Bob Vastenhoud verwerkt nieuwe inzichten in energieplannen
Naast zonnepanelen en windturbines wellicht ook waterstof
Zonde van de energie. Dat is de eerste gedachte die bij Bob Vastenhoud postvat als hij leest dat de CO2-heffing de industrie voorlopig weinig kost. Uitgerekend op de dag dat de onze fractievoorzitter zich tijdens de gemeenteraad de blaren op de tong praat voor een schonere omgeving, gooit het kabinet Rutte roet in het eten. Waarom moeten goedwillende politici op regionaal niveau een CO2-arme energiestrategie uitknobbelen, terwijl in het Torentje met een pennenstreek heel ander beleid wordt ingezet?
Is het niet om moedeloos van te worden?
,,Om eerlijk te zijn was dat mijn eerste opwelling: alles wat we maandag hebben besproken over de Regionale Energie Strategie (RES) is totaal voor niets geweest. De regering gebruikt de ene crisis (corona) als excuus om de volgende niet te voorkomen. Ik mag toch hopen dat hier rechtszaken over komen. Dat de rechter zal bepalen dat een akkoord met zo veel partijen niet zo maar kan worden opengebroken ten gunste van een selecte set deelnemers. Ik heb meteen al een consultatie ingevuld op het wetsvoorstel.’’
Hoe ver is de RES inmiddels gevorderd?
,,De gemeenteraad van Leiderdorp heeft maandag een besluit genomen over de concept-RES. Dat wil zeggen over de lijst van wensen en bedenkingen die naar het bestuur van Holland Rijnland wordt opgestuurd. In recente debatten en informatieavonden heb ik veel geleerd en nieuwe inzichten opgedaan. De RES is onderdeel van de grotere landelijke en globale energietransitie. Het is goed dat wij er ook lokaal naar kijken, want wij kennen onze regio het beste. Wel bestaat het gevaar dat in elke regio het wiel wordt uitgevonden. Dat is weinig efficiënt.’’
Welke afwegingen moet je als politicus maken?
,,Rationeel gesproken is de energietransitie een globaal probleem. Het lijkt dan logisch al het beschikbare geld in te zetten waar het de grootste impact heeft. Laten wij in Nederland dus nog maar even door gaan met het verstoken van relatief schoon gas als we dat kunnen uitruilen tegen minder stoken van bruinkool in Duitsland en laten we onze hypermoderne, relatief schone kolencentrales nog maar in bedrijf houden als we in Oost-Europa vervuilende centrales kunnen sluiten. En waarom zouden we zonnepanelen installeren in Nederland wanneer er in bijvoorbeeld Athene bijna geen zijn. Daar wekt een zonnepaneel 2 tot 3 keer meer stroom op per jaar. Ook de onbalans tussen vraag en aanbod is er kleiner daar. Maar mensen willen graag zichtbare oplossingen voor zichtbare problemen. Dat is de emotionele kant van het verhaal en die kun je niet negeren. Daaruit komt de voorkeur voor zonnepanelen op het eigen dak in plaats van op een willekeurig dak ergens in Zuid-Europa. Mensen willen het idee hebben dat ze zelf actief bijdragen, dat geldt ook voor mijzelf. Daartegenover staat dat zij liever niet de oplossing van andermans problemen in het zicht hebben. Wanneer solidariteit in feite eenzijdige opofferingsbereidheid is of lijkt, is het snel afgelopen.’’
Hoe krijg je veel Leiderdorpers mee?
,,We moeten de energietransitie zichtbaar maken in ieders eigen belevingswereld. Daarom is de RES noodzakelijk en moet ook Leiderdorp daarin haar aandeel leveren. Verder moeten we oog houden voor innovatieve oplossingen en moeten we flexibel zijn. Allereerst gaat de energietransitie gepaard met enorme innovatie. Nieuwe technologie moeten we omarmen, stimuleren, maar ook accepteren. Dat betekent ook dat we de onvermijdelijke kinderziektes en tegenvallende resultaten aanvaarden.
Daarnaast moeten we ruimte houden voor nieuwe inzichten en niet alles dichttimmeren met wet- en regelgeving. Het hoofddoel is vermindering van de (mondiale) CO2 uitstoot. Van het gas af gaan, accu-elektrisch gaan rijden en isoleren van woningen zijn geen doelen op zich. Wellicht kunnen we de infrastructuur van aardgas in de toekomst benutten voor CO2 neutrale verbrandingsgassen. En moeten we inzetten op elektrische auto’s met accu’s, als elektrische auto’s met waterstof-brandstofcellen ook goed werken en daarvoor de bestaande infrastructuur van tankstations relatief eenvoudige kan worden aangepast? Moeten alle woningen helemaal geïsoleerd worden, als uit onderzoek blijkt dat bewoners van slecht geïsoleerde huizen in grote delen van die woningen helemaal niet stoken en in de winter onder een extra deken slapen? Voor elke oplossing is een alternatief denkbaar. We moeten daarvoor openstaan.’’
Wat betekent de energietransitie concreet in Leiderdorp?
,,We moeten als Leiderdorp zo veel als mogelijk ons eigen energieverbruik opwekken. Wij kunnen niet verwachten dat andere gemeenten dat oplossen. Dus zonnepanelen op alle geschikte daken, parkeerplaatsen en over wegen waar dat kan en windturbines langs de A4. Dat heeft nadelen, maar we moeten onze problemen niet proberen af te schuiven.’’
,,Innovatie: laten we experimenteren met lokale opslag met gerecyclede accu’s, of geparkeerde elektrische auto’s of laten we waterstof maken wanneer er te veel stroom wordt opgewekt. We kunnen wellicht zelfs waterstof opwekken en de Oranjewijk niet van het gas afhalen, maar alleen van het aardgas en aan juist het waterstof koppelen? Voor de regio betekent dit experimenteren met geothermie, aquathermie en zelfs opwekken van stroom door verschillen in zoutgehalte in water, dat zou wellicht in de Rijnmond en in Katwijk kunnen worden toegepast.’’
,,Neem de bestaande bebouwing en infrastructuur als uitgangspunt. Pas als langs de bestaande contouren geen mogelijkheden meer zijn is het denkbaar dat we dieper het landschap in gaan op zoek naar ruimte.’’
,,Laten we grenzen stellen: zon op gebouwen en infrastructuur is prima, maar laten we geen landbouw- of natuurgrond opofferen voor zonneweides, terwijl die elders in het land, Europa of de wereld beschikbaar zijn zonder dat het ten koste hoeft te gaan van vruchtbare grond.’’
,,We moeten dit met zijn allen doen, maar deze opdracht is niet vrijblijvend. Eigenaren van geschikte daken kun je zo nodig verplichten zonnepanelen te (laten) plaatsen. De energietransitie lost een probleem op dat ons allemaal raakt, dus iedereen moet bijdragen aan de oplossing. Voor iedereen die niet bijdraagt moet een ander een stapje extra doen. Daarom baal ik zo van die korting op de afgesproken CO2-heffing voor de vervuilende industrie. Je wilt niet weten hoeveel stappen extra andere mensen daarvoor moeten zetten.’’
,,Het belangrijkste is dat we erover moeten blijven praten. Dit is een proces en gedurende dat hele proces zullen we met zijn allen samen moeten blijven bepalen hoe het gaat, of er bijsturing nodig is en hoe we dat kunnen doen. Dus samenwerken op basis van een continue dialoog, dat is mijn belangrijkste boodschap!”