Poliflw

Wie wel eens door Overijssel reist weet vast op te merken dat, hoewel onze provincie niet eens zo heel groot is, deze toch een geweldige diversiteit aan cultuur biedt. Ik heb het nu niet over hippe eettentjes met internationale keuken, of de prachtige historische gebouwen in onze dorpen en steden – al ligt me dat ook erg aan het hart. Ik bedoel het erfgoed van de Nedersaksische taal.

Voor de nieuwelingen onder ons (zoals ik dat een tijdje terug ook nog was): Het Nedersaksisch komt voort uit het Nederduits, gesproken in Westfalen en Nedersaksen. Het hele Nedersaksische taalgebied strekt veel verder dan Oost-Nederland: door Duitsland tot aan Denemarken. En Nedersaksisch verschilt overal: het Tweants is anders dan het Sallaans, en als ik thuis in Kampen met mijn oma spreek klinkt dit ook net weer iets anders.

Oud-Statenlid Jos Mooijweer heeft in de vorige periode veel aandacht gevraagd voor het Nedersaksisch. En terecht, want er is een aanzienlijk deel van de Overijsselse inwoners dat een vorm van het Nedersaksisch spreekt. Daarom werd in oktober 2018 op zijn initiatief een convenant ondertekend voor erkenning van het Nedersaksisch als officiële streektaal. Maar dit leidde wat D66 Overijssel betreft nog niet tot voldoende verandering. Dus diende Jos eerder dit jaar opnieuw een motie met dit onderwerp. Als gevolg wordt nu onderzocht of volksvertegenwoordigers hun eed ook in het Nedersaksisch kunnen afleggen. Er wordt ook gekeken of plaatsnaamborden in die taal mogen worden geplaatst. Een belangrijke stap, waarmee we het Nedersaksisch honoreren als cultureel erfgoed van deze provincie. Daarnaast bieden we hiermee ook erkenning voor de mensen die deze taal spreken.

Een half jaar geleden heb ik het portefeuille cultuur van Jos over mogen nemen. Sindsdien heb ik me wat meer heb verdiept in het Nedersaksisch als cultuurgoed. Zodoende krijg ik er alleen maar meer waardering voor! Deze streektaal is uniek, waardevol, en erg belangrijk voor de lokale identiteit van veel inwoners van onze provincie. Voor mij dus een goede reden om aandacht te blijven vragen voor deze taal. Ik zal me de komende jaren dan ook blijvend ervoor inzetten dat Nedersaksisch de erkenning krijgt die het verdient!

D66 wil beperkte houdbaarheid cultureel erfgoed voorkomen met inzet jongeren

Op 28 februari was ik op het erfgoedcongres van de provincie Overijssel in Kampen. Het thema was: Ten Minste Houdbaar Tot…? Een actueel vraagstuk als we de klimaatopgave op ons gebouwde erfgoed loslaten. Hoe kunnen we onze historische binnensteden en dorpskernen, monumenten en beeldbepalende panden verduurzamen zonder het authentieke karakter de das om te doen? En hoe lang blijven mensen bereid een monumentaal pand te bewonen met het laagste energielabel, hoge energiekosten en tegelijk belemmeringen om te kunnen verduurzamen? Leegloop en verloedering komen op ons af als we hier geen passende antwoorden op vinden. We moeten onze historische dorpen en steden, die veel economische bedrijvigheid aantrekken, leefbaar zien te houden.

Grenzen

Het ziet ernaar uit dat de energietransitie het eerst wordt aangepakt in wijken en voor woningen waarbij dit het gemakkelijkst is te realiseren. D66 vraagt aandacht voor de oudere panden. Zij hebben immers een ‘extra handicap’. Passie en ongemak bij het bewonen van een oud huis dreigen steeds meer uit balans te raken. We moeten voorkomen dat de vóór 1980 gebouwde woningen in waarde kelderen en de bewoning ervan onbetaalbaar wordt door torenhoge energielasten.

