Donderdag 20 september besprak de gemeenteraad de perspectiefnota. GroenLinks was kritisch op dit document en heeft uiteindelijk niet ingestemd met dit voorstel. Onze kritiek was voor gericht op de vele potjes die gereserveerd werden, zonder dat er concrete plannen voor zijn. Daarnaast vinden wij dat er - schijnbaar zonder visie - lukraak bedragen uitgedeeld worden hier en daar. Wij dienden twee amendementen en een motie in. De motie is aangenomen, de amendementen werden helaas verworpen. Alle drie deze stukken kunt u onder aan de pagina openen. Lees hier de algemene beschouwingen die onze fractievoorzitter Rutger van Breemen hield over dit onderwerp.
Voorzitter,
De nieuwe perspectiefnota liet dit jaar op zich wachten, omdat het nieuwe college er haar eigen inhoud aan wilde geven en het eigen beleid erin wilde verankeren. Dat schiep natuurlijk hoge verwachtingen. Het resultaat is een soort Oprah-Winfrey-Nota (en jij een ton, en jij en ton en ja, jij ook een ton!), waarin het soms lijkt alsof er lukraak wat bedragen worden uitgedeeld zonder dat er een doorwrochte visie of doordacht beleid achter zit. Op een of andere manier kom ik bij de financiële stukken altijd op nautische metaforen uit: Na jaren van alle hens aan dek, en vier jaar voorzichtig en verantwoord laveren tussen klippen door, lijkt het nieuwe college te kiezen voor: alle trossen los en volle kracht vooruit. En dan zien we wel waar het schip strandt.
In de eerste zin valt ons meteen al op, dat het college samen met de inwoners boordevol ambities zit. Blijkbaar moet de raad bij het kruisje tekenen om de financiële dekking van die college- en stadsambities te regelen. Klopt deze analyse? Welke rol ziet het college voor de raad als het gaat om ambities voor deze stad?
Als we de verder de perspectiefnota doorlopen vallen ons drie grote lijnen op: er worden veel nieuwe functies bedacht, er ontbreken allerlei zeer belangrijke beleidsterreinen en van de beleidsterreinen die wel genoemd worden, wordt niet altijd erg duidelijk wat nu precies de bedoeling is.
Voordat ik die drie lijnen zal bespreken, is er ook ruimte voor goed nieuws. Want, natuurlijk, of gelukkig zou ik haast zeggen, zitten er ook dingen in deze perspectiefnota waar GroenLinks wél blij van wordt: extra geld voor fietsparkeren, aandacht voor betere fietsroutes, herfinanciering van dure leningen, een duidelijke visie over de invulling van het grote podium (een programmering die past bij een stad als de onze), die wij delen, het structureel maken van Gorinchem Beweegt, steun voor de Gorinchemse Uitdaging en de versterking van de capaciteit op Openbare Orde en veiligheid. Daar vindt het college ons aan haar zijde.
Dan terug naar de grote lijnen. De eerste is het aantal functies dat gecreëerd wordt. De eerste vraag daarbij is: Is het college van mening dat het aannemen van personeel en die een kekke titel geven, de oplossing voor de uitdagingen waar Gorinchem voor staat? Een subsidioloog, een warmtetransitiemanager, een regievoeder evenementen of een Koreacoach (toegegeven: die naam hebben we zelf bedacht). Voor elk beleidsterrein, waar problemen opdoemen, stelt het college een nieuwe functionaris aan. De vraag die natuurlijk veel belangrijker is, en waar wij als raadsfractie en politieke partij veel meer geïnteresseerd in zijn, is wat deze mensen precies gaan doen. Welke kaders krijgen zij mee om hun werk uit te voeren? Welke beleidsdoelen moeten zij tot uitvoer gaan (helpen) brengen? Het wordt ons niet meteen duidelijk als we de perspectiefnota lezen.
Vervolgens missen we bij het lezen van de perspectiefnota nogal wat belangrijke beleidsterreinen, waarop overigens ook het nodige speelt – de tweede grote lijn. Zo wordt er met geen woord gerept over wonen, terwijl er nog geen nieuwe woonvisie is en er toch flink wat opgaves en uitdagingen te noemen zijn op de woningmarkt. Waarom heeft het college de plannen hiervoor niet verwerkt in de perspectiefnota? Welke plannen zijn er?
