klimaatbestendig Asten
Hier wordt wel stevig op in gezet in nieuwe taken en investeringen.
Het groengebied evenemententerrein is een goed initiatief waar verschillende maatschappelijke opgaven samen komen. Fiets- en wandelstructuren, waterberging, toename biodiversiteit, ruimte voor grote evenementen. Elementen die wij ook graag versterkt willen zien in het burgemeester Ploegmakerspark.
Een belangrijk onderwerp, zowel maatschappelijk als financieel, is het Strategisch Huisvestings Plan (Deze keer slaan we de maatschappelijke discussie maar even over hoewel daar ook nog genoeg over gezegd kan worden). In de begroting wordt nu nog steeds vastgehouden aan een totale investering van € 8.5 miljoen voor de nieuwe scholen, terwijl wij allemaal weten dat die véél hoger gaat worden. De nieuwe normbedragen van het VNG zijn hoger dan de ervaringscijfers die gebruikt zijn en dan hebben we het nog niet over bouwen volgens de BENG normen. Dit betekent incidenteel en structureel meer kosten die bewust niet zijn mee genomen
Economie en financiën
Een streven is om het centrum autoluw te maken en daar toe worden verschillende scenario’s onderzocht. Ook D66-HvA heeft een scenario aangedragen en wij hopen snel een voorstel te kunnen zien waar ook de burgers hun mening over kunnen uiten.
Lokaal wordt gekeken naar nieuwe bedrijventerreinen, links en rechts naast Nobis. Naar onze mening lijken deze plekken daarvoor geschikt. De gemeente Helmond heeft plannen om het regionaal bedrijventerrein BZOB uit te gaan breiden in het beekdal van de Astense Aa. Hier zijn wij fel op tegen, omdat dit het waardevolle beekdallandschap aantast en ten koste gaat van de recreatieve uitstraling en waterbergingsfunctie van dit gebied. Wij zijn een tegenactie gestart.
Is van het college ook actie in die richting te verwachten?
Het is duidelijke dat in deze meerjarenbegroting, met oplopende tekorten tot € 1 miljoen in 2022, een aantal ontwikkelingen nog niet zijn meegenomen. Wij noemen:
– de verwachte extra kosten van het SHP
– de gevolgen van het rekenkameronderzoek
– de toezegging van €1,3 miljoen uit het fonds Tekort Gemeenten.
De grote onzekerheid bestaat nu al geruime tijd en maakt de keuze voor een goede en onderbouwde beslissingen moeilijk. Met name de cijfers in het Sociaal Domein kunnen wij moeilijk op waarde beoordelen en vragen om snel duidelijkheid. Wij kijken uit naar het plan van aanpak gebaseerd op een 3-tal scenario’s die het college voor volgende maand heeft toegezegd.
Een begroting geeft weer waar een college in algemeenheid voor kiest. Wij kunnen duidelijk lezen welke prioriteiten het college belangrijk vindt in de uitvoering van onze gezamenlijke visie Asten 2030.
Wij vinden op een aantal punten: duurzaamheid, vrijwilligerswerk, jongeren, transitie buitengebied een dis-balans tussen aan de ene kant de ambitie en taken en aan de andere kant het geld dat men daarvoor over heeft.
Nogmaals, ambities op papier zijn gratis. Het gaat erom hoe deze zich vertalen in concrete plannen.
Fractie D66-Hart voor Asten
Tiny van den Eijnden, raadslid
Remco Wever, raadslid
Gijs de Jong, commissielid