Poliflw

GroenLinks is tevreden dat de regeringsleiders akkoord zijn over de Europese meerjarenbegroting en het coronaherstelfonds. Een definitieve deal is er pas als ook het Europees Parlement instemt. Volgens GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is er nog veel ruimte voor verbetering: “De ambitie voor een groen en gezamenlijk herstel uit de coronacrisis is naar beneden bijgesteld. Een moderne begroting die opkomt voor het klimaat en de rechtsstaat is afgezwakt, onder andere door de verkeerde prioriteiten van premier Rutte. Het Europees Parlement moet daar nu voor vechten.”

Het eerder voorgestelde bedrag van 750 miljard euro voor het coronaherstelfonds bleef intact, maar de verhoudingen tussen subsidies en leningen zijn flink verschoven in de richting van leningen. Eickhout: “Een traag en onrechtvaardig economisch herstel uit de crisis, zoals tien jaar geleden, verzwakt Europa. Door de inzet op rechtse hervormingen en leningen in plaats van subsidies herhaalt Nederland de fouten die gemaakt zijn tijdens de vorige schuldencrisis.”

Klimaat

GroenLinks is positief dat het percentage van de totale Europese begroting, dat bedoeld is voor het behalen van de klimaatdoelstellingen, werd opgehoogd van 25 procent naar 30 procent, al is de precieze invulling daarvan nog onduidelijk. Eickhout: “De klimaatcrisis vereist dat we Europees geld volop inzetten voor een snelle transitie naar een duurzame economie. De regeringsleiders hebben gefaald om de Europese miljarden in een duidelijke groene richting te sturen. Het is een verbetering dat het percentage is verhoogd, maar er een garantie ontbreekt dat de overige 70 procent geen schade berokkent aan het klimaat. Het is wel een vooruitgang dat Europa nieuwe eigen inkomsten krijgt die bijdragen aan duurzaamheid, zoals een plasticbelasting.”

Rechtsstaat

Het mechanisme om rechtsstaatschenders aan te pakken is flink verzwakt. Er is nu een, zeer lastig te behalen, gekwalificeerde meerderheid vereist om landen op EU-fondsen te korten als zij hun rechtsstaat niet repareren. “Rechtsstaatschenders gaan niet vrijuit, maar met dit akkoord wordt het knap lastig om in te grijpen als landen, zoals Hongarije en Polen, de kritiek op hun beschadigde rechtsstaat blijven negeren”, aldus Eickhout.

Ook het Europees Parlement moet instemmen met dit akkoord voordat er een definitieve deal over de meerjarenbegroting en het herstelfonds ligt. Het Europees Parlement komt donderdag met een reactie in een resolutie met de eisen voor een finaal akkoord. GroenLinks zet daarbij in op strengere eisen voor een duurzame besteding van Europees geld en een hardere aanpak van landen die de rechtsstaat schenden.

Vijfentwintig jaar geleden viel de Bosnische enclave Srebrenica. Nederlandse militairen konden niet voorkomen dat duizenden mