Poliflw

Hanno Krijgsman en Daan Moerkerk

In het concept-bod van de Regionale Energie Strategie (RES) geeft de regio Arnhem-Nijmegen aan op welke manier zij bij wil dragen aan het opwekken van zoveel mogelijk duurzame energie en warmte. Met dit bod is de regio goed op weg, al zijn er volgens de GroenLinks fracties in de regio nog wel wat aandachtspunten.

Om de duurzaamheidsambitie van 55% CO2-besparing in 2030 te bereiken is meer nodig en GroenLinks is blij dat deze ambities in beeld komen in de volgende versies van de RES. Wel ziet GroenLinks een aantal belangrijke verbeter- en aandachtspunten, met name voor de verhouding tussen wind en zon en het lokaal eigenaarschap van energie-initiatieven. Volgens het concept-bod gaat de regio Arnhem-Nijmegen 1,68 TWh (dat is 1,68 miljard KWh) duurzaam opwekken. Hiermee draagt de regio Arnhem-Nijmegen voldoende bij aan het landelijke doel van 35 TWh. Ook zet het concept-bod in op het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit.

Om een evenwichtiger verhouding tussen wind en zon te realiseren roepen de fracties van de regio Arnhem-Nijmegen de betrokken gemeentes op om te onderzoeken onder welke voorwaarden meer zoekgebieden voor windmolens wél mogelijk zouden zijn, door kritisch te kijken naar de harde restricties in eigen beleid en door bijvoorbeeld samen te werken met coöperaties en goede afspraken met omwonenden te maken over overlast. Daarnaast ziet GroenLinks graag dat gemeentes veel meer inzetten op het stimuleren van zonne-energie op daken.

Verder wil GroenLinks dat elke gemeente het streven naar 50% lokaal eigendom opneemt in haar beleid en pleit zij ervoor het regionale samenwerkingsverband van energie-coöperaties, als partner te betrekken bij het zoeken naar locaties en mogelijke projecten. Bij de beoordeling van lokale energie-initiatieven zou dan ook meer nadruk dienen te liggen bij de opbrengsten ervan en zou de term woonlastenneutraliteit als uitgangspunt in het conceptbod opgenomen dienen te moeten worden.

Ook wil GroenLinks graag dat jongeren nog meer betrokken worden bij het resultaat, bijvoorbeeld door de RES te verpakken in lesmateriaal voor het primair-, voortgezet- en vervolgonderwijs en door onderwijsinstellingen- en/of vakgroepen actief te benaderen. Tenslotte ziet GroenLinks graag een gezamenlijke oproep van de RES-gemeenten uit de regio Arnhem-Nijmegen aan de landelijke overheid voor wetgeving om eigenaren te stimuleren zonnepanelen op hun daken te leggen.

Els Meulbroek miste de deelauto van Greenwheels na haar verhuizing van Arnhem naar Elst. Ze liet het er niet bij zitten en nam contact op met Greenwheels en de gemeente Overbetuwe. Met succes! De deelauto is inmiddels voor iedereen te gebruiken; je vindt hem in Westeraam op de kruising van de Meiregen en de Horizon. Wij wilden graag meer weten over hoe Els dit geregeld heeft, hoe je van de auto gebruik kan maken en vroegen Els hoe het allemaal in zijn werk gaat.

Waarom heb je het initiatief genomen voor een Greenwheels auto in Elst?

Drie jaar geleden ben ik met mijn partner vanuit Arnhem verhuisd naar Elst. Ik woonde bijna 40 jaar in het Spijkerkwartier. Wij hebben uit milieuoverwegingen nooit een auto aangeschaft. Wij hebben er altijd voor gekozen dichtbij het OV te wonen en gebruiken de fiets. Soms huren we een auto en de laatste twintig jaar gebruiken we ook een auto van Greenwheels. Niet alleen voor ritten vanuit Arnhem, maar ook als aanvulling op het OV.

Het enige nadeel van verhuizen naar Elst was de afwezigheid van een Greenwheelsauto. Ik heb na mijn verhuizing meteen contact opgenomen met Greenwheels. Zij wilden echter alleen een auto plaatsen als er een aantal deelnemers zijn en ik kende niemand zonder auto.

In maart vorig jaar kreeg ik het idee om contact op te nemen met GroenLinks Overbetuwe in de hoop daar medestanders te vinden. Ik heb een overleg bijgewoond en enkele leden schreven daarna Greenwheels met het verzoek om een auto. Inwoners kunnen er gebruik van maken, maar ook  treinreizigers die naar de dorpen willen reizen. Ook wees Hanno Krijgsman mij op de mogelijkheid hier met de wethouder over te spreken.

Hoe verliep het contact met de gemeente Overbetuwe en met Greenwheels hierover?

Het gesprek in mei 2019 met Dimitri Horsthuis-Tangelder en beleidsmedewerker Vincent Dinnissen  was inspirerend. Ze zagen de noodzaak en zegden toe met Greenwheels contact op te nemen. Ik heb Greenwheels weer gebeld en dit medegedeeld. De medewerker was eerst terughoudend; ze plaatsten geen auto’s in kleine dorpen… “20.000 inwoners en een groot achterland, meneer”.

In het najaar van 2019 merkte ik dat er niet zo’n vaart meer achter zat en heb ik een paar keer contact opgenomen met de gemeente en met Greenwheels. Toen ik in januari 2020 een mail stuurde naar de gemeente werd kort daarna een verkeersbesluit voorbereid en in februari gepubliceerd in Hét Gemeentenieuws. Gelukkig kwamen er geen bezwaren en is een slimme plek gekozen voor de auto. Al met al verliep de samenwerking  goed, zij het wat traag.

Wat voor auto staat er in Elst en waar staat hij?

De auto is sinds 1 mei beschikbaar. Het is een Volkswagen Up. Ik heb in eerste instantie gepleit voor een elektrische auto, maar ik vermoed dat Greenwheels eerst uit wil proberen hoe groot de vraag is voordat ze een elektrische auto plaatsen. Ze zijn langzaam bezig hun wagenpark naar elektrisch om te zetten. De auto staat enkele minuten lopen van het station in Westeraam, op de hoek Meiregen-Horizon op een gereserveerde parkeerplaats.

Heb je de auto zelf al gebruikt en hoe gaat dat?

Ik heb de auto al verschillende keren gebruikt. Het is daarvoor nodig een abonnement af te sluiten bij Greenwheels. Dan wordt een gebruikersnaam en inlogcode toegestuurd samen met een kaart met chip of een toegangscode op de smartphone. Via de app of website kan je een auto reserveren. Met de kaart of toegangscode op je smartphone is het mogelijk de auto te openen. In het dashboardkastje ligt de boordcomputer en vind je de autosleutel. Daarna is het een kwestie van de inlogcode intoetsen en rijden. In deze Coranatijd dien je de auto te ontsmetten volgens het protocol op de website (alcohol 70%, keukenrol en plastic handschoenen).

Wat doet een fractievoorzitter in de huidige corona tijd? Kan hij wat afstand nemen van zijn werk en de rust vinden om zich te bezinnen? Het antwoord is: nee! Maar dat ligt meer in de combinatie van alle taken en verantwoordelijkheden die ik heb buiten het raadswerk om.

Ten eerste zijn mijn kinderen Luna (8) en Mila (6) de hele dag thuis. Ik heb de thuisschool omgedoopt tot wereldschool om de motivatie van mijn oudste dochter Luna erin te houden. Ze krijgt nu  geschiedenisles over de Egyptenaren, Grieken en Romeinen, samen kijken we Metropolis (heel interessant, een aflevering over hoe mensen omgaan met hun gebit; zo laten Zuid-Afrikaanse mannen hun voortanden weghalen om seksueel aantrekkelijker te zijn), maken we een model van het zonnestelsel van 150 meter lang en start Luna een schrijfproject met leerlingen van de school in Liberia waar ik aan verbonden ben als toezichthouder. In het weekend genieten we van het weer en gaan we lekker naar buiten, natuurlijk wel op veilige afstand van iedereen.

Mijn vriendin Welmoet runt biologische tuinderij de Stroom in Hemmen en werkt dus in  een vitale sector. Het groeiseizoen is met dit mooie weer begonnen, dus zij is steeds vaker van huis. Gelukkig komt mijn moeder van 78 nu regelmatig langs. Zij woont alleen en de hele dag geïsoleerd zitten zou voor haar vreselijk zijn. Zij helpt dus met het thuisonderwijs maar om haar niet in gevaar te brengen met corona mijdt ik verder elk contact en ben ik op straat en in de winkel enorm op mijn hoede. Ook let ik er nauwgezet op dat mijn kinderen hetzelfde doen, want hoewel zij van de regering nog steeds met andere kinderen mogen spelen vind ik dit nu te risicovol.

De momenten die ik over heb vul ik zoveel mogelijk met raadswerk en mijn werk op het Olympus College in Arnhem, een school voor MAVO, HAVO en VWO. Gelukkig houdt mijn school goed rekening met de situatie; ze hebben er alle begrip voor dat  ik niet alles kan doen wat  ik normaal kan doen omdat ik ook nog jonge kinderen thuis heb. Wat dat betreft is de overheid een fijne werkgever, ook als ik het vergelijk met verhalen die ik soms hoor uit het bedrijfsleven; targets blijven gewoon hetzelfde en als mensen hierdoor in de stress schieten moeten zij hun stress beter leren managen. Of werkgevers die zeggen dat je met verhoging best nog kan komen werken. Op de laatste schooldag voor de lockdown belde ik dat ik een heel klein beetje verkouden werd en mij  werd meteen opgedragen om thuis te blijven.

Het raadswerk was de eerste twee weken van de lockdown op een wat lager pitje, maar toen begon het weer. Ik heb overleg met fractievoorzitters van de andere politieke partijen en met het presidium (de agendacommissie van de raad). De besluitvorming moet doorgaan en terwijl heel Nederland digitaal weet te vergaderen is de gemeente Overbetuwe van mening dat goede besluitvorming enkel fysiek kan. Ik heb hier zo mijn mening over…

Gelukkig letten mijn collega-raadsleden en de rest van de fractie goed op elkaar en vragen we steeds of iedereen het nog wel bolwerkt. We hebben met de fractie nu twee keer digitaal vergaderd en we worden er steeds beter in. Ik vraag mij soms stiekem wel eens af of ik nog wel terug kan naar het fysieke tijdperk. Het is soms best fijn om niet steeds op en neer naar Elst te moeten, al mis ik de tochtjes met mijn banaan (ligfiets) soms wel om het hoofd na een vergadering op te ruimen. Elkaar meer zien dan alleen het hoofd is soms ook wel fijn. Kortom, ik houd dit nog wel even vol en hoef me niet te vervelen. Tegelijkertijd besef ik mij dat heel veel anderen niet in zo’n gemakkelijke positie zitten als ik, naar hen gaan mijn gedachten in deze tijd.

Ik wens jullie allemaal veel gezondheid en houd goede moed!

Hanno Krijgsman

Hanno Krijgsman, ingezonden tekst in de Gelderlander

 “De bouwplannen en de woonbehoefte lopen steeds beter met elkaar in de pas” beweerde de gemeente Overbetuwe onlangs in De Gelderlander. Inderdaad, de plannen. Want in de praktijk is er de afgelopen 5 jaren juist helemaal niet gebouwd naar behoefte.

Begin 2017, bij het vaststellen van de gemeentelijke Woonagenda, constateerde de gemeente dat er een groot tekort is aan sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen voor starters. Hierop zou vol ingezet worden. In de praktijk keurde de gemeenteraad vooral plannen goed met daarin duurdere koopwoningen: Zetten-Zuid, Molenzicht in Valburg, Europaplein in Elst. Sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen kwamen nauwelijks in de plannen voor. Waarom niet? Omdat de gemeente projectontwikkelaars vrij spel gaf om de winsten op te schroeven met duurdere koopwoningen en geen verplichtingen stelde om ook sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen te bouwen.

De gevolgen van dit beleid zijn schrijnend. De wachtlijsten voor een sociale huurwoning zijn nog verder opgelopen. Jongeren zijn verplicht nog jaren bij hun ouders te blijven wonen omdat zij de prijs voor een gemiddelde koopwoning niet kunnen opbrengen. Door urgentiegevallen en de plicht om statushouders te huisvesten ziet menig Overbetuwnaar een huurwoning aan zijn neus voorbij gaan. Om de positie van starters te verbeteren stelde Huurdersvereniging Overbetuwe voor om statushouders niet meer als urgentiegevallen te behandelen, maar dit kon niet op politiek draagvlak rekenen. Zo vindt GroenLinks het onwenselijk om onderscheid te maken tussen statushouders en andere spoedzoekers. Tegelijk pleiten GroenLinks en de Huurdersvereniging voor de bouw van tijdelijke woningen om de druk even van de ketel te halen. Maar intussen blijven structurele maatregelen uit om de druk van de sociale woningmarkt af te nemen.

Zo zitten in de woningbouwplannen, die nu op de plank liggen, veel te weinig sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen om het tekort op te lossen. Wel zien we een stortvloed aan dure huurwoningen en dure koopwoningen. Gaan we de woningnood oplossen door voor mensen met een laag inkomen en starters woningen te bouwen die zij niet kunnen betalen?

Het is dan ook hoog tijd dat de gemeente haar woonbeleid grondig gaat herzien. Het handhaven van de verplichting, dat nieuwbouwprojecten, die in één jaar worden goedgekeurd, gemiddeld minstens 30% sociale huurwoningen moeten bevatten (een lang bevochten initiatief van GroenLinks), is een eerste stap.

Maar er is meer nodig. In 2017 heeft de gemeente een hele trits plannen van projectontwikkelaars groen licht gegeven om verder uit te werken. Als er nog geen harde afspraken liggen, kan de gemeente proberen in deze plannen meer sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen te laten bouwen. Ook kan de gemeente onderzoeken of het helpt om mensen bij te staan die nu een sociale huurwoning huren en graag een huis willen kopen, maar geen hypotheek kunnen krijgen. Verder helpt het wellicht als de gemeente meer werk maakt van het omzetten van oude kantoor- en bedrijfspanden naar woningen. Graag dagen wij de gemeente uit om creatievere maatregelen te bedenken om te komen tot méér betaalbare woningen. Alleen met dit soort maatregelen én met een dwingende hand van de gemeente richting projectontwikkelaars hebben we kans de tekorten in de woningmarkt op te lossen.

Op dinsdag 5 november 2019 behandelde de gemeenteraad de begroting van 2020. Groenlinks koos ervoor duurzaamheid als thema voor haar inbreng: Financiële duurzaamheid; Sociale duurzaamheid en Groene duurzaamheid. 

De avond begon met 2 insprekers. Namens de Molukse gemeenschap van Overbetuwe werd ingesproken over de zorgelijke situatie op de Molukken na de aardbeving van 26 september en de vele naschokken die volgden. 170.000 mensen zijn op de vlucht geslagen uit angst voor tsunami’s en verdere naschokken. De heer Barends deelde, zoals te doen gebruikelijk, zijn visie op onze begroting. Het is goed om onze raadsvergaderingen te beginnen met signalen van onze inwoners en anderen die Overbetuwe een warm hart toedragen. Het helpt om in het oog te houden dat alle politieke inzet bedoeld is om het voor onze inwoners, al onze inwoners goed te regelen. 

De verschillende fracties kregen de gelegenheid om toe te lichten hoe zij tegen de begroting aankijken. GroenLinks is kritisch over de begroting. Fractievoorzitter Hanno Krijgsman deelde in zijn betoog onze standpunten.

Financiële duurzaamheid

Om de ambities van dit college waar te maken moet de gemeente een stevige financiële basis hebben, maar die basis is in de afgelopen jaren flink verzwakt. GroenLinks verwacht oplopende tekorten voor de Jeugdzorg. Bezuinigingen op andere delen van het Sociaal Domein zie je terug bij kinderen: als hun ouders problemen ervaren en daar onvoldoende bij worden ondersteund, zie je dat terug bij kinderen. Dat sterkt ons in ons standpunt dat de verschillende delen van het Sociaal Domein integraal moeten worden benaderd, om te zorgen voor de broodnodige samenhang. We beperken met grote uitgaven zoals een nieuw zwembad in Elst, nieuwbouw van scholen en dorpshuizen onze keuzevrijheid over 2, 10 en 20 jaar.

Sociale duurzaamheid

Om in Overbetuwe een goed leven te kunnen leiden is passende woonruimte van groot belang. Maar wat er gebouwd wordt past helaas niet bij de behoefte.

GroenLinks diende daarom motie M6 in: “Meer bouwen naar kwalitatieve behoeften”. Deze motie hebben we aangehouden, omdat de gemeenteraad zich in november buigt over de situatie in de woningbouw en de motie na deze bespreking beter gepast is. We moeten slagen maken om te kunnen voldoen aan de gestelde doelen uit het Klimaatakkoord. Mensen maken zich echter bezorgd om de kosten die hier mee gemoeid zijn.

Klimaatverandering echt aanpakken kan niet zonder groene solidariteit. In onze motie M2 “Energietransitie voor iedereen” riepen we het college op om in het eerste kwartaal van 2020 te komen met een plan om inwoners met lagere inkomens mee te nemen in deze energietransitie. Ook deze motie hebben we aangehouden. Wethouder Horsthuis-Tangelder gaf aan dat de insteek van deze motie onderdeel is van plannen waar hij al mee bezig is.

Groene duurzaamheid

Het college zegt dat we op koers zitten, maar dat geldt alleen voor de toekomstplannen die er zijn. Over de daadwerkelijke CO2-besparing en het aandeel duurzame energie weet het college weinig. Het enige dat nu in de begroting staat is dat we op 3,4% hernieuwbare elektriciteit zaten in 2017. Nieuwere cijfers zijn niet bekend. In onze motie M3 “Nu maatregelen voor een duurzame toekomst” vroegen we het college om voorstellen te doen om de CO2-uitstoot van (lokaal) verkeer, gebouwen en landbouw te verminderen. Helaas heeft deze motie het niet gehaald, maar dit onderwerp blijft uiteraard hoog op onze agenda staan.

GroenLinks wil graag een duurzame begroting, die oog heeft voor financiële, sociale en groene duurzaamheid. In deze begroting wordt niet langer vooruitgekeken dan 1 a 2 jaar en dat is voor GroenLinks onvoldoende. Wij willen dat het in Overbetuwe niet alleen goed leven is, maar dat het in Overbetuwe ook goed leven blijft. We hebben daarom uiteindelijk tegen de Begroting 2020 gestemd.

De vergadering verliep erg onrustig doordat de motie “Een menselijk gebaar voor de Molukken” met 18 stemmen tegen en 11 stemmen voor werd verworpen. Diverse leden van de Molukse gemeenschap waren het hier luidruchtig mee oneens, waardoor de vergadering geschorst moest worden. Dit zorgde voor een onprettig einde van deze raadsvergadering.

Op vrijdag 30 november organiseerde GroenLinks Overbetuwe in samenwerking met DWARS Arnhem-Nijmegen het Young Politics Festival. Een festival om jongeren enthousiast te maken voor politiek.

De middag ging meteen goed van start met een verhaal door Martijn Aslander. Hij vertelde hoe je dingen voor elkaar kan krijgen zonder geld en ‘papier’ door hulp te vragen en creatief te denken. Het opende de ogen van veel mensen in de zaal, en zette aan tot denken: ‘Doen we soms niet te moeilijk?’.

Daarna volgden drie rondes met in elke ronde drie workshops waar van alles te beleven was. Er werden onder andere mooie slogans geschreven, er werd goed samengewerkt en héél creatief gedacht bij de marshmallow challenge en natuurlijk werd er ook fanatiek gedebatteerd.

Naast deze doe-workshops was er ook alle ruimte om in gesprek te gaan met lokale politici. De jongste lijsttrekker van de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen, Mike van Diemen, vertelde over hoe het is als je op je 19e al fractievoorzitter bent, naast je studie. DWARS vertelde over wat je precies kan verwachten van een politieke jongerenorganisatie. En de raadsleden van GroenLinks Overbetuwe beantwoordden vele vragen; van ‘Hoeveel tijd kost het raadslidmaatschap eigenlijk?’ tot ‘Hoe gaan jullie om met integriteit­?’ Ook fractievoorzitter Hanno Krijgsman was natuurlijk van de partij en gaf tips en trucs over hoe je als jongere je lokale fractie kan benaderen en hoe je je goede ideeën onder de aandacht kan brengen.

De aanwezige jongeren, en de iets minder jongeren, waren enthousiast! Je kan dus wél een verschil maken en politici zijn niet ‘ver weg’. Je kan je ideeën juist makkelijk met hen delen en ze zijn nog blij met die input ook! Vooral in de pauzes viel dat op. Jongeren met een idee die een raadslid aanspraken, persoonsgegevens die werden uitgewisseld en uitnodigingen die enthousiast werden opgepakt.

Aan het eind van de avond vonden wij op het dromenbord een geeltje met de volgende tekst: “Ik droom van meer politics festivals”. Voor de hele organisatie de bevestiging dat het een goede bijeenkomst was.