Hetzelfde geldt voor het welzijnswerk of sociaal-cultureel werk. Daarvan vinden we alleen -zoals eerder al gezegd tot onze verrassing- dat de Elzenhof niet gebruikt zal worden als sportzaal voor OKK, die naar het Forteslyceum verhuizen. Maar…wat er dan wél met de Elzenhof gebeurt, of wat er überhaupt voor plannen zijn op het gebied van sociaal-cultureel werk, buurthuizen, sociale cohesie en sociaal makelen of opbouwwerkers, daar zwijgt het college over. Is er al een evaluatie van de opbouwwerker? Welke toekomst ziet het college voor de buurthuisfunctie in Dalem? En wat is de visie van dit college over buurthuizen en sociaal-cultureel werk in het algemeen?
Een ander, niet onbelangrijk onderdeel dat ontbreekt in deze perspectiefnota is het sociaal domein. Er wordt hier en daar wel wat uit de reserves voor het sociaal domein gehaald en er wordt herhaalt dat we mensen moeten leren om te gaan met hun fysieke, emotionele en sociale uitdagingen (het zal je maar gezegd worden…), maar hoe de nieuwe coalitie aankijkt tegen WMO, werk en inkomen of de jeugdzorg blijkt nergens. Terwijl Gorinchem en onze regio, zeker als het gaat om de jeugdzorg voor de nodige problemen staan. Wij vinden het onbegrijpelijk dat er in deze perspectiefnota met geen woord gered wordt over de problemen, de wachtlijsten en tekorten en de dreigende onder toezichtstelling van de uitvoeringsdienst van de jeugdzorg. Hoe kan dit?
Nu wil GroenLinks graag wat onderwerpen afgaan, die wel in het stuk staan, maar waarvan niet altijd duidelijk is, wat er nu precies gedaan wordt of waarom er iets gedaan wordt. Vaak ontbreekt hier overigens ook de participatie, oftewel, wat vindt de stad ervan?, terwijl dat toch een speerpunt voor deze coalitie is.
Om te beginnen zijn dat twee posten die met Korea te maken hebben. Er wordt 88.000 euro gereserveerd voor de internationale betrekkingen met dat land. Voor het gemak wordt maar vergeten dat we ook internationale betrekkingen hebben met Lucca, Sint-Niklaas en natuurlijk Bamenda. En er wordt eigenlijk zonder enige onderbouwing jaarlijks 45.000 euro aan het Hamelhuis geschonken. Wat betreft de internationale betrekkingen met Korea zijn wij niet overtuigd van het nut en dus de noodzaak ervan. Wij hebben namelijk nog geen grote successen kunnen waarnemen van vorige missies. Of die zijn niet gecommuniceerd, of ze zijn er niet. Het lijkt wel een stokpaardje van een paar enthousiastelingen, maar is volgens ons een dood paard we niet te hard aan moeten trekken.
Datzelfde geldt eigenlijk voor het Hamelhuis. Dat is al jarenlang een noodlijdende instelling. In 2013 dreigde het Hamelhuis nog te stranden omdat er geen geld vrijkwam uit Korea, ondanks 27 bezoekjes aan dat land – wat dan weer mooi aansluit bij de successen van die handelsmissies – en na ternauwernood verkocht te zijn en de nodige gemeentelijke steun in de loop der jaren, kon het dan toch open. De verwachting en de hoop was dat het museum drukbezocht zou worden. Ik citeer wat de toenmalig voorzitter in 2015 in De Stad Gorinchem zei: “We zijn nu financieel zwak, maar het gaat écht lopen”. Het blijkt dus niet te zijn gaan lopen. En nu er een private investeerder vertrekt – of nee, nu een aflossingsvrije periode van een lening is afgelopen - , moet de gemeente maar even dat bedrag bijpassen, omdat de stichting het anders niet trekt. Na veel gemeentelijke steun, zowel in geld als in de ambtelijke uren, lukt het de stichting nog steeds niet om op eigen benen te staan. Wat GroenLinks betreft gaan we nu niet zomaar 45.000 in het Hamelhuis steken, met als enige onderbouwing dat een private investeerder is vertrokken. Voor beide onderwerpen heb ik daarom een amendement voorbereid [amendementen handelsmissie en hamelhuis].
Een andere post in de begroting die GroenLinks niet begrijpt is het terugplaatsen van de niet-monumentale schotbalkenloods bij de Grote Merwedesluis. In tegenstelling tot wat het college suggereert is dit geen wens uit het vestingplan. En even navraag bij de Vestingwerkgroep, leerde onze fractie dat het ook zeker niet op hun wensenlijstje staat. GroenLinks vraagt zich dan ook af: hoe komt het college erbij om deze loods, die niets met de historische vesting te maken en waar betrokken inwoners niet om vragen, terug te plaatsen? Met wie in de stad hebben ze daarover gesproken? GroenLinks juicht het toe dat er geld wordt gereserveerd voor de uitvoer van het vestingplan. Maar dat willen we niet zomaar uitgeven aan de herbouw van een niet-monumentale schotbalkenloods. Daarom heb ik de volgende motie voorbereid: [motie vesting]
GroenLinks kan natuurlijk geen algemene beschouwingen houden, zonder het thema duurzaamheid te bespreken. Hoewel het een van de topprioriteiten van het college is, komt het er in de perspectiefnota wat berooid van af. Het lijkt alsof het college vooral inzet aan de kant van de energie – wat natuurlijk heel belangrijk is! Maar we hebben in ons beleidsplan duurzaamheid ook nadrukkelijk de biodiversiteit en ons eigen gemeentelijk handelen genoemd. Biodiversiteit wordt in de perspectief nota niet genoemd. Hoe komt dit? Welke rol speelt de biodiversiteit bij het renoveren van het openbaar groen?
En als het gaat om gemeentelijk handelen wordt weer energieopwekking genoemd. Klimaatadaptatie, duurzaam inkopen, duurzaam ondernemen, elektrisch wagenpark, afvalscheiding; het zijn slechts een paar voorbeelden waar we ons gemeentelijk handelen duurzamer kunnen maken. Is het college dat met ons eens? Wat gaat u daarvoor doen? En hoe staat het eigenlijk met de bouw van ‘onze’ windmolens nu BP Groote Haar onherroepelijk is?
GroenLinks vindt het jammer dat voor de warmtetransitie pas in 2021 plannen klaar moeten zijn. Dat duurt erg lang. Dan moeten ze wettelijk gezien klaar zijn, maar Gorinchem is toch wel ambitieuzer dan dat? Zeker omdat er voor sommige wijken al plannen klaarliggen. Het is voor inwoners, verhuurders en bedrijven belangrijk dat ze weten welk warmtetransitieplan er voor hun wijk ligt, zodat ze daarop nu al kunnen inspelen. Dat moet dus zo snel mogelijk klaar zijn. Is het mogelijk om de transitieplannen sneller op te leveren en ook in uitvoer te brengen?
De tarieven van waardlanden stijgen flink. Dat is jammer, maar logisch gezien de duurdere verwerkingskosten van al het afval. Dat onderstreept maar weer de noodzaak van een oplossing voor het afval probleem. Hoe gaan waardlanden en de gemeente streven naar meer bronaanpak en naar betere scheiding?
Ten slotte over duurzaamheid, vinden wij het jammer dat het college de duurzaamheidsnorm voor schoolgebouwen van de VNG volgt, omdat dat nu eenmaal wettelijk verplicht gaat worden. Wat GroenLinks betreft zetten we hoger in dan de norm van wettelijk verplicht. Is het college bereid om te bekijken hoe we die norm kunnen overtreffen?
Tenslotte nog wat korte opmerkingen: de mantelzorg noodknop, zoals hij nu beschreven is, is geen noodknop maar een onderzoek. Dat vinden we jammer. We hadden er meer van verwacht. Wat betreft de bibliotheek kiezen wij voor scenario 3. Een belangrijke voorziening als de bibliotheek moet goed kunnen functioneren en daarvoor is scenario 3 nodig. Waarom kiest het college nu voor scenario 2? Er wordt 75000 euro vrijgemaakt om de hal van het stadhuis aan te passen. Naast de raadzaal wordt nu dus ook de hal aangepast ten behoeve van de inwoners. Wat houdt de aanpassing van de hal van het stadhuis in en wat draagt die aanpassing bij aan het zijn van een ontmoetingsplek? Wordt hierbij ook rekening gehouden met alle aanpassingen die het gehandicaptenplatform al meermaals heeft gewenst?
GroenLinks kan zich vinden in de financiële uitgangspunten voor het opstellen van de begroting, zoals die op p 22 genoemd worden.
Voorzitter, zoals u gehoord heeft, staat GroenLinks niet echt te juichen bij deze perspectiefnota. Er ontbreekt veel onderbouwing en er wordt, schijnbaar achteloos, met tonnen gesmeten zonder een heldere visie. Wij worden hier niet erg gelukkig van.