‘Wijk van de toekomst’ is de naam van een deel van Ermelo-West. Een ambitieuze naam die suggereert dat we voorop lopen. Voorop lopen betekent niet dat je de beste bent, maar vooral dat je het pad verkent voor hen die na jou komen. Dat je risico’s neemt en kritiek zal krijgen op keuzes die je maakt. Maar als het goed uitpakt dan bén je de toekomst! Is Ermelo-West straks de voorbeeldige, duurzame broer voor de rest van Ermelo?De plannen voor Ermelo-West komen voort uit het klimaatakkoord wat Nederland getekend heeft in Parijs in 2015 waarmee we ons verplicht hebben om broeikasgassen vergaand te verminderen. Daarnaast moeten we in 2050 allemaal van het gas af zijn, wat nogal wat betekent voor de gebouwde omgeving in Nederland. We zullen dus over moeten stappen op alternatieve bronnen om ons er warmpjes bij te laten zitten.
Waarom West? Na een inventarisatie van netbeheerder Alliander bleek de wijk in Ermelo-West het meest geschikt voor een proefproject. Het gaat daarbij om huurwoningen die in eigendom zijn van UWOON en woningen met een particuliere eigenaar. De bewoners spelen hierin een belangrijke rol en zijn vanaf de start van het project hiermee betrokken door middel van werkgroepen. Ook zijn er inmiddels meerdere bewonersavonden geweest waarop vragen zijn gesteld, ideeën zijn uitgewisseld en behoeften geïnventariseerd. Zelden was er zo’n hoge opkomst als bij de avonden in de Wijk van de Toekomst, zo meldt de gemeente Ermelo.
Voorbeeldwoning Inmiddels is er aan de Kievitstraat een voorbeeldwoning gerealiseerd die voorzien is van de meest uiteenlopende duurzame snufjes om energie te besparen. Op 14 september werd door wethouder duurzaamheid Leo van der Velden de opening verricht. Zo heeft de woning zonnepanelen, is goed geïsoleerd door middel van driedubbel glas en vloer- en dakisolatie. De woning wordt verwarmd middels infraroodpanelen, heeft een inductiekookplaat en is voorzien van reflecterende verf. ‘Het is een markering van wat de Wijk van de Toekomst moet worden’, aldus wethouder Leo van der Velden over dit project. Het is de eerste woning van UWOON in Ermelo die gasloos is gemaakt en volledig draait op zonne-energie. UWOON beperkt echter de verduurzaming van Ermelo niet tot Ermelo-West, maar heeft onlangs aan de Kozakkenkamp en Hamburgerweg acht huurwoningen opgeleverd die gerenoveerd en opgewaardeerd. Bij deze woningen is de gaskraan dichtgedraaid en ze wekken net zo veel energie op als dat ze verbruiken. Goed om te zien dat er breder gekeken wordt dan Ermelo-West.
En nu? We vroegen wethouder Leo van der Velden naar de manier waarop hij invulling geeft aan het begrip duurzaamheid en zijn visie op de Wijk van de Toekomst.
Je bent alweer een jaar wethouder. Wat heb je concreet al kunnen bijdragen op het gebied van duurzaamheid? “
Mijn motto is ‘vooral doen’. Dat betekent veel op pad en in gesprek met inwoners, ondernemers en organisaties over vragen en behoeften voor verduurzamen. Met deze kennis en contacten gaan we als gemeente dan gericht, en uitgevoerd door gespecialiseerde partners, ondersteunen bij het maken van plannen en nemen van maatregelen. Denk hierbij aan de realisatie van de voorbeeldwoning aan de Kievitstraat in Ermelo voor gasloos wonen. Dat is tot stand gekomen dankzij de samenwerking met woningcorporatie Uwoon en de DLE. Ook zijn we betrokken geweest bij het initiatief van groepsaccommodatie Aalbertshoeve voor het zonneveld daar.
Voor bewoners van Ermelo hebben we onafhankelijke, collectieve inkoop van zonnepanelen mogelijk gemaakt met de actie ‘Ermelo in de zon’. En natuurlijk werken we nauw samen met de inwoners van Wijk West in het participatieproces voor gasloos wonen.”
Wat zijn grote vraagstukken hieromtrent in de Ermelo?
Onze gemeentelijke ambities liggen hoog. De gemeente Ermelo wil energieneutraal zijn in 2030 en klimaatneutraal in 2035. Om dat te kunnen bereiken moeten we samen aan de slag. De gemeente zelf, inwoners, maatschappelijke organisaties, scholen én bedrijven. Twee derde van het energiegebruik in onze gemeente is van bedrijven, daar ligt dus een enorme opgave. Als gemeente willen we daar graag bij helpen. We kijken serieus naar grootschalige duurzame opwekmogelijkheden om onze doelstelling te halen en houden daarbij rekening met lokaal draagvlak. Daarnaast kijken we ook naar alternatieven voor aardgas.”
