Poliflw

Afgelopen maandag, 4 november, werd de begroting voor 2020 besproken in de gemeenteraad. Namens PAL GroenLinks gaf fractievoorzitter Evert Stellingwerf de volgende reactie: Het zijn bijzondere en roerige tijden. Protesterende boeren. Kinderen en leraren die in staking gaan.

Het zwaar gepolariseerde debat over Zwarte Piet. Cijfers en feiten worden overstemd door nepnieuws en extreme uitingen bepalen vaker het debat dan oplossingsgerichte stemmen. Polarisatie is niet wat de inwoners van Leeuwarden nodig hebben en wat zij van ons verwachten. Bij de voorbereiding van deze begrotingsvergadering riep één van onze fractieleden: “De stress moet uit de samenleving!” Voor PAL GroenLinks geeft deze uitspraak richting aan onze politiek voor 2020.

Bestaanszekerheid Wat hebben de Leeuwarders naar onze mening van ons nodig? In de eerste plaats moet de overheid bestaanszekerheid bieden. Samen met de Rijksoverheid moeten wij ervoor zorgen dat de basisvoorzieningen betaalbaar blijven en dat inwoners met schulden niet in een negatieve spiraal terecht komen. Hierover twee vragen aan het college:

Wij zullen het komende jaar nadrukkelijk kijken naar de uitvoering van de motie preventieve aanpak schulden. We vinden het echt belangrijk dat de overheid onderdeel is van de oplossing en niet het probleem. In de Tweede Kamer is gesproken over een fonds om problematische schulden op te kopen, met als doel mensen lucht te geven en agressieve incassobureaus de pas af te snijden. Wij willen weten hoe concreet dit is en of het college iets dergelijks ziet als oplossing voor Leeuwarden Het bereik van de collectieve zorgverzekering voor minima is nu 38% (volgens de armoedemonitor 2017). PAL GroenLinks wil dat ook inwoners met een kleine portemonnee goed verzekerd blijven. Hoe zorgen we ervoor dat de gemeentepolis aantrekkelijker wordt en betaalbaar blijft?

De mens centraal en niet het systeem Ook 2020 zal in het teken staan van de doorontwikkeling van het sociaal domein. Wij willen voor ogen houden dat de mens centraal staat en niet het systeem. Ook bij het vervolg op de digitale agenda houden we dit uitgangspunt scherp in de gaten. Data moet de mens dienen en geen middel zijn waarmee mensen worden geanalyseerd, in hokjes worden gestopt en bestraft.

Veiligheid Op het gebied van veiligheid willen we het hebben over bewapening van de BOA’s. In de Begroting staat triomfantelijk dat we hier voor lobbyen in Den Haag. Voor de fractie van PAL GroenLinks is het zeer de vraag of dit wel een goed idee is. Met geweldsmiddelen lok je geweld uit en de BOA’s zijn niet, zoals de politie, getraind om hier mee om te gaan. We horen dan ook geluiden dat de politie hier zelf ook niet op zit te wachten. Kan de portefeuillehouder hier op in gaan en ons informeren over de Leeuwarder insteek?

Woonproblematiek De bijeenkomst in de Vlietzone heeft indruk gemaakt op onze fractie. Wij vinden het heel triest dat mensen zoveel overlast ervaren, dat ze zich niet veilig voelen in eigen wijk en daarom gaan verhuizen. Vandaag zullen we niet te diep ingaan op de Vlietzone, dat doen we op een ander moment. We willen het bredere plaatje bekijken, want dat wat er speelt in de Vlietzone, kan ook in andere wijken ontstaan.

Liberalisering heeft de woningmarkt geen goed gedaan. Door maatregelen als de verhuurdersheffing en passend toewijzen kunnen steeds minder mensen terecht in de sociale huur en rukt de particuliere verhuur op. Dit is vooral aan de orde in wijken met veel goedkope particuliere woningen, zoals in de Vlietzone en Achter de Hoven, maar ookin  een buurt als de Anjen in Bilgaard, waar meer dan de helft van de woningen in eigendom is van huisjesmelkers.

Met het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing waren er voorheen mogelijkheden om dit soort wijken op te knappen, ook wijken met veel woningen in particulier bezit. Nu kunnen we als gemeente niet zo makkelijk meer het investeringsniveau opbrengen, dat een wijk als de Vlietzone wel heel erg nodig heeft. We willen daarom dat de wethouder zich gaat roeren in Den Haag, bij de VNG en in G40-verband, met de afschaffing van de verhuurdersheffing als eerste prioriteit. Op dit punt overwegen een motie in te dienen.

Fietsstad 2022 We zijn blij met de forse investeringen in fietsers en de voortvarende uitvoering van de PAL GroenLinks-motie snelfietsroutes uit 2015. Tijdens de jaarrekening hebben we wel gevraagd om meer zichtbaar resultaat. Bij de fietsroutes uit de Begroting van 2018 en 2019 is de schep nog steeds niet in de grond. Wat gaat de wethouder doen om deze projecten in uitvoering te brengen?

