Poliflw

Europees Parlement heeft ingestemd met de controle van het jaarverslag van de Europese Investeringsbank (EIB) 2018. Het rapport van GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout geeft aanbevelingen om de EIB tot een klimaatbank om te vormen en de transparantie van besluitvorming te verbeteren.

Eickhout: “De EIB krijgt een steeds belangrijkere rol in de financiering van de Europese economie en is een sleutelspeler in het economisch herstel van de coronacrisis. De miljarden die de EIB beheert zijn publiek geld en moeten dus terecht komen in een toekomstbestendige economie.”

De EIB heeft ambitieuze doelen gesteld om per 2025 de helft van het geld aan klimaat en milieubescherming te besteden en in 2020 alle investeringen af te stemmen in lijn met het klimaatakkoord van Parijs, om zo de ‘klimaatbank van Europa’ te worden. Maar in 2018 ging de EIB nog akkoord met de miljardenfinanciering van verschillende gigantische gasprojecten. Op voorstel van Eickhout vraagt het Europees Parlement aan de EIB opheldering over hoe dergelijke projecten te rijmen zijn met de belofte van de EIB om alle financiering af te stemmen met de klimaatdoelen.

Fossiele energie

De EIB besloot vorig jaar tot het stoppen met financieren van fossiele energie per 2021, hoewel er uitzonderingen blijven bestaan. De volgende belangrijke stappen zijn de precieze uitwerking van het klimaatbeleid en de herziening van het leningenbeleid aan de transportsector. Het Eickhout-rapport merkt op dat de EIB de afgelopen jaren te veel investeerde in wegen en luchtvaart en te weinig in treininfrastructuur. Het Europees Parlement wil dat de Europese Commissie de Europese taxonomie, die bepaalt wat duurzame investeringen zijn, uitbreidt naar definities voor schadelijke investeringen. Deze taxonomie kan dan ook worden toegepast door de EIB. Ook wil het Europees Parlement dat de EIB alleen financiële steun geeft aan bedrijven die geloofwaardige doelen hebben hun uitstoot te verlagen.

Eickhout: “De EIB beweegt in de goede richting, maar harde afspraken zijn nodig om te zorgen dat er echt geen publiek geld meer gaat naar investeringen die het klimaat en de biodiversiteit schaden.”

Financiering

Het rapport benadrukt ook het belang van transparante en democratische besluitvorming over de financiering door de EIB. De lidstaten en de Europese Commissie nemen besluiten vaak zonder dat parlementen precies weten wat er speelt. Op voorstel van Eickhout eist het Europees Parlement dat de Europese Commissie voortaan openheid geeft over haar opstelling in de Raad van Bestuur van de EIB. Eickhout: “Om de gevolgen van de coronacrisis aan te pakken, heeft de bank de opdracht om 240 miljard euro aan extra financiële steun en investeringen te financieren. De controle op de miljarden die deze bank in handen heeft, moet echt beter.”

Afgelopen jaar werd Nederland en de rest van de wereld geconfronteerd met de uitbraak van het COVID-19 virus. Tijdens de uitbraak van de pandemie verbleven meer dan 200.000 Nederlanders in het buitenland voor vakantie, voor werk of studie, of vanwege familiebezoek.

Voor veel Nederlanders was onduidelijk wat zij van de overheid konden verwachten en dat willen GroenLinks en D66 in de toekomst voorkomen. Niet alleen in geval van een wereldwijde virusuitbraak, maar ook in het normale, dagelijkse leven biedt een consulaire wet meer zekerheid. Want ook als je in het buitenland aan het werk of op vakantie bent, kunnen er (persoonlijke) rampen voltrekken, waar je niet op voorbereid bent en hulp van de Nederlandse overheid bij nodig hebt.

Naar een Nederlandse consulaire wet

Nederland kent nog geen consulaire wet. Wat GroenLinks en D66 betreft zou het veel onzekerheden kunnen voorkomen op het moment dat zich weer een internationale crisissituatie voordoet. Daarnaast biedt het ook in normalere tijden betere houvast.

