Poliflw

Deze week precies twee jaar geleden, op 20 maart 2016, ging de Turkijedeal in, die de trek van vluchtelingen en migranten via Turkije en de Griekse eilanden naar West-Europa moest stoppen. Europarlementariër Judith Sargentini maakt de balans op.

Volgens de deal voerde Turkije zijn grenspatrouilles op zodat smokkelbootjes niet meer konden vertrekken en ging akkoord met het terugnemen van Syriërs die die overtocht toch hadden gemaakt. In ruil daarvoor bood de Europese Unie drie miljard aan financiële steun voor de opvang van vluchtelingen in Turkije en beloofde het voor iedere teruggestuurde Syriër een kwetsbare vluchteling vanuit Turkije op te nemen. 

Doorslaand succes

Twee jaar later lijkt de deal – samen met het grenshek tussen Macedonië en Griekenland – voor regeringen in West-Europa een doorslaand succes: er konden asielzoekerscentra dicht. Maar een bezoek aan Lesbos en Chios toont de wrange realiteit. De vluchtelingen op de Griekse eilanden verkeren nog steeds in doffe ellende. Zij arriveerden na 20 maart 2016 en komen daarom niet in aanmerking om hervestigd te worden naar een ander land in Europa. Teruggestuurd naar Turkije worden ze vooralsnog ook niet. Verschillende rechtszaken in Griekenland daarover lopen nog en de Griekse regeringspartij Syriza twijfelt aan de opvang in Turkije, ook al is Turkije volgens Griekenland officieel een veilig land voor vluchtelingen

Dat vluchtelingen niet terug zouden kunnen naar Turkije omdat het er niet veilig is, kon je zien aankomen. En als er niemand terug gaat, dan hoeven Europese lidstaten ook geen vluchtelingen uit Turkije naar de Unie te halen. In 2017 bleef de teller steken op tienduizend hervestigde Syriers. Nederland nam er daarvan - een oog koning - tweeduizend voor zijn rekening. 

Ondertussen oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de Turkijedeal geen internationaal verdrag is en dat de Europese Commissie en de Europese Raad officieel geen partij zijn. Hierdoor acht het Hof zichzelf niet bevoegd om te oordelen over de zaken van de vluchtelingen die onder de Turkije deal vallen. 

Libië

Twee jaar na de deal met Turkije is dit het resultaat; Turkije houdt vluchtelingen tegen, Europa betaalt maar is niet juridisch aansprakelijk en de beloofde hervestiging komt niet van de grond. Op de eilanden zitten duizenden mensen vast zonder enig uitzicht op verbetering. Toch wordt de Turkijedeal aangehaald als een formule die elders navolging verdient. Laten we nu eens kijken wat er de laatste maanden in Libië is gebeurd. 

Europa heeft de Libische grenswachten getraind en van snelle boten voorzien. Sinds de Libiërs hun eigen wateren weer patrouilleren, komen er aanzienlijk minder migranten aan in Italië. We weten dat migranten die door de Libische kustwacht uit het water worden gered, in een onmenselijk detentiekamp in Libië verdwijnen. Drenkelingen die door schepen met Europese vlag gered worden, mogen niet terug naar Libië, want wij beschouwen dat land als onveilig. 

'Officiële detentiekampen'

Na de berichtgeving over de mensonterende situatie in de detentiekampen in Libië is er een grootschalige evacuatie op gang gekomen, geleid door de Internationale Organisatie voor Migratie en betaald door de Europese Unie. De illegale gevangenissen, gerund door mensenhandelaars, liggen nog buiten ieders bereik. Migranten worden uit de officiële detentiekampen bevrijd en terug naar huis gebracht. Vluchtelingen, die thuis het risico op vervolging lopen, worden met hulp van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR in Niger gehuisvest. Met de regering van Niger is afgesproken dat dit tijdelijk is en dat Europese landen bereid zijn om deze vluchtelingen in Europa op te nemen. 

Van de naar schatting 47.000 vluchtelingen in Libië zijn er tussen november en februari 1.020 naar Niger overgebracht. Tot nog toe mochten er slechts vijfentwintig naar een Europees land (Frankrijk) vertrekken. Deze week werd bekend dat de UNHCR tijdelijk gestopt is met het evacueren van vluchtelingen van Libië naar Niger, omdat te weinig Europese landen hun belofte aan Niger nakomen. 

Twee jaar na de Turkijedeal lijkt de geschiedenis zich te herhalen. Libië houdt ze tegen, Europa betaalt maar is niet juridisch aansprakelijk en de beloofde hervestiging komt niet van de grond. Uitkomst: mensen zitten vast zonder enig uitzicht op verbetering. Deze formule werkt niet. 

De gemeente heeft een nieuw contract met het afvalverwerkingsbedrijf AEB in Amsterdam. Zij werken met een geavanceerde scheidingsstraat waarmee allerlei soorten afval apart gehouden kunnen worden, onder andere plastic en restafval. De mensen hoeven dus thuis niet meer het plastic te scheiden en apart naar de gemeentelijke containers (bij de supermarkt) te brengen, want het wordt er bij de AEB allemaal uitgehaald. Een groot voordeel is dat op deze manier alle plastic uit het restafval wordt gehaald; de ervaring leert dat als je het overlaat aan de burgers de efficiëntie een stuk lager is.

Er zijn heel wat huishoudens die op dit moment hun plastic afval apart houden en dat in de speciaal daarvoor opgestelde containers deponeren. Nog maar kort geleden maakte wethouder Kes bekend dat het aantal containers voor plastic-afval uitgebreid zou worden. Maar vanwege het nieuwe beleid worden de plastic-containers juist deze week verwijderd. Bij de raadsvergadering van donderdag 14 december kregen we geen antwoord op de vraag wanneer het contract met AEB precies in gaat en hoe de afvalscheiding in de Zeevang gaat lopen (daar liep nog een contract met HVC in Alkmaar). Een goede voorlichting vanuit de gemeente kan voorkomen dat er verwarring ontstaat over wat wel en niet bij het restafval gegooid mag worden

Het is voor het milieu gunstiger om de scheiding van plastic aan AEB over te laten omdat zij dat met hun moderne machinerie beter kunnen doen. Probleem is wel dat het organisch afval (gft, inclusief keukenafval) niet goed gescheiden kan worden door de AEB. Ook papier, glas en textiel moeten apart blijven. Omdat steeds minder mensen een tuin hebben zijn er ook steeds minder biobakken; de scheiding van gft neemt daardoor eerder af dan toe.

De ambities in de duurzaamheidsagenda zijn hoog. Op dit moment produceren we gemiddeld per inwoner 267 kg restafval in een jaar. Dat moet in 2020 teruggebracht zijn tot 100 kg per inwoner. Dat doel kan alleen bereikt worden als de gemeente zwaar inzet op goede voorlichting. Daarom diende GroenLinks een motie in, die met algemene stemmen werd aangenomen. De tekst volgt hieronder:

 

De raad, overwegende dat

de gemeente in 2018 het gescheiden inleveren van plastic afval niet meer zal faciliteren omdat nascheiding door AEB efficiënter is, daarmee bij burgers en bedrijven onzekerheid en onduidelijkheid geschapen kan worden over de gemeentelijke ambities ten aanzien van de circulaire economie, het streven naar een circulaire gemeentelijke economie een essentieel onderdeel is van de ambities van de duurzaamheidsagenda, afvalscheiding iets is waar elke inwoner in zijn dagelijks leven direct mee te maken heeft en waar hij of zij door zijn gedrag een grote invloed op kan uitoefenen de bereidheid van burgers om bronscheiding toe te passen op hun huishoudelijk afval in onze gemeente groot is,

roept het college op om:

een grootscheepse voorlichtings- en informatiecampagne op te zetten, gericht op alle inwoners, om de scheiding tussen gft-afval en restafval te verhogen, het volume restafval verder terug te dringen en op een positieve manier de inwoners te betrekken bij de gemeentelijke doelstellingen ten aanzien van de circulaire economie,

en gaat over tot de orde van de dag.

 

 

Nico van Straalen, fractie GroenLinks