We zouden het ook een goed idee vinden om bij de plannen voor groot wegonderhoud en riolering het moment aan te grijpen om de inrichting voor fietsers te verbeteren en wellicht ook groener te maken. Elk jaar pakken we diverse straten aan en wat is er nu slimmer en goedkoper dan het combineren van werk met werk? We horen graag in hoeverre dit al verankerd is in de werkwijze en overwegen op dit punt een motie in te dienen.

Financieel: vooruitkijken naar de Midterm Review Financieel gezien blijft het lastig om te anticiperen op de Haagse ontwikkelingen. We zijn als Leeuwarden zeker nog niet uit de zorgen, maar zien wel dat het college tijdig bijstuurt. En gelukkig komen er ook positievere berichten binnen.

De fractie van PAL GroenLinks kan instemmen met het voorgestelde bezuinigingspakket van €2 miljoen. Ook al zitten er maatregelen bij die ons pijn doen. We snappen dat dit nodig is en ook hoe het college tot dit pakket is gekomen.

De Midterm review (MTR) wordt in 2020 een belangrijk ijkmoment voor deze collegeperiode. PAL GroenLinks wil de MTR nadrukkelijk gebruiken om te zien waar we staan als Leeuwarden. De wereld om ons heen is de afgelopen twee jaar niet stil blijven staan. Grote keuzes zijn noodzakelijk om Leeuwarden te verduurzamen, voorzieningen in stand te houden en onze financiën op orde te hebben.

We sluiten tijdens de MTR niks uit, maar geven wel richting vanuit onze politieke idealen:

PAL GroenLinks wil inwoners met een kleine portemonnee ontzien en ruimte houden voor duurzaamheidsinvesteringen. Het collegeprogramma doet hierover de nodige uitspraken en geeft daarmee de richting aan voor de MTR; Ten tweede de omvang van de opgave. De omvang van de opgave wordt bepaald door de laatste financiële inzichten en die zijn met de septembercirculaire weer iets rooskleuriger. We zouden daarom graag zien dat het college ook varianten voorlegt die uitgaan van een kleiner bedrag; Ten derde zouden we het investeringsprogramma scherp tegen het licht willen houden. Is het verantwoord om in de komende jaren €9,5 miljoen te investeren in de stadsring en €4 miljoen in werkplekken op het gemeentehuis? In het kader van de MTR willen wij een scherpe onderbouwing voor alle investeringen groter dan €1 miljoen. Waar het een optie is om investeringen niet te doen of uit te stellen, willen we dat weten. Graag met nadruk een reactie van het college op dit punt; Ten vierde wil PAL GroenLinks kijken naar de inkomstenkant van de Begroting. Veel van onze leges en heffingen zijn niet kostendekkend (structurele ruimte van €4,5 mln). We willen weten welke meeropbrengsten er mogelijk zijn, waar we staan ten opzichte van andere gemeenten en welke effecten verhogingen kunnen hebben, zodat we bij de we in de MTR een brede afweging kunnen maken; Tot slot moet wat ons betreft de kramp van bezuinigingen er niet toe leiden, dat we niet meer nadenken over de toekomst. In 2020 moet de agenda voor LF2028 verder uitkristalliseren en zijn we ook bezig met de Omgevingsvisie. LF2028 gaat voor ons over een Leeuwarden dat op een vernieuwende wijze omgaat met maatschappelijke vraagstukken aanpakt en aantrekkelijk blijft voor jong talent, innovatieve bedrijven én toeristen. Als we economisch, cultureel en sociaal willen (blijven) profiteren van LF2018, dan moeten we ons goed realiseren dat we moeten blijven investeren in talentontwikkeling, cultuurtoerisme en evenementen, met de daarvoor benodigde infrastructuur.

Global Goals Wat helpt bij een perspectief voor de lange termijn is dat je een gezamenlijk toetsingskader hebt. Sinds het hijsen van de vlag op 25 september 2019 is Leeuwarden officieel Global Goals-gemeente, maar wat er mee gebeurt blijft nog een beetje vaag. Gelukkig gaan studenten van de RUG/Campus Fryslân monitoren wat we hieraan doen als Leeuwarden. Wij zouden het een goed idee vinden om de Global Goals en de resultaten die worden behaald elk jaar nadrukkelijk terug te laten komen in onze beleidsstukken en de P&C-cyclus. We overwegen op dit punt een motie in te dienen en horen graag een reactie van het college hierop.

Tot slot Het is noodzakelijk om de economie en de samenleving verder te vergroenen en het welzijn van onze inwoners vraagt het komende jaar stevige keuzes. Laten wij als raad niet de polarisatie in de samenleving versterken, maar samen zoeken naar de beste oplossingen voor onze inwoners en de keuzes maken die nodig zijn.