De consulaire wet moet de volgende zaken vastleggen: de consulaire bijstand waar Nederlanders op mogen rekenen in noodsituaties in het buitenland, zoals bij een pandemie, natuurrampen en geweld; wanneer hulp wordt geboden bij repatriëring en waar de kosten van deze consulaire nooddiensten liggen; de consulaire diensten waar Nederlanders op mogen rekenen in het kader van documentverstrekking en de continuïteit van die dienstverlening, ook in tijden van crises en in geval van noodsituaties; een maximumtermijn waarbinnen reisadviezen aangescherpt moeten worden bij verslechterende veiligheidssituaties; en de consulaire bijstand die Buitenlandse Zaken moet verlenen aan Nederlanders die in het buitenland gearresteerd worden en het minimumaantal gedetineerdenbezoeken per jaar.

Maandag 6 juli vindt in de LIBE-commissie van het Europees Parlement een openbare hoorzitting plaats om opheldering te krijgen over de beschietingen aan de Grieks-Turkse grens. Dit gebeurt op verzoek van GroenLinks-Europarlementariër Tineke Strik. Uit onderzoek blijkt dat in maart 2020 door de Griekse grenswacht met scherp is geschoten en dat daarbij een dode en meerdere gewonden vielen. Strik: “De onderste steen moet boven. Deze hoorzitting is daarvoor een goede eerste stap.”

De Griekse minister van Burgerbescherming, Frontex en Eurocommissarissen Margarítis Schinás (Migratie) en Ylva Johansson (Binnenlandse Zaken) worden verwacht verantwoording te geven op de hoorzitting van maandagmiddag 6 juli vanaf 16.45 uur.

Griekenland ontkent tot nu toe iets met de beschietingen te maken te hebben. De Europese Commissie prees Griekenland tot nu toe voor hun optreden als ‘schild van Europa’. Strik: "Als Europa dit straffeloos laat gebeuren, dan maakt dit vluchtelingen voortaan vogelvrij. Europa moet nu laten zien dat het staat voor haar waarden om haar geloofwaardigheid te behouden.” 

Tijdens de hoorzitting moeten betrokkenen verantwoording afleggen over het onderzoek van Bellingcat, Pointer (KRO-NCRV), Der Spiegel, Lighthouse Reports en Forensic Architecture waaruit blijkt dat asielzoekers met scherp zijn beschoten vanaf de Griekse kant van de grens. Hierbij kwam één persoon om het leven en raakten zes mensen gewond. 

Vandaag dienen GroenLinks en D66 een aangepaste versie van de Wet Open Overheid (Woo) in. De nieuwe wet zorgt ervoor dat overheidsinformatie beter vindbaar en beschikbaar is.

Bijvoorbeeld omdat overheden meer informatie uit zichzelf openbaar moeten maken. Ook hebben burgers en journalisten met de komst van de wet gemakkelijker toegang tot informatie. Dit versterkt de democratie. Ook recent hebben we weer verschillende voorbeelden gezien waarbij pas na speurwerk van journalisten informatie boven tafel kwam. Het controleren van de overheid is één van de belangrijkste taken van de journalistiek en de overheid moet dat faciliteren. Daarvoor is ook een cultuurverandering nodig. De Woo zal daarbij helpen door de nieuwe normen in de wet vast te leggen.

GroenLinks Kamerlid Bart Snels: ‘De overheid is van ons allemaal en dus is de informatie van de overheid ook van ons allemaal. In een goed werkende democratie zorgen we daarom voor het openbaar maken van die informatie’.

Steven van Weyenberg, Kamerlid D66: 'Openbaarheid moet een kernwaarde van de overheid zijn. Er ligt nu een goed uitvoerbaar wetsvoorstel, zodat we eindelijk een flinke stap vooruit kunnen gaan zetten.'

Het oorspronkelijke wetsvoorstel werd door GroenLinks en D66 in 2012 ingediend. De WOO dient ter vervanging van de verouderde Wob (Wet Openbaarheid van Bestuur). In 2016 werd de wet door de Tweede Kamer aangenomen, maar in de Eerste Kamer waren er bezwaren over de uitvoerbaarheid. Er is lang onderhandeld met het kabinet, maar het aangepaste wetsvoorstel maakt de Woo uitvoerbaar. De aangepaste versie van de wet zorgt ervoor dat de wet duidelijker is. Er zijn ook een aantal technische wijzigingen aangebracht en er komt een Adviescollege  om de informatiehuishouding te moderniseren en er voor te zorgen dat de wet geïmplementeerd wordt.

Na de zomer debatteert de Tweede Kamer over het aangepaste voorstel. Als de Kamer het aanpaste voorstel steunt zal de aangepaste wet daarna in de Eerste Kamer behandeld worden.

Uploadfilters zijn onbetrouwbaar en breed gebruik hiervan moet worden voorkomen, zo oordeelt een ruime meerderheid van de interne markt-commissie van het Europees Parlement. Een uploadfilter wordt gebruikt door platforms als Facebook en YouTube om materiaal te controleren op auteursrechten voordat het geplaatst wordt.

Door de grote hoeveelheden materiaal, gebeurt de check automatisch. Deze filters blokkeren echter onterecht veel materiaal, zoals satirische stukken of memes. De platforms gebruiken dergelijke filters bovendien om materiaal dat ze ongepast vinden moeilijk vindbaar te maken.

Copyright-richtlijn

Begin 2019, nog voor de Europese verkiezingen, stemde het Europees Parlement bij de stemming over de copyright-richtlijn nog voor de uploadfilters. De stemming van vandaag op een rapport van GroenLinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak, is de eerste waarin het nieuwe parlement zich uitspreekt over de kwestie. Van Sparrentak: “Het is duidelijk dat de meerderheden op het vlak van digitale rechten aan het schuiven zijn. Wanneer we de online platforms verder reguleren, moeten we ervoor zorgen dat Europa de digitale rechten van haar inwoners voorop stelt. Vrijheid van meningsuiting is belangrijker dan commercieel belang.”

Google

Ook sprak de interne markt-commissie haar bezorgdheid uit over de dominantie van techbedrijven op scholen. Zo gebruikt 70% van Nederlandse basisscholen laptops van Google, waarbij leerlingen verplicht een Google-account moeten aanmaken. Dit geeft het bedrijf de kans veel data over deze, voor hen commercieel interessante doelgroep te verzamelen. Daarnaast worden hierdoor minderjarigen automatisch een klant van Google, zonder enige keuzevrijheid. Van Sparrentak: “Als publieke instanties als scholen een keuze maken over de aanschaf van technologie, moet veel beter gekeken worden naar privacy, gegevensbescherming en duurzaamheid. We moeten af van de regels die ervoor zorgen dat de goedkoopste aanbieder, ten koste van mens en milieu, altijd maar aan het langste eind trekt.”

Kamerleden Kathalijne Buitenweg van GroenLinks en Gert-Jan Segers van de ChristenUnie dienen vandaag hun wetsvoorstel in om de strafmaat voor hatecrimes te verhogen. Met de nieuwe wet wordt de maximale straf voor misdrijven met een discriminatoir motief verhoogd.  

Kathalijne Buitenweg (GroenLinks): “Ons strafrecht dient slachtoffers recht te doen en de norm van gelijkwaardigheid te bevestigen. We falen op beide fronten als een discriminerend motief in de rechtszaal niet eens aan de orde komt.”

Gert-Jan Segers (ChristenUnie): “De bescherming van minderheden is de lakmoesproef voor iedere samenleving. En dus moeten we opstaan tegen geweld gericht op joden, op homo’s, op mensen die vanwege hun huidskleur te maken krijgen met racisme.”

Voorbeelden

Hatecrimes komen veelvuldig voor. Zoals de mishandeling van een man uit Almelo vanwege zijn huidskleur. Of van de mannen die in Arnhem hand in hand liepen. Zoals de veelvuldige vernielingen bij het Amsterdams joodse restaurant HaCarmel. En de bekladding van gebedshuizen met haatdragende slogans.

Deze strafbare feiten hebben een extra grote impact op slachtoffers omdat ze voortkomen uit haat om wie ze zijn. Daarmee raakt het ook de rest van de samenleving. Want ook andere mensen die zich met hen identificeren kunnen zich hierdoor met rede bedreigd voelen. Dat zet de bijl aan de wortel van de rechtsstaat die iedereen in staat hoort te stellen om zonder geweld en angst het eigen leven vorm te geven.

Segers: “We willen dat hatecrimes zwaarder gestraft kunnen worden en geven daarmee het signaal dat we het zwaar opnemen als je iemand bedreigt of aanvalt omdát iemand homo, jood of zwart is. Door dit soort discriminatoir geweld doe je namelijk niet alleen een persoon iets aan, maar bedreig je indirect een hele groep mensen die over hun schouder moeten kijken of zij misschien de volgende zijn.” 

Onderzoek

Onderzoek wijst uit dat het discriminatieaspect nu gaande het strafproces meestal uit beeld verdwijnt. Maar een bestraffing van hatecrimes alsof het ‘gewone’ vernieling of ‘gewone’ mishandeling is, doet geen recht aan slachtoffers. Omdat de discriminatoire drijfveer bij delicten vaak onbenoemd blijft ontstaat bij slachtoffers de gedachte dat het niet als belangrijk geacht wordt. Gevolg: slachtoffers doen geen aangifte van wat hen is overkomen.

Het initiatiefwetsvoorstel tegen hatecrimes dat vandaag wordt ingediend neemt het discriminatieaspect als wettelijke strafverzwaringsgrond op in het Wetboek van Strafrecht. Als een strafbaar feit met een discriminatoir oogmerk wordt begaan, dan kan de daarop gestelde gevangenisstraf of hechtenis met een derde worden verhoogd. 

Uit onderzoek van het WODC blijkt dat het al vaak misgaat bij de aangifte. Discriminatie wordt door de politie vaak niet geregistreerd en komt daardoor niet bij het Openbaar Ministerie terecht. In 2019 zijn er slechts 47 veroordelingen geweest in zaken met een discriminatieaspect, blijkt uit het overzicht discriminatiecijfers van het Openbaar Ministerie.

Speculanten maken ongegeneerd misbruik van het tekort aan woningen met exorbitante en almaar stijgende huurprijzen. Dat legt een enorme financiële druk op huurders, die nauwelijks een keus hebben. Daarom moet de overheid ingrijpen. GroenLinks wil dit wettelijk vastleggen en presenteert hiervoor vandaag een initiatiefwet ‘Eerlijke Huur’.

De wet Eerlijke Huur van GroenLinks zorgt dat meer dan 95% (nu 43%) van de huurwoningen gereguleerde prijzen krijgen. Daardoor dalen huurprijzen tot honderden euro’s. Vandaag debatteert de Tweede Kamer over dit onderwerp. 

Maak woningen weer betaalbaar

In Nederland is het tekort aan passende, betaalbare woonruimte enorm. De woonlasten slokken bij particuliere huurders inmiddels gemiddeld 42% van hun inkomen op. Een huis kopen is door de torenhoge huizenprijzen voor starters langzaam onbereikbaar aan het worden. En het aantal economisch daklozen neemt toe. Tijdens de corona-crisis zijn stress en zorgen over het ‘eenvoudige’ hebben van een dak boven je hoofd alleen maar toegenomen. 

Dit kabinet heeft een heilig geloof in de vrije markt en laat de crisis doormodderen, vindt GroenLinks. Volgens de partij is de maat nu vol, vindt Paul Smeulders, Tweede Kamerlid GroenLinks.

Paul Smeulders: “Zelfs tijdens de coronacrisis wil het kabinet een simpele maatregel als een eenmalig verbod op huurverhoging niet doorvoeren. Daardoor moeten steeds meer mensen ploeteren om hun woonlasten te bekostigen. Dat kan zo niet langer. Daarom willen we dit wettelijk veranderen.”

Wonen is een recht, geen verdienmodel

Volgens GroenLinks is wonen een recht, geen verdienmodel. 

“Het idee van een vrije markt is dat er schaarste is: degene die een goed huis het liefst wil hebben of bereid is daar het meest voor te betalen, krijgt het. Op die manier vindt een verdeling van goederen plaats. Het recht van de sterkste. Winst maken over de ruggen van anderen”, zegt Smeulders.  

De initiatiefwet Eerlijke Huur begrenst huurprijzen, zodat maandelijkse woonlasten dalen. De wet zorgt ervoor dat voor bijna alle woningen een beoordeling van de huurprijs komt op basis van een puntenstelsel, dat is gebaseerd op bijvoorbeeld woonoppervlakte, aanwezigheid van buitenruimte en staat van het onderhoud. Nu al geldt dat puntensysteem voor huurwoningen tot 720 euro (sociale huur). De nieuwe wet zorgt dat ook de huurwoningen daarboven hieronder gaan vallen. Een verhuurder mag dan dus zelf niet meer bepalen hoeveel huur hij vraagt. 

Eerlijk wonen voor iedereen

Door de nieuwe wet zal ook de prijs van koophuizen dalen, voorspelt GroenLinks. Want het opkopen van koopwoningen om ze vervolgens te verhuren wordt minder aantrekkelijk. Daardoor zal de vraag naar koopwoningen dalen en concurreren kopers alleen nog met elkaar, in plaats van met beleggers en huisjesmelkers. 

“Zo kunnen starters en mensen met een wat krappere portemonnee ook weer een woning kopen. Wel zo eerlijk. Vanaf nu zeggen we: er is geen vrije woningmarkt, maar (volks)huisvesting. De overheid ziet erop toe dat iedereen betaalbaar en goed kan wonen”, aldus Paul Smeulders.

Er moet snel een actieplan komen om het aantal stage- en leerwerkplekken voor mbo-studenten weer op peil te brengen, vindt GroenLinks. Bijvoorbeeld door een stagefonds voor vitale sectoren en afspraken met bedrijven en MBO-instellingen over het creëren van stageplekken. Dit voorstel doet Tweede Kamerlid Niels van den Berge vandaag bij het debat over mbo en corona.

Het oplopende tekort aan stageplekken leerbanen voor MBO-studenten is zorgwekkend. Dit jaar is het tekort aan stageplekken en leerbanen in het mbo al opgelopen tot 19.000 (Bron: SBB). Het aantal studenten dat van start ging bij een werkgever daalde met 56% ten opzichte van vorig jaar. Het is een rem op de studievoortgang en verkleint mogelijkheden op de arbeidsmarkt.

Ruim 40% van de beroepsbevolking heeft een MBO-diploma. En om dit diploma te behalen, is een goede stage of leerwerkplek tijdens de studie cruciaal. Bij de vorige crisis in 2008 bleek dat stagetekorten in crisistijd leiden tot arbeidstekorten als de economie weer aantrekt. Daar moeten we nu van leren, vindt GroenLinks.

“Als één ding duidelijk is geworden in deze crisistijden, is het dat onze samenleving gedragen wordt door praktisch opgeleide mbo-studenten. Van zorgmedewerker tot bouwvakker, van pedagogisch medewerker tot beveiliger; allemaal zijn zij onmisbaar voor ons dagelijks functioneren. Daarom moeten we alles op alles zetten om stages en leerwerkplekken op peil te brengen”, zegt Tweede Kamerlid Niels van den Berge.

Dit is wat GroenLinks wil

Al eerder maakte het kabinet bekend dat zo’n 20 miljoen euro extra budget vrijgemaakt om de gevolgen van COVID-19 voor stages en leerbanen op te vangen. GroenLinks verwelkomt dit, maar vrezen dat het niet genoeg zal zijn. De grootste zorgen zijn ervoor vitale sectoren, zoals de zorg en de kinderopvang. Zij stonden voor de crisis al onder druk en kunnen nu onvoldoende mogelijkheden bieden aan studenten. Andere sectoren die zwaar gebukt gaan onder de crisis, zoals de horeca en toerisme, zullen waarschijnlijk ook extra ondersteuning nodig hebben.

Het kabinet moet snel met oplossingen komen met werkgevers en leerwerkbedrijven om meer stageplekken te creëren. Concreet wil GroenLinks dat:

Bedrijven in vitale sectoren, zoals zorg, veiligheid en logistiek, ondersteuning krijgen om stageplekken te creëren. Studenten die zich willen laten her- of omscholen richting vitale sectoren ondersteuning in her- of omscholingskosten krijgen. Bedrijven die zich inzetten op groene en duurzame productieprocessen op extra middelen rekenen om stageplekken te creëren. Bedrijven, maar ook instellingen zelf die creatieve ideeën hebben voor (vervangende) stages en opdrachten, hulp kunnen krijgen.

Het Europees Parlement heeft de Europese wet aangenomen die definieert welke investeringen duurzaam genoemd mogen worden: de ‘groene taxonomie’. Europarlementariër Bas Eickhout is hoofdonderhandelaar namens het Europees Parlement: “Dit is een mijlpaal voor de verduurzaming van de financiële sector.”

Bekijk het interview met Eickhout over het belang van de groene taxonomie.

Met de taxonomie worden stappen gezet om van duurzaam investeren de norm te maken. De regels zorgen voor meer transparantie over de duurzaamheid van investeringen. Aanbieders van financiële producten moeten voortaan laten zien hoeveel procent van hun beleggingen daadwerkelijk duurzaam is. Hiermee wordt greenwashing tegengegaan.

Eickhout is tevreden met het resultaat: “Deze regels zetten in Europa, maar ook wereldwijd, de gouden standaard voor duurzaam investeren.” De wetgeving heeft grote invloed op aanbieders van financiële producten, maar kan ook gebruikt worden door de publieke sector. “Overheden gaan nu vele miljarden investeren om de economische gevolgen van de coronacrisis tegen te gaan. In de taxonomie staat tot in detail beschreven in welke delen van de economie we moeten investeren om ervoor te zorgen dat het herstel echt duurzaam wordt”, aldus Eickhout.

Groene taxonomie

De wet is een grote stap, maar Eickhout benadrukt dat deze nog niet compleet is. Zijn voorstel om in de taxonomie ook op te nemen welke activiteiten in het bijzonder schadelijk zijn voor het klimaat, biodiversiteit en andere duurzaamheidsopgaves, werd nipt door een rechtse meerderheid verworpen, maar blijft op de politieke agenda staan. Eickhout: “We moeten haast maken met het opstellen van een ‘bruine taxonomie’ zodat we ook eindelijk duidelijkheid krijgen met welke investeringen we zo snel mogelijk moeten stoppen.” De Europese Commissie buigt zich over de ‘bruine taxonomie’ in de nieuwe strategie voor duurzame financiering die eind van dit jaar wordt verwacht.

Vanaf 2021 treedt de groene taxonomie in werking. De Europese Commissie werkt momenteel samen met experts aan de technische criteria voor groene economische activiteiten. Die moeten tegen het eind van het jaar klaar zijn.

GroenLinks bereidt een initiatiefwet voor om nachtvluchten te verbieden. Momenteel heeft Schiphol een vergunning voor 32.000 nachtvluchten, bijna 90 per nacht. 

Omwonenden vechten al jaren om hun nachtrust terug te krijgen. Het is volgens de partij niet alleen hard nodig om de gezondheid van omwonenden te verbeteren, maar ook heel goed mogelijk. Met Schiphol concurrerende vliegvelden zoals Frankfurt kennen al zo’n verbod en in Londen en Parijs mogen jaarlijks slechts 5000 nachtvluchten vertrekken of landen.  

GroenLinks Kamerlid Suzanne Kröger: “Honderdduizenden mensen hebben last van Schiphol. En de nachtvluchten vinden zij het allerergst. Het is zo makkelijk om daar een einde aan te maken en ik ga er alles aan doen om deze wet door de Kamer te loodsen.” 

In 2018 kwam de World Health Organisation (WHO) met geluidsnormen op basis van medische inzichten. Volgens WHO moeten onze geluidsnormen flink worden aangescherpt omdat het geluid van vliegtuigen kan leiden tot onder meer hart- en vaatziekten, stress en leerproblemen. De nachtelijke vluchten hebben de grootste impact op de gezondheid. 

GroenLinks heeft grote kritiek op minister van Nieuwenhuizen. De minister heeft altijd gezegd dat ze in de luchtvaartnota duidelijkheid zou geven over de nachtvluchten. Na jaren wachten is die nota nu klaar maar nog steeds geen concrete afspraken over vermindering. Ze kondigt meer onderzoek naar het economisch nut van nachtvluchten aan.

Kröger: “Al jaren doet de minister loze beloften. Telkens zegt ze de situatie voor omwonenden te verbeteren maar er gebeurt geen moer, mensen worden met een kluitje in het riet gestuurd. Maar als de minister niet opkomt voor de belangen van deze mensen dan doen we het gewoon zelf.” 

In eerdere Kamerdebatten hebben meerdere partijen, zowel van de oppositie als van de coalitie, zich negatief uitgelaten over nachtvluchten.