Poliflw

OPINIE

Naar maar waar: de gevolgen van de Covid-pandemie komen het hardst aan in de armste delen van de wereld. Zo zal het virus nog veel meer zichtbare én onzichtbare slachtoffers maken. De vooruitgang die de afgelopen jaren is geboekt in grote delen van de wereld om de extreme armoede te verminderen dreigt door Corona te worden teruggedraaid, waardoor de wereld op de rand staat van een nieuwe crisis. De aantallen zijn nauwelijks te bevatten: bijna een half miljard extra mensen die terugvallen in extreme armoede. Een verdubbeling van het aantal mensen op het randje van uithongering, tot 260 miljoen, zo voorspelt het Wereld Voedselprogramma.

De wereld moet daarom nu in actie komen om deze crisis-in-een-crisis te voorkomen. En Nederland moet daar als welvarend land haar eerlijke deel aan bijdragen. Uit medemenselijkheid, maar ook vanuit het perspectief van internationale stabiliteit. Want zolang het virus ongecontroleerd blijft rondgaan in armere landen, is ook de rest van de wereld niet veilig.

Dat is ook precies waarom het Adviescollege Internationale Vraagstukken adviseert om 1 miljard euro extra te investeren om de armste landen te ondersteunen. Bovendien bepleiten zij dat er niet zal worden bezuinigd op het huidige budget voor ontwikkelingssamenwerking, ook niet als de Nederlandse economie krimpt.

Het overgrote deel van de Nederlanders steunt het idee om arme landen extra te ondersteunen in deze moeilijke tijd.

Aan de slag dus, zou je denken. Maar het kabinet komt niet eens uit de startblokken. Het advies ligt er nu al meer dan een maand, maar het kabinet heeft het nog steeds niet voor elkaar gekregen om een reactie te schrijven op een advies van welgeteld 8 pagina’s. De coalitie komt er niet uit. Terwijl er geen tijd te verliezen is. De nood is nu. Het geld kan meteen worden ingezet om mensen uit de brand te helpen.

Wij roepen de coalitie dan ook met klem op om te stoppen met intern touwtrekken en juist daadkracht te tonen door het hele advies van de AIV over te nemen en uit te voeren. Bovendien geloven wij dat minister Kaag een stap verder moet gaan. Daarom stellen wij voorwaarden aan de extra hulp. Ten eerste: zorg dat het extra geld daadwerkelijk terechtkomt bij de meest gemarginaliseerde mensen, zoals de armste huishoudens, vrouwen en meisjes, lhbt-personen, migranten en mensen met een beperking. Want het Coronavirus discrimineert misschien niet, maar de gevolgen ervan wel: de meest kwetsbare mensen worden het hardst geraakt. Hulp bereikt juist hen vaak onvoldoende. Om dit te veranderen vinden wij dat er niet moet worden gepraat óver maar mét de mensen die dit betreft. Zij weten waar de grootste noden liggen, en wat er moet gebeuren om hulp te bieden waar die nodig is. Daarom is onze tweede eis: tenminste 25 procent van het extra geld moet naar lokale organisaties gaan, en waar mogelijk worden ingezet op directe cashtransfers.

Want alleen samen krijgen we corona onder controle – ook wereldwijd.

Kirsten van den Hul, Tweede Kamerlid voor de PvdA Tom van den Nieuwenhuijzen, Tweede Kamerlid voor GroenLinks

De uitslagen van de digitale ledenraadpleging zijn gepubliceerd op ledenraadpleging.groenlinks.nl

Er zijn meer dan 6300 leden die hebben gestemd in de digitale ledenraadpleging. De uitslag vind je hier.

GroenLinks komt met een spoedwet waarmee wordt voorkomen dat de rekening voor de medische kosten van de coronacrisis bij gewone mensen terecht komt. Als er niks gebeurt, dreigt volgend jaar de zorgpremie voor iedereen fors te stijgen. GroenLinks werkt daarom aan een spoedwet om stijging van de zorgpremie te voorkomen. In plaats daarvan zouden bedrijven die winst maken wat meer belasting moeten betalen, zegt partijleider Klaver aan de vooravond van het GroenLinks-partijcongres.

Jesse Klaver: “We moeten de fouten van de vorige crisis leren: dit keer mag de rekening niet betaald worden door gewone mensen. De eerste rekening die we krijgen is die van de medische coronakosten. Laten we zorgen dat die wordt betaalt door de bedrijven die de afgelopen maanden winsten hebben gemaakt, en niet bij gewone mensen op de mat beland in de vorm van een forse stijging van de zorgpremies.”

Ziekenhuizen hebben de afgelopen maanden extra kosten moeten maken om alle coronapatiënten op te vangen. Door alle achterstallige zorg die ingehaald moet worden en door de opschaling van de ic-capaciteit zullen ook de komende tijd de zorgkosten hoger zijn.

Volgens schattingen van gezondheidseconomen zouden deze extra coronakosten kunnen leiden tot een miljardenstijging van de zorgkosten en dus tot een forse stijging van de premie. GroenLinks wil dit met een spoedwet voorkomen. Daarin wordt vastgelegd dat zorgverzekeraars alle extra coronakosten vergoed krijgen als ze kunnen aantonen dat ze zelf onvoldoende financiële reserves hebben om de extra kosten op te vangen.

GroenLinks doet een dringend beroep op het kabinet om de geplande verlaging van de winstbelasting voor grote bedrijven te schrappen en die inkomsten te gebruiken voor de vergoeding van de coronakosten van de zorg.

Klaver: “Het is niet uit te leggen om in een tijd van een naderende economische recessie de belasting op winsten van grote bedrijven te verlagen. Er gaat iets goed mis in het huidige kapitalisme, nu grote bedrijven in goede tijden alle voordelen krijgen, en in crisistijd gewone mensen de rekening moeten betalen.”

Er moet extra noodsteun komen voor de culturele sector, vinden GroenLinks, PvdA en SP . Zij dienden samen een pakket aan voorstellen in om dat te regelen. In totaal gaat het om 1 miljard Euro aan steunmaatregelen.  

“Veel mensen die werkzaam zijn in deze waardevolle sector kunnen nauwelijks het hoofd boven water houden. We moeten iets doen”, zegt Tweede Kamerlid Niels van den Berge.

GroenLinks, PvdA en SP voorzien een ‘onomkeerbaar drama’ in de creatieve en culturele sector, als er niet daadkrachtig wordt ingegrepen.

“De creatieve sector is onmisbaar. Kunst en cultuur zijn van onschatbare economische én emotionele waarde”, aldus Van den Berge.

Volgens het CBS is de sector goed voor 3,7 procent van het Bruto Binnenlands Product. Er werken honderdduizenden mensen. De banen van veel culturele makers staan nu op de tocht. Maar liefst 60 procent van de mensen die in de culturele sector werken, is zzp’er of freelancer. Deze over-flexibiliteit maakt de sector enorm kwetsbaar. Dat blijkt nu ook in deze ongekende crisis.

Van den Berge: “De culturele sector draagt een stuk meer bij aan de economie dan de luchtvaart, maar moet het met veel minder noodsteun doen. Waarom komt de regering met een miljardenpakket voor de luchtvaart en met een miljoenpakket voor de culturele sector? Dat is niet uit te leggen.”

Eerder maakte het kabinet 300 miljoen euro vrij aan noodsteun voor de culturele sector, maar dat is niet genoeg.

"Het grootste deel van die 300 miljoen gaat naar grote instellingen. Creatieve ondernemers en kleine lokale poppodia en streekmusea dreigen om te vallen.”

Volgens het kabinet kunnen kunstenaars en mensen werkzaam in de culturele sector terugvallen op andere noodsteunmaatregelen, die voor alle ondernemers gelden. Dat bestrijdt Van den Berge. Veel culturele ondernemers, van particuliere festivals tot ZZP’ers, voldoen net niet aan de criteria. Bijvoorbeeld doordat hun inkomsten sterk fluctueren. Bovendien worden veel theatervoorstellingen gemaakt door vrije producenten en kleine gezelschappen. Zij hebben hoge kosten gemaakt, die ze nu niet terug kunnen verdienen. Hun financiële schade is enorm.

"Ondanks de verwachtingen die Minister Van Engelshoven in het debat dat we in april met haar hadden wekte, doet ze nog steeds veel te weinig voor de vele ZZP'ers, andere ondernemers en freelancers in de culturele sector, die tussen wal en schip vallen”, zegt Van den Berge.

Dit zijn de extra steunmaatregelen die GroenLinks, PvdA en SP willen: 

1. Een steunfonds van 200 miljoen voor de 30.000 freelancers en zelfstandigen in de culturele sector die niet in aanmerking komen voor de reeds bestaande regelingen. 2. 280 miljoen voor culturele instellingen die normaal geen subsidie ontvangen en daardoor niet in aanmerking komen voor de huidige steunmaatregelen. 3. Een innovatiefonds van 20 miljoen, zodat culturele instellingen kunnen experimenteren met nieuwe verdienmodellen. 4. 200 miljoen voor het kwijtschelden van huur van culturele instellingen.

Er moeten extra noodmaatregelen komen om journalisten in dienst te houden en verschraling van de journalistiek te voorkomen. Dat zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld vandaag in het debat over media in de Tweede Kamer.

De corona crisis slaat hard toe in de media door snel dalende inkomsten van adverteerders. Dat heeft een groot effect op werkgelegenheid. Freelancers - ongeveer de helft van alle journalisten - worden het hardst geraakt. De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) kreeg honderden meldingen van journalisten die  zonder werk zitten.

“Freelancers zijn van ongelooflijk belangrijk voor de productie van nieuws, maar mediabedrijven gebruiken hen als sluitpost”, stelt Kamerlid Lisa Westerveld. “Het is triest dat zoveel journalisten nu in groten getale moeten terugvallen op bijstand van de overheid. En een risico voor het democratisch functioneren van onze samenleving dat de nieuwsvoorziening hiermee aan kwaliteit inboet.”

Vakwerk behouden Het doel van journalistiek is te zorgen voor onafhankelijke informatievoorziening naar het Nederlands publiek, de overheid en bedrijven te controleren en te zorgen voor verbinding binnen onze maatschappij.

“Dat is vakwerk. Daar zijn onafhankelijke professionals voor nodig. We moeten zorgen dat er een betere basis is, waarin deze mensen kunnen werken.”

GroenLinks wil dat de minister overweegt om een 0% BTW-tarief voor media in te voeren, zodat redacties meer budgettaire ruimte hebben voor hun personeelskosten. Daarnaast zou er een fiscale korting kunnen komen op de loonbelasting. In Denemarken en Canada zijn positieve ervaringen met deze regelingen.

GroenLinks heeft grote zorgen over de vormgeving van het tweede economische steunpakket. Partijleider Klaver wil voorkomen dat de rekening van deze economische crisis opnieuw door gewone mensen betaald wordt. Hij wil daarom dat grote bedrijven (met meer dan 250 werknemers) de steun die ze nu krijgen terugbetalen in beter tijden. Daarover is niks geregeld in het pakket.  

Bovendien heeft GroenLinks zorgen over het verdwijnen van de boete op ontslag. De voorwaarde dat bedrijven die steun ontvangen geen mensen mogen ontslaan verdwijnt. GroenLinks vindt het van belang dat er wel een rem blijft bestaan op het ontslaan van mensen, als bedrijven bij de overheid aankloppen voor steun om lonen door te kunnen betalen.

Klaver: “Ik ben er heel erg voor om mkb-ers en de inkomens van gewone mensen te ondersteunen. Maar het kabinet geeft nu ook opnieuw bakken met geld aan grote bedrijven die zelf de belasting ontwijken. Dan is het niet teveel gevraagd om aan die bedrijven te vragen: betaal, als je in beter tijden weer winst gaat maken, dit geld aan de samenleving terug. En voorkom ontslag van personeel.”

Het tweede economisch steunpakket zal naar verwachting volgende week in de Tweede Kamer besproken worden en daarna in de Eerste Kamer. GroenLinks wil dat het kabinet het steunpakket aanpast om ontslagen te voorkomen en te zorgen dat grote bedrijven de steun die ze nu krijgen later terugbetalen aan de samenleving.

Klaver: “Dit is voor GroenLinks een fundamenteel punt. Er gaat iets goed mis in ons economisch systeem als we accepteren dat de winsten van multinationals in goede tijden in de zakken van aandeelhouders belanden, maar gewone mensen in crisistijd de rekening betalen. We moeten leren van de vorige economische crisis en nu vooraf heldere afspraken maken over wie de rekening van al deze economische steunpakketten betaalt. Als we dat niet doen weet ik wel bij wie dat weer terecht komt: de burger.”

De tweede ronde aan overheidssteun zou voor grote bedrijven een lening moeten zijn die ze in goede tijden weer terug moeten betalen. Dat voorstel deed GroenLinks-leider Jesse Klaver in het televisieprogramma Buitenhof. Voor MKB-bedrijven (met minder dan 250 werknemers) zou de Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) wel een gift moeten blijven.

Jesse Klaver: “Bedrijven als booking.com hebben de afgelopen jaren miljardenwinsten gemaakt dat is overgemaakt naar de bankrekening van hun aandeelhouders. Nu de economie stilvalt vragen ze steun van de overheid en draait de samenleving voor de kosten op. We moeten banen redden, maar dit keer spreken we wel meteen af wie de rekening betaalt. Niet de belastingbetaler, niet het familiebedrijf, maar de aandeelhouder moet de kosten van de steun aan multinationals dragen.”

Klaver gaat daarom het kabinet vragen de tweede ronde van de NOW zo in te richten dat voor bedrijven met meer dan 250 werknemers het overgemaakte bedrag een lening wordt, die geleidelijk moet worden terugbetaald als het bedrijf weer winst gaat maken. Dat gaat om de 3000 grootste ondernemingen van ons land.In het Kamerdebat afgelopen week bleek al dat een Kamermeerderheid wil dat bedrijven die staatssteun ontvangen dat geld besteden aan salarissen, en het niet gebruiken om bonussen of dividend uit te keren. Volgens GroenLinks gaat dat niet ver genoeg.

Klaver: “Bij de vorige crisis is de rekening betaald door burgers. De ontslagen in de zorg van de afgelopen jaren zijn daar een gevolg van geweest. No way dat we dat weer laten gebeuren. Het systeem waarin steenrijke aandeelhouders goed genoeg zijn om de winsten van bedrijven op te strijken, maar in crisistijd weigeren een cent bij te leggen, heeft zijn langste tijd gehad.”

Naast het vormen van een lening moet volgens Klaver ook snel werk worden gemaakt van het onmogelijk maken van belastingontwijking – waardoor veel bedrijven de afgelopen jaren niet of amper belasting hebben betaald. Ook een hogere winstbelasting en een hogere belasting op grote vermogens zijn nodig om te voorkomen dat de rekening van de economische crisis die gaat komen opnieuw bij burgers terecht komt.

Klaver: “De aanpak van deze hele coronacrisis staat in het teken van solidariteit. Diezelfde solidariteit mogen we verwachten van de grote bedrijven zodra zij weer miljoenenomzet gaan draaien. Rechts zei altijd dat we niet zonder grote bedrijven kunnen. In deze crisis wordt voorgoed duidelijk dat het andersom is: de grote bedrijven kunnen niet zonder de samenleving.”

Uit gelekte plannen van de Europese Commissie blijkt dat voorstellen voor genderlijkheid vanwege de huidige Coronacrisis worden uitgesteld. Voor Europarlementariër Kim van Sparrentak is dat onacceptabel. Samen met haar Groene collega's eist ze van de Europese Commissie deze plannen te herzien. Het is juist hoog tijd dat de Europese Commissie vaart maakt om de achteruitgang van vrouwenrechten in Europa een halt toe te roepen.

Europarlementariër Kim van Sparrentak: "Ik ben het wachten beu. De vooruitgang in veel landen is stilgevallen en er is een backlash aan de gang. We zien toenemend geweld tegen vrouwen, een groeiende anti-abortusbeweging en verdrukking van organisaties die opkomen voor gendergelijkheid.”

De Europese Groenen vragen de Europese Commissie vooral haast te maken met de plannen voor verplichte loontransparantie. Ondanks dat het principe gelijk loon voor gelijk werk al sinds 1957 vastgelegd is in Europese verdragen, verdienen vrouwen nog steeds gemiddeld 15 procent minder dan mannen. Van Sparrentak: "78 procent van alle zorgmedewerkers in EU is vrouw. En juist deze mensen staan door de huidige gezondheidscrisis het meest onder druk. Het is daarom ontzettend belangrijk dat we ongelijke loonbehandeling zo snel mogelijk aanpakken."

Volgens Van Sparrentak is het noodzakelijk dat de plannen die de Europese Commissie presenteert verder gaat dan mooie woorden: “De Europese Commissie moet zich zo snel mogelijk achter de voorvechters van gendergelijkheid scharen. Organisaties die vrouwenrechten en gendergelijkheid promoten moeten financieel ondersteund worden, in het bijzonder in landen waar ze onder druk staan.”

Daarnaast wil Van Sparrentak dat de Europese Commissie de ontwikkelingen van gendergelijkheid in EU-landen actief volgt en in actie komt wanneer EU-landen het principe gendergelijkheid tegenwerken. “Overheden die vrouwenrechten stelselmatig ondermijnen, moeten dat ook in de toekenning van Europese fondsen merken en organisaties die vrouwenrechten schenden mogen geen Europese subsidies meer ontvangen. Zo krijgen we daar een stok achter de deur”, aldus van Sparrentak.

GroenLinks dient vandaag de initiatiefwet Duurzame Aanpak Stikstof in om het stikstofprobleem in Nederland op te lossen. 

De wet is gemaakt samen met natuurorganisaties, MKB Nederland en Bouwend Nederland en geniet daarom breed maatschappelijk draagvlak. De wet sluit aan bij de uitgelekte kabinetsplannen om stikstof terug te dringen en natuur te herstellen. Het is volgens GroenLinks noodzakelijk dat de plannen en doelstellingen wettelijk vastliggen en daarom heeft de partij het voorwerk alvast gedaan.

GroenLinks Kamerlid Laura Bromet: ‘Een wet maken kost tijd, dat hebben wij nu alvast gedaan. Ik roep het kabinet op om samen met ons op te trekken. Dat lukte bij onze klimaatwet en dat moeten we nu weer voor elkaar krijgen. Zodat we de natuur herstellen en er weer ruimte komt om huizen te bouwen.’

Als de uitgelekte plannen kloppen, dan komen ze in grote lijnen overeen met de plannen van GroenLinks. Als het kabinet serieus is in haar ambities, dan heeft GroenLinks alvast een breed gedragen wet klaarliggen zodat het kabinet niet onnodig lang bezig hoeft te zijn met een eigen wetsvoorstel.

Bromet: ‘We hebben bijna een jaar moeten wachten op het kabinet, het is zonde nu nog langer tijd te verspillen. Snel handelen is in het belang van de boeren, van de natuur en van alle Nederlanders die al zo lang wachten op een huis.’

In de wet Duurzame Aanpak Stikstof staan per sector doelstellingen en een tijdpad vastgelegd, zodat wettelijk is verankerd dat de Nederlandse stikstofuitstoot in tien jaar tijd wordt gehalveerd.

Vergunningen voor bijvoorbeeld woningbouw mogen pas weer worden afgegeven als juridisch zekerheid is geboden over het herstel van de natuur. Zonder natuurherstel geen vergunningen en zonder vergunningen geen woningbouw.

In de Duurzame Aanpak Stikstof staat daarom vastgelegd dat de Ecologische Hoofdstructuur moet worden afgemaakt. De Ecologische Hoofdstructuur was een plan om alle bijzondere natuurgebieden in Nederland met elkaar te verbinden. Het uitbreiden en verbinden van de natuurgebieden zorgt ervoor dat de natuur kan herstellen en vergunningverlening op termijn weer mogelijk wordt.

Voor het opkopen van grond en de aanleg en beheer van de natuur is meer geld nodig. Daarom wordt in de Wet Duurzame Aanpak Stikstof een fonds opgericht om de natuur te herstellen. Daarnaast komt er een fonds dat gevuld wordt met geld om boeren uit te kopen of te helpen bij de transitie naar een duurzamere variant van landbouw.

Bij verlenging van de overheidssteun aan bedrijven zouden er heldere eisen gesteld moeten worden zodat belastinggeld dat bedoeld is voor doorbetaling van lonen niet in de zakken belandt van aandeelhouders. Ook moeten er heldere duurzaamheidseisen gesteld worden aan bedrijven die overheidssteun krijgen. Dat zeiden GroenLinks-leider Jesse Klaver en PvdA-leider Lodewijk Asscher vanavond.

GroenLinks en PvdA zeggen niet in te willen stemmen met verlenging van overheidssteun aan bedrijven als dat neerkomt op een blanco cheque. Van grote bedrijven zou gevraagd moeten worden loyaal mee te werken aan de invoering en naleving van de CO2-heffing en bij kleinere bedrijven om stipt de energiebesparingsplicht uit de wet Milieubeheer uit te voeren.

Daarnaast zouden, naar Deens voorbeeld, bedrijven die gevestigd zijn in een belastingparadijs geen aanspraak mogen maken op belastinggeld. Bedrijven die overheidssteun krijgen mogen geen dividend uitkeren aan aandeelhouders, geen bonussen uitkeren aan topmensen en geen eigen aandelen opkopen om de beurskoers te doen stijgen.

Jesse Klaver licht toe: “In goede tijden zijn de winsten voor bedrijven als booking.com voor de aandeelhouders. Maar in slechte zijn de verliezen voor de samenleving. Dat raakt het rechtvaardigheidsgevoel van iedereen. Daarom moeten we nu heldere eisen stellen aan bedrijven die we met belastinggeld overeind houden. Zo zorgen we dat we duurzamer uit deze crisis komen en we de rekening dit keer niet bij de burger leggen, maar we het herstel van de economie mede financieren uit de winsten van multinationals.”

Lodewijk Asscher: “Om eerlijk en fatsoenlijk uit deze crisis te komen zijn duidelijke voorwaarden nodig voor de steun aan bedrijven. Nu steun ontvangen betekent mensen in dienst houden. Nu steun ontvangen betekent netjes belasting betalen, inspraak voor werknemers en geen bonussen aan de top. Nu steun ontvangen betekent dat de belangen van de samenleving en de planeet centraal komen te staan en niet die van de aandeelhouders.”

 Morgen besluit het kabinet over verlenging en versoepeling van verschillende maatregelen en zal mogelijk ook een besluit vallen over verlening van de NOW.