Jongeren en erfgoed

Een andere vraag op het congres was hoe we jongeren meer bij erfgoed kunnen betrekken. Aan hen dragen we het erfgoed immers over. Zien zij, net als wij, de waarde ervan, voelen ze de verantwoordelijkheid om er goed voor te zorgen en straks weer door te geven aan de generatie ná hen? Daarom waren jongeren uitgenodigd die in Berlijn hadden meegedaan aan de European Heritage Summit. Het programma van de dag werd afgesloten met een discussie tussen een delegatie van die jongeren en een aantal (kandidaat-)Statenleden. Het bleek dat jongeren en erfgoed prima samengaan. Ze gaven wel aan om over grenzen heen te willen kijken, niet alleen wat leeftijd betreft, maar ook over provinciegrenzen heen. D66 wil ook over andere grenzen heen: een integrale benadering van ons erfgoed, waarbij monumentenzorg, landschap en archeologie samen optrekken. Geschiedenis is daarbij de verbindende schakel.

Commissie

Om jongeren meer bij het totale cultuurbeleid – dus niet alleen erfgoed – van de provincie te betrekken, opperde ik het idee om hen een vaste plaats te geven in de commissies die de provincie ingekomen subsidieaanvragen beoordelen. Gedeputeerde Hester Maij, die de dag afsloot, kwalificeerde dit voorstel als briljant. Als het aan D66 ligt wordt dit in de volgende Statenperiode werkelijkheid. Het is een concrete stap om jongeren en erfgoed (of breder cultuur) met elkaar in verbinding te brengen. Dat helpt om met een eigentijdse blik naar de uitvoering van ons cultuurbeleid te kijken. De inbreng van jongeren zal ons meer uitdagen van gebaande paden af te wijken terwijl de inbreng van ervaring voorkomt dat we steeds het wiel opnieuw uitvinden. Een mooie balans tussen oud en nieuw, behoud en experiment. Zo blijft het bewaren en doorgeven van ons culturele erfgoed de moeite waard voor elke nieuwe generatie..

Jos Mooijweer,

Statenlid D66 Overijssel

Statenlid Jos Mooijweer (D66) diende tijdens de Statenvergadering vandaag een motie in voor verder onderzoek naar erkenning van het Nedersaksisch.

In oktober 2018 werd het convenant Nedersaksisch ondertekend. Mooijweer: ‘Het convenant Nedersaksisch heeft geen verdere erkenning van het Nedersaksisch opgeleverd. Sterker nog, het sluit de deuren voor verdergaande stappen. Het convenant moet geen eindpunt zijn’.

D66 vindt het nu tijd om door te pakken. Mooijweer: ”Het Nedersaksisch dezelfde status geven als het Fries met alles erop en eraan is een brug te ver. Dat betekent niet dat er nu niets meer hoeft te gebeuren. Zo is het onder het huidige convenant nog onmogelijk om de eed in het Nedersaksisch af te leggen of plaatsnaamborden in het Nedersaksisch te schrijven, dat zien wij graag anders’.

De motie die Mooijweer indiende haalde een meerderheid in de Staten van Overijssel. ‘Het is fijn dat er nu een onderzoek komt naar mogelijkheden om het Nedersaksisch verder te erkennen. Daarbij wordt ook nadrukkelijk gekeken naar Duitsland, waar ze in veel gevallen al verder zijn met de erkenning’, aldus Mooijweer.

Het onderzoek moet, in samenspraak met de Nedersaksische taalgemeenschap, antwoord geven op de vraag: ‘Welke maatregelen moeten er getroffen worden die de sprekers van het Nedersaksisch eindelijk serieus nemen?’ De uitkomst wordt binnen een jaar verwacht.

Op 10 oktober werd het convenant Nedersaksisch getekend. Het Ministerie van Binnenlandse zaken en diverse provincies en gemeenten spraken hierin af dat Nedersaksisch een “wezenlijk, volwaardig en zelfstandig onderdeel van de taalsystematiek binnen Nederland” is.

Jos Mooijweer, Statenlid D66 Overijssel heeft  schriftelijke vragen ingediend bij Gedeputeerde Staten over dit document. D66 vindt nl. dat de ‘jubelstemming’ rondom het convenant ten onrechte het beeld oproept dat het Nedersaksisch nu overal erkend wordt als officiële taal. Mooijweer: “Ik zie het convenant als een mooie volgende stap en de aandacht die het Nedersaksisch door de ondertekening heeft gekregen is heel goed. Maar zolang het mij Overijsselaar verboden blijft om de eed of belofte in mijn eigen taal af te leggen is geen sprake van erkenning. Het convenant stimuleert ons te blijven streven naar een volwaardige erkenning. Daarbij is het belangrijk te beseffen dat Nedersaksisch vooral een omgangstaal is, een taal die levend is. Het is van groot belang dat het Nedersaksisch niet nog verder  in het ‘cultuurhoekje’ wordt gedreven. We moeten het convenant juist aangrijpen om verbreding van het gebruik van onze taal in de alledaagse praktijk te zoeken.“

Al eerder vroeg D66 Overijssel aandacht voor het Nedersaksisch als taal. Zo legde Statenlid Jos Mooijweer de eed af in het Fries om te protesteren tegen het feit dat dit niet in het Nedersaksisch mocht.

Het statenlidmaatschap van Jos Mooijweer (D66) werd op 20 juni aanstaande voor de vierde keer verlengd. Dat betekende dat Mooijweer opnieuw de eed moest afleggen. De tweede keer deed hij dat in het Vollenhoofs (een Nedersaksisch dialect), de taal van zijn geboortestad. Woensdag sprak hij het ‘zo waarlijk helpe mij God almachtig’ uit in het Fries.

Mooijweer: “Bij de derde verlenging werd mij vooraf door de griffie verzocht de eed gewoon weer in het Nederlands af te leggen. Wat is er mis met de taal die ik van mijn ouders, ‘mien tuus’, geleerd heb? ”Het Nedersaksisch is net als het Fries door het Rijk erkend als regionale taal. Maar het gekke is dat een Friestalige in het officiële circuit veel meer mag dan een spreker van het Nedersaksisch. Ik wil aandacht vragen voor deze ongelijke behandeling. Want het steekt mij dat ik, als volksvertegenwoordiger in Overijssel, de eed niet in onze eigen taal mag afleggen. Maar, en nu komt het, ik mag als niet-Fries de eed wél in het Fries afleggen. Dat is toch bizar? Laat ik als ‘gemoedelijke Nedersaks’ nu ook eens de spreekwoordelijke ‘Friese stijfkoppigheid’ inzetten!”

Om te zorgen dat Nedersaksisch serieuzer wordt genomen heeft Mooijweer op een eerder moment vragen gesteld aan gedeputeerde mevrouw Hester Maij, die streektaal in haar portefeuille heeft. Momenteel is Maij zelfs ‘coördinator’ voor de Nedersaksische overheden. In die hoedanigheid zal de gedeputeerde de belangen van het Nedersaksisch taalgebied bij het Rijk naar voren brengen. “Ik verwacht daar veel van”, zegt Mooijweer. Op dit moment wordt (met partners als het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de provincies Groningen, Drenthe, Gelderland, Overijssel en twee Friese gemeenten) gewerkt aan een intentieverklaring om het Nedersaksisch op meer plaatsen te kunnen gebruiken. De tekst hiervan is op dit moment nog niet gereed. “De sleutel ligt in Den Haag; het is nu aan onze gedeputeerde om de deur van het slot te krijgen”, zegt Mooijweer.

Deze vierde verlenging van het statenlidmaatschap van Jos Mooijweer is overigens wettelijk noodzakelijk, omdat hij zijn partijgenote Claar Grooten vervangt vanwege ziekte. Zij zal niet terugkeren in de Staten en hiermee is Mooijweer tot aan de verkiezingen in maart 2019 Statenlid.

Tijdens de tweede tijdelijke installatie van statenlid Jos Mooijweer (D66) werd hem met klem verzocht de eed niet, zoals de vorige keer, in het Nedersaksisch af te leggen. Reden voor statenlid Mooijweer om hier vragen over te stellen. Het Nedersaksisch is één van de vier erkende talen in Nederland en het kan niet zo zijn dat een gekozen volksvertegenwoordiger de eed niet kan afleggen in zijn eigen taal.

Jos Mooijweer: ‘Taal is geen folklore, maar een wezenlijk element van identiteit. Het Nedersaksisch staat taalwetenschappelijk en –historisch op hetzelfde niveau als Fries en Nederlands. Als je dan als volksvertegenwoordiger niet de eed kan afleggen lijkt dat op taaldiscriminatie’.

Met de vragen van statenlid Mooijweer is de aandacht gevestigd op de Nedersaksische taal en is de gedeputeerde (Hester Maij) opgeroepen om actie te ondernemen.

Jos Mooijweer: ‘In Duitsland hebben de sprekers van het Nedersaksisch de erkenning van gelijkwaardigheid van hun taal wel gekregen. Tijd dat het in Nederland ook gebeurt’.