Afgelopen week stond bol van informatie, voorlichting en gesprekken.
Klimaatdoelen halen van onderop
Samen met de provincie moet de gemeente vóór 1 juli haar plannen indienen bij het Rijk over hoe Fryslân de klimaatdoelen gaat behalen die zijn afgesproken tijdens de akkoorden van Parijs. Dit gezamenlijke plan moet gedragen worden door de hele provincie. De provincie heeft de leiding en de provinciale staten beslissen over de inhoud van het conceptplan dat naar het Rijk gestuurd wordt. De gemeenten zijn betrokken via ambtenaren en wethouders. De gemeenteraden zullen later worden gevraagd naar hun mening over de plannen en kunnen naderhand bezwaar maken tegen de voorgestelde plannen. Nieuw Sociaal heeft moeite met deze aanpak omdat de lokale gemeenschap op deze manier geen directe inspraak heeft in de voorgestelde plannen. De gemeenteraden zijn de eerste overheid, hebben direct contact met de inwoners en zijn daardoor goed op de hoogte van wat er leeft en waar draagvlak voor is. Initiatieven die nu ontstaan in de gemeenten kunnen worden afgewezen als ze niet overeenkomen met de doelen die in het provinciale plan staan. Er wordt gezegd dat dit niet zal gebeuren omdat de huidige wet- en regelgeving leidend is voor de uitvoering van deze initiatieven. Tijdens deze bijeenkomst viel het op dat een tekort aan personeel en financiële middelen bij alle overheden kan betekenen dat de doelen niet behaald kunnen worden. Op de vraag van Nieuw Sociaal of dit betekent dat menskracht en geld belangrijker zijn dan het behalen van de klimaatdoelen, was er geen antwoord! Wij vinden dit vreemd, omdat de klimaatdoelen toch te belangrijk zijn om niet te halen? Wordt vervolgd dus.
Controleur Fumo
Daarnaast hadden we opnieuw een nadere kennismaking met de Fumo, de organisatie die de omgevingswet mag controleren en uitvoeren. Ook hier spelen de kosten een belangrijke rol om de omgevingswet op een goede manier uit te voeren. Wat hier ook opvalt, is het tekort aan personeel waardoor taken niet kunnen worden uitgevoerd zoals verwacht. Wat Nieuw Sociaal ook hier mist, zijn de contacten en de inspraak van ondernemers en inwoners die allemaal te maken krijgen met de nieuwe omgevingswet.
Wat te doen met geld dat over is in de gemeente?
De jaarrekening van 2022 laat zien dat de gemeente ruim 10 miljoen euro heeft overgehouden. In eerste instantie lijkt dit positief, maar Nieuw Sociaal heeft vragen over de manier waarop dit voordeel is ontstaan. Hoe kan er een overschot zijn van 3 miljoen op het sociaaldomein? Er zijn problemen in de jeugdzorg, gebrek aan woonruimte voor uithuisgeplaatste jongeren en niet te vergeten armoede, waardoor scholen ontbijt aanbieden aan leerlingen, enzovoort. Deze vragen zullen de komende week aan bod komen tijdens verschillende commissievergaderingen. Het incidentele overschot zal worden toegevoegd aan de algemene reserve van de gemeente en kan vervolgens vrij worden besteed door de gemeenteraad. Het lastige is dat dit geld slechts eenmalig beschikbaar is en volgend jaar, in 2023, niet meer aanwezig zal zijn. De besteding van dit overschot kan worden gebruikt voor incidentele projecten die door de raad worden voorgesteld. Zowel het college als de coalitie hebben ook hun eigen wensen en zullen deze willen inbrengen. Nieuw Sociaal zal proberen om samen met andere partijen geld te reserveren voor het Verkeersprobleem Offingawier en NyeSyl. Daarnaast zal er aandacht worden gevraagd voor structurele huisvesting binnen het sociaal domein, met name voor uit huisgeplaatste jongeren die tijdelijk moeten kunnen wonen in hun eigen gemeente.
Niet bezuinigen op sociaal domein
Hoewel de financiële situatie van de gemeente momenteel in orde is, dreigen er op de lange termijn tekorten omdat de rijksoverheid minder geld zal toewijzen aan gemeenten via het gemeentefonds. Nieuw Sociaal is van mening dat er op de lange termijn niet bezuinigd moet worden op het sociaaldomein, zoals op zorg, gebiedsteams, sportfaciliteiten en dorpshuizen, omdat de inwoners centraal staan bij Nieuw Sociaal.
Ideeën voor besteding geld?
Heeft u of heb jij een idee over wat er met het geld – dat over is – kan gebeuren meldt dat dan via het contactformulier.
Kortom, er liggen belangrijke uitdagingen op het gebied van klimaatdoelen, omgevingswet en financiële kwesties. Nieuw Sociaal zal zich blijven inzetten voor inspraak van de lokale gemeenschap en het waarborgen van essentiële voorzieningen, met name binnen het sociaaldomein.