De Wijk van de Toekomst is inmiddels een jaar onderweg, waar staan we nu?
“We hebben diverse bewonersbijeenkomsten achter de rug, er is een bewonerswerkgroep gevormd die zich over verschillende warmtetechnieken en de kosten en baten daarvan heeft gebogen. We hebben drie excursies gehouden; naar een bedrijf dat een nieuwe manier van warmwaterbuffering en warmteafgifte maakt, een huis In Harderwijk dat volledig aardgasvrij is, en we zijn naar de biomassacentrale in Ede geweest. We hebben ons flink georiënteerd op zowel individuele en een collectieve warmtetechniek en willen nu bewoners opnieuw informeren over de stand van zaken. We kunnen nu aan hand van een paar woningen in de wijk laten zien hoe je je huis stapsgewijs kunt isoleren en wat de voor- en nadelen zijn. Mede daarom organiseren we weer een bewonersavond op woensdag 19 juni. Daarnaast kijken we met bewoners vooruit naar het komende half jaar. Waaraan is behoefte, wat zijn volgende stappen om deze wijk over een jaar of 8 à 10 aardgasvrij te maken? In de zomer schrijven we als einde van deze oriëntatiefase het wijkwarmteplan, waarin we alle bovenstaande punten nader toelichten. Daaruit trekken we conclusies en doen we aanbevelingen voor de komende maanden.”
De gemeente laat de ontwikkeling bewust voor een groot deel aan de bewoners van de wijk over, hoe is het om als bestuurder aan de zijlijn mee te kijken? Of vraagt dit toch om sturing ook vanuit je functie als wethouder?
“Meestal wil je als wethouder graag grote slagen in één keer maken, vooral omdat er zoveel kansen liggen. Het is aan de bewoners om vragen te stellen, mee te onderzoeken wat zij aantrekkelijk vinden en wat niet. Het moet voor iedereen haalbaar, betaalbaar en duurzaam zijn. We willen graag goed weten wat er in de wijk speelt en welke zorgen men rond het aardgasvrij worden heeft. Pas dan kunnen we met elkaar werken aan goede oplossingen.
Wordt er samengewerkt met omringende gemeentes?
“Een thema als duurzaamheid pak je als gemeente niet alleen op. Samenwerken is een cruciaal. Dit gebeurt ook binnen het Samenwerkingsverband Noord-Veluwe, waar Ermelo en 7 omliggende gemeenten bij horen. Iedere gemeente werkt bepaalde thema’s uit en deelt deze kennis. De gemeente Ermelo zorgt bijvoorbeeld voor een bijdrage aan het uitwerken van een regionaal warmteplan en het onderzoek naar “de energieke snelweg A28” (mogelijkheden voor duurzame opwek met zon en wind langs de snelweg). Ook is het opstellen van de Regionale Energie Strategie voor de Noord-Veluwe een gezamenlijk proces, gericht op het bepalen van de regionale bijdrage van CO2-reductie aan het Landelijke Klimaatakkoord en haar doelstellingen. Ook voor huiseigenaren in onze gemeente trekken we samen op met andere gemeenten en met ons energieloket Veluwe Duurzaam, het platform voor duurzaamheid op de Noord Veluwe. Zo hebben we afgelopen februari samen een informatieavond voor Verenigingen van Eigenaren georganiseerd. Naast de samenwerking met bedrijven, scholen en organisaties hebben we ook contact met de vakantieparken en hotels in de gemeente. Dit pakken we samen met onder andere de gemeente Apeldoorn op."
Wat staat er, los van de Wijk van de Toekomst, nog op het duurzaamheidsprogramma voor de korte en lange termijn?
“Om onze ambities waar te maken blijven we altijd bezig met de bewustwording bij inwoners, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. We initiëren bijeenkomsten in het kader van duurzaamheid en steunen bestaande initiatieven. Als gemeente blijven we inwoners en bedrijven stimuleren en ondersteunen. Zo zijn we betrokken bij businesscases voor bedrijven voor subsidieaanvragen voor het opwekken van energie. Ook zijn we betrokken bij een pilot met 7 Ermelose scholen met lessen over techniek en duurzaamheid. Daarnaast onderstreept onze gemeente de circulaire gedachte om grondstoffen te hergebruiken. Dit alles komt vaak groots over, maar we maken het zo praktisch mogelijk. Zo stimuleren we het plaatsen van compostbakken bij scholen zodat iedereen een steentje kan bijdragen aan een duurzaam Ermelo.”