Poliflw

Half april kwam het kabinet met een steunpakket voor de cultuursector, een bedrag van in totaal 300 miljoen euro. Lijkt veel, maar met dit steunpakket worden vooral de grote instellingen onderhouden, de rest moet zich melden bij andere steunfondsen en de gemeenten.

In die gemeenten, en dat geldt zeker ook voor de Gemeente Utrechtse Heuvelrug, is weinig geld sinds de rijksoverheid grote portefeuilles als jeugdzorg, werk en inkomen en de zorg voor langdurig zieken en ouderen naar de gemeenten heeft overgeheveld. Dat betekent dus ook: weinig ruimte voor extra steun aan cultuur. Dit beaamde de wethouder toen ik hem gisteren, namens de fractie van D66, vroeg naar de stand van zaken binnen de cultuursector: er is op dit moment geen financiële ruimte voor aanvullende maatregelen.

Door alle overhevelingen kreeg onze gemeente al voor de coronacrisis de begroting nauwelijks sluitend. Het geldgebrek wordt nu nog nijpender, omdat in nood geraakte ondernemers, verenigingen en culturele instellingen ondersteuning vragen. Het kabinet heeft met de gemeenten de principe-afspraak gemaakt dat zij financiële compensatie krijgen voor de coronaschade, ook die aan de culturele sector. Een bedrag is daarbij, voor zover ik weet, nog niet afgesproken.

10 procent van het steunpakket van het Rijk, dat is dus 30 miljoen euro, is in ons land gereserveerd voor regionale instellingen die van vitaal belang zijn. Een voorwaarde is wel dat regio’s (gemeente, provincie) zelf bij elke aanvraag evenveel geld bijleggen. Het is natuurlijk maar de vraag of (en voor wie) dat in onze gemeente mogelijk is.

De wethouder gaf gisteravond aan dat Huis Doorn en Kasteel Amerongen mogelijk van deze steunmaatregel gebruik kunnen maken en binnenkort in gesprek te gaan met de directies van beide instellingen. Hij zegde ons toe de raad over de uitkomsten van dit gesprek te informeren als dat gesprek nieuwe informatie oplevert.

Al met al is wel duidelijk dat het steunpakket voor de cultuursector vooral gaat naar instellingen die van landelijk belang zijn en dat er binnen de begroting van onze gemeente weinig tot geen ruimte zit voor extra financiële ondersteuning. De fractie van D66 is dan ook benieuwd hoe andere culturele instellingen met sterke regionale waarde binnen onze gemeente het hoofd boven water proberen te houden en of ze uiteindelijk overeind denken te blijven in deze crisis.

We zullen de komende weken met de fractie een aantal van deze culturele instellingen bezoeken om daarover met ze in gesprek te gaan.

De culturele sector staat zwaar onder druk door de corona-maatregelen, dat mag duidelijk zijn. Net als bijvoorbeeld de groep van lokale ondernemers en de sportverenigingen. Maar in tegenstelling tot de ondernemers en de verenigingen is de culturele sector binnen onze gemeente minder goed georganiseerd: er bestaat geen overkoepelende organisatie.

Vanuit de groep “cultureel ondernemers”, een aanzienlijke groep binnen onze gemeente, heeft de fractie van D66 het signaal gekregen dat er veel onduidelijkheid bestaat over eventuele steunmaatregelen. En om te voorkomen dat straks een aanzienlijk deel van de culturele sector noodgedwongen verdwijnt, hebben we voor de eerstkomende open agenda een aantal vragen voor de wethouder geagendeerd:

In tegenstelling tot de sportverenigingen of de traditionele middenstand zijn zzp-ers in de culturele sector niet of nauwelijks georganiseerd. Heeft de gemeente in beeld hoe groot de groep cultureel zelfstandigen binnen onze gemeente is? Daarop aansluitend: op welke manier houdt de gemeente contact met de culturele sector om ze te informeren over mogelijke steun? Culturele zelfstandigen kunnen in veel gevallen geen aanspraak maken op het noodfonds voor ondernemers, omdat hun huisadres tevens hun vestigingsadres is. Bestaat er binnen onze gemeente een andere vorm van hulp voor kunstenaars die ZZP-er zijn op thuisadres? De 300 miljoen voor de culturele sector is bedoeld voor “culturele instellingen van vitaal belang”, waaronder gemeentelijke musea. Heeft de gemeente in beeld welke instellingen binnen onze gemeente gebruik van deze steunmaatregel kunnen maken? Wat is de situatie van verenigingen en stichtingen die binnen de Utrechtse Heuvelrug actief zijn? Zijn ze in staat de wegvallende inkomsten te dragen? Of kunnen zij ook beroep doen op steunmaatregelen? Neemt de gemeente aanvullende maatregelen om de culturele sector in onze gemeente te ondersteunen?

Troost Juist in deze ingewikkelde en onzekere tijd wordt maar weer eens extra duidelijk hoe belangrijk de culturele sector is. Cultuur is tijdloos, troostrijk en kan veel voor mensen betekenen. Juíst nu we thuis zitten, en het hier en nu reden kan zijn voor onzekerheid, pakken we sneller een boek, luisteren we graag naar muziek, kijken we naar films en kunnen we uitzien naar theater- of concertbezoek. Het zijn de zaken die het leven extra glans geven. En dat willen we in de toekomst kunnen blijven doen.

In 2017 liep de cultuurnota Samen tot Bloei af. Aan de Raad is gevraagd op 7 februari 2019 een nieuwe nota “Kunst van het bloeien” vast te stellen. Deze nota is een vervolg op de oude nota. In de opinie van D66 ontbreekt visie en ambitie in de nieuwe nota.

Kunst en cultuur zijn essentieel, ook in onze gemeente: ze dienen als bron van creativiteit en houden de samenleving een spiegel voor. Voor D66 draagt een stevige en verbonden kunst- en cultuursector bij aan een open en verbonden Heuvelrug, niet alleen in de dorpen, maar ook, juíst, gemeente breed, zoals we in ons verkiezingsprogramma al aan hebben gegeven.

Wat ons in de aangeboden cultuurnota is opgevallen, is dat er met name wordt ingezet op evenementen per dorp. En dat verbaast ons, omdat in de doelstellingen behorend bij het programma cultuur duidelijk staat vermeld dat “cultuur moet zorgen voor samenhang en participatie in de dorpen én gemeentebreed”. En omdat uit de evaluatie van de vorige cultuurnota bleek dat men een culturele verbinding tússen dorpen mist. In de nieuwe nota wordt helaas niets gedaan met deze constatering.

Waarom elk jaar een verbindend evenement per dorp? En niet één jaarlijks evenement dat alle dorpskernen verbindt? Er zijn al veel lokale initiatieven per dorp. Waarom hier als gemeente nog extra op inzetten? Een bovenlokaal evenement met regionale uitstraling kan daarnaast ook interessant zijn voor een breder publiek.

D66 zou graag zien dat het College met verschillende culturele partijen om de tafel gaat om te bekijken wat ervoor nodig is om de mogelijkheid voor een bovenlokaal evenement open te laten en meer te gaan samenwerken tussen de dorpskernen. We denken hierbij nadrukkelijk niet aan verhoging van het budget, maar aan herschikking van de verschillende potjes. Waarom niet het subsidiegeld samenvoegen en bij één organisatie of cultureel ondernemer neerleggen om zo mogelijk extra geld te genereren en naast de kleinere subsidies voor lokale activiteiten de mogelijkheid open laten voor een ambitieus, bovenlokaal programma? Zoals de subsidiepotjes op dit moment zijn ingericht, is daarvoor geen ruimte.

De wereld, en dus ook de Utrechtse Heuvelrug, is aan het veranderen en staat voor flinke uitdagingen die vragen om creatieve en innovatieve oplossingen. Een nota met wat meer visie en ambitie waarbij er ruimte is voor het experiment, verbinding, ontmoeting en vooral samenwerking tussen de dorpskernen doet recht aan deze veranderende wereld. Dat deze elementen in de nieuwe nota ontbreken, ziet D66 als een gemiste kans.