D66 stelt tijdens de raadsvergadering van 11 juni 2020 hierover raadsvragen
Aanleiding in het kort Het was volop in het nieuws. Regio Utrecht gaat nu het 3e jaar in met een neerslag tekort, het KNMI geeft aan dat het binnenland structureel droger wordt en legt een directe relatie met klimaat verandering, landelijk worden er honderden miljoenen beschikbaar gesteld om de droogte te bestrijden, drinkwaterbedrijven slaan alarm over verslinden tuinzwembaden en er geldt nu een sproeiverbod in de Utrechtse Heuvelrug omdat het ons Nationaal Park bedreigt.
Daarnaast zien ook onze inwoners de effecten:
Zo gaf een mevrouw die hier al 40 jaar woont aan dat ze de sloot nog nooit zo laag heeft zien staan en een aantal sloten staan zelfs droog; Een boer heeft net gras en mais geplant en ziet dit nu verpieteren doordat die niet kan sproeien en vraagt zich af of landbouw in deze situatie volhoudbaar is op de Heuvelrug; De landgoedeigenaar is bang voor omvallende bomen daar het grondwater verder weg zakt en in een worst case scenario zelf spreekt over een volledige kaalslag; De MTB route Utrechtse Heuvelrug was meerdere weken gedeeltelijk afgesloten vanwege droogte en het afkavelende parcoursD66 deelt deze zorgen en heeft daarom onderstaande raadsvragen gesteld. (Blauw gearceerd verkorte antwoord van wethouder Gerrit Boonzaaijer)
Samengevat. De gemeente is in de regio druk bezig met plannen en initiatieven. Het zou goed zijn als gemeente hier samen met waterschap en drinkwaterbedrijf meer over communiceert en de plannen, en belangrijker nog de uitvoering, ook intensiveert. Dit gezien de urgentie en toename van de droogte problematiek. De gevolgen van de droogte zijn nu al zichtbaar en dienen nader onderzocht te worden ook voor behoud van ons Nationaal park en volhoudbaarheid van de landbouw in de Utrechtse Heuvelrug.
Is de gemeente in gesprek met het waterschap en de provincie hierover?
Ja, gemeente heeft (reguliere) gesprekken met waterschap en provincie ook in het kader van het nationaal park en de ‘blauwe agenda’. Daarnaast is de gemeente actief in de werkgroep klimaat adaptatie van de provincie.
a) Maken wij een lange termijn plan voor de aanhoudende droogte?Ja dat zijn we zelf verplicht in het kader van Deltaprogramma ruimtelijke adaptatie. Gemeentes moeten voor 2050 hun grondgebied klimaatbestendig en water robuust te hebben ingericht. Die ambitie moeten we dan ook vast leggen en stellen daarom een regionale adaptatie strategie op. Deze wordt vervolgens uitgewerkt in een lokale adaptatie strategie samen met de inwoners.
b) Welke maatregelen kunnen we op korte termijn uitvoeren om water verbruik te verminderen en opslag / infiltratie te vergroten?Om het watergebruik te verminderen heeft gemeente aantal acties lopen. Bijvoorbeeld:
het verminder van het water gebruik bij de gemeentelijke vijvers, de Heidetuin, Wildbaan, Damhertlaan en aantal landgoederen waar het waterpeil op kunstmatige manier op pijl wordt gehouden. Gemeente is in gesprek om deze gebieden klimaat adaptief in te richten. In komende periode willen we in het kader van de blauwe agenda de consequenties in beeld brengen en met partijen in gesprek gaan om te komen tot een duurzame oplossing. Dit doen we samen met de 2 waterschappen HDSR en Vallei & Veluwe. Terughoudend met watergebruik van openbaar groen (uitgezonderd nieuwe aanplant) Vergroten bewustzijn van onze inwonersWat betreft afkoppelen, bergen en infiltreren van hemelwater lopen een aantal acties, zoals:
Nieuwe infiltratie voorziening in Amerongen Gesprekken met de terreinbeheerders in het bos om het water langer vast te houden Gesprek met Staatsbosbeheer, Utrechts landschap en ook met particulieren eigenaren (samen verenigd in het Utrechts particulier grondbezit) Welke rol speelt de gemeente in de handhaving van het huidige sproeiverbod vanuit oppervlakte en grondwater?Waterschap Vallei & Veluwe geeft sinds 18 mei 2020 een sproei verbod vanuit het oppervlakte water, dit geldt (nog) niet voor het grondwater. Waterschap HDSR heeft nog geen sproeiverbod. De waterschappen zijn verantwoordelijk voor de handhaving. Het grondwater valt onder de provincie.
Welke rol speelt gemeente bij het stimuleren van het zuinig omgaan met het drinkater. En kunnen we wat doen tegen het stijgende drink watergebruik?Er zijn gesprekken met drinkwaterbedrijf Vitens, ook wordt er samengewerkt met de omliggende gemeentes in U16 gebied die samenwerken in Wined verband.
Welke rol speelt de drinkwater winning in ons gebied met betrekking tot de droogte? Is gemeente in gesprek met waterbedrijf hierover?In Nederland is sprake van een per saldo neerslag overschot. Vitens heeft grondwaterwingebieden in Driebergen, Doorn en Leersum. De invloed van deze winning is meegenomen in de Milieu Effecten Rapportage (MER) die destijds is uitgevoerd en welke getoetst is bij de vergunningverlening. Vitens geeft aan dat piekverbruik geen direct effect heeft op de grondwaterstanden, daar het een constante winning is.
Heeft de gemeente zicht op de consequenties van de droogte op ons nationaal park en het voortbestaan van de landbouw?In de blauwe agenda is één van de speerpunten het ontwikkelen van kennis over de effecten van weersextremen op het watersysteem van de Utrechtse Heuvelrug. In de klimaat adaptatie strategie is één van de maatregelen het stimuleren van klimaat adaptieve landbouw. Wat betekent dat er mogelijk gekozen wordt voor ander type gewas.
Maakt de gemeente aanspraak op het aangekondigde extra budget vanuit het Rijk?Ja dat doen we in het kader van het Netwerk Water klimaat, de blauwe agenda, Deltaprogramma klimaat adaptatie en programma zoetwater