Poliflw

Na drie kabinetten Rutte staat de ouderenzorg er slecht voor. Ouderenzorg is afgebroken, verzorgingshuizen zijn gesloten en 77.000 medewerkers verloren door bezuinigingen hun baan, waardoor er nu een schreeuwend tekort aan personeel is. Ruim 16.700 ouderen staan op een wachtlijst voor een zorginstelling. Ze blijven langer in het ziekenhuis omdat ze nergens terechtkunnen. En de eerste hulp loopt vol door ongelukken omdat ze gedwongen thuis wonen, terwijl dat eigenlijk niet meer gaat.

De SP pleit voor radicale verandering: herwaardering van ouderenzorg. Geef medewerkers de waardering die ze verdienen en neem als overheid het voortouw bij de bouw van zorgbuurthuizen, kleinschalige, gezellige zorglocaties waar je in je eigen omgeving oud kunt worden.

Op dit moment ontbreekt het totaal aan landelijk beleid om tot oplossingen te komen. Na de desastreuze fout om de verzorgingshuizen te sluiten, waar nu de ene na de andere medeplichtige partij op terugkomt, kijkt dit kabinet vooral toe. Voor de kerst bezochten wij de Bloesemhof, een zorglocatie in Montfoort waar ouderen prettig wonen. Helaas moet dit verpleeghuis dicht. Grote paniek. De ouderen moeten in de laatste fase van hun leven verhuizen en komen op de wachtlijst voor zorglocaties kilometers verderop. De hele gemeenschap wordt geraakt, maar dit kabinet grijpt niet in.

Uit het hele land stromen berichten binnen van hoogbejaarde ouderen die moeten verhuizen maar nergens terechtkunnen. En dan te bedenken dat de behoefte aan verpleeghuisplekken de komende twintig jaar volgens schattingen verdubbelt. Net als in de jeugdzorg en de medische zorg is ook in de ouderenzorg door meer concurrentie samenwerking tussen zorgaanbieders veel moeilijker geworden. Zorginstellingen moeten hun eigen vastgoed financieren, geld lenen en altijd alert zijn op mogelijke verliezen. Daarom zijn veel zorgaanbieders voorzichtig met het bijbouwen van nieuwe verpleeghuisplaatsen. Geen risico's, want voor je het weet beland je in de rode cijfers.

Ouderen verdienen beter. Het is hoog tijd voor een radicale verandering: niet de markt, maar een actieve overheid moet het voortouw nemen: kleinschalige verpleeg- en verzorgingshuizen. Steun zorgaanbieders met garantstellingen voor de bouw. Maak harde afspraken over nieuwe soorten ouderenzorg, zodat alle ouderen die zich thuis niet meer veilig of prettig voelen, kunnen verhuizen naar een plek waar de zorg altijd dichtbij is. Het is onverantwoord dat het kabinet niet ingrijpt.

Wij doen de oproep per direct het sluiten van zorglocaties te stoppen zolang er nog wachtlijsten zijn. En met een noodplan te komen om snel zorgbuurthuizen te bouwen voor duizenden extra plaatsen in de verpleeghuiszorg. Onze ouderen verdienen het.

Lilian Marijnissen, SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer

Maarten Hijink, Tweede Kamerlid voor de SP en woordvoerder zorg.

Uit een doorrekening door het Centraal Planbureau (CPB) blijkt dat het SP-voorstel om meer mensen toegang te geven tot het verzorgingshuis haalbaar en betaalbaar is. Al in 2020 hoeven 6,5 duizend ouderen niet meer noodgedwongen thuis te wonen als zij zelf de voorkeur geven aan een beschutte plek in een Zorgbuurthuis of verzorgingshuis. In 2025 kunnen bijna 65 duizend ouderen extra terecht, zo heeft het CPB op verzoek van de SP berekend. De kosten hiervan bedragen zo’n 40 miljoen euro in 2020, oplopend tot 400 miljoen euro in 2025.

Volgens SP-Kamerlid Maarten Hijink laat de doorrekening zien dat het terugdraaien van de bezuiniging op de verzorgingshuizen een slimme maatregel is: ‘De SP vindt het belangrijk dat ouderen kunnen kiezen. Er moet keuze zijn tussen thuis wonen met goede thuiszorg óf een fijne plek in het verzorgingshuis. Nu hebben mensen die keuze niet. Ouderen wonen verplicht thuis tot het echt niet meer gaat. Pas dan gaan ze naar het verpleeghuis waar mensen nu gemiddeld nog maar iets langer dan een half jaar wonen tot hun overlijden. Wat uit deze doorrekening blijkt is dat het terugdraaien van die maatregelen echt haalbaar is omdat de kosten erg meevallen terwijl een grote groep ouderen geholpen kan worden.’

De CPB-doorrekening laat zien dat het voor de kosten weinig uitmaakt of mensen thuis zorg krijgen of in een instelling. Hijink: ‘Voor een kleine stijging van de totale uitgaven kunnen we ouderen die dat willen een gezellige plek geven tussen andere mensen, met de zorg dichtbij en voorzieningen binnen handbereik.' De SP ziet verschillende manieren om de extra uitgaven van 400 miljoen euro te betalen. Zo kan de stevige verlaging van de winstbelasting voor grote bedrijven worden beperkt of een toptarief in de inkomstenbelasting voor mensen die meer verdienen dan 150 duizend euro worden ingevoerd. Hijink: ‘Wij kiezen voor rechtvaardigheid, voor onze ouderen. Willen we de grootste bedrijven nóg meer belastingvoordeel geven? Of kiezen we voor onze ouderen die goede zorg en een fijne oude dag verdienen? De SP kiest voor dat laatste.'

Hijink ziet nog meer gunstige effecten van het voorstel die in de doorrekening van het CPB niet zijn meegenomen. 'We weten dat mensen die te lang thuis wonen vaak door valpartijen op de eerste hulp en in revalidatie belanden. Ook is het beroep op mantelzorg veel groter als mensen thuis wonen. Bovendien, als we 65 duizend mensen een plek geven in een verzorgingshuis dan voorkomen we eenzaamheid onder ouderen en komen er woningen vrij voor gezinnen die nu op de wachtlijst staan. Al die gevolgen zijn niet meegenomen in het CPB- onderzoek, maar wel heel belangrijk. Minder ouderen op de eerste hulp is goed voor mensen zelf maar ook om de stijging van de zorgkosten te beperken.'

In september steunde de Tweede Kamer het SP-initiatief voor de bouw van Zorgbuurthuizen. Een plek die betaalbaar is voor iedereen, waar het gezellig en kleinschalig is en waar met vast personeel wordt gewerkt. Waar partners samen kunnen wonen, en mensen niet gedwongen worden gescheiden omdat de één meer zorg nodig heeft dan de ander. 'Het zou toch fantastisch zijn als we de komende jaren heel wat Zorgbuurthuizen kunnen bouwen. De regering zou daar direct een begin mee moeten maken. Met deze sommen laten we zien dat het ook kán. Je kunt ouderen keuzevrijheid geven en ouderen de prettige oude dag geven die ze verdienen,' aldus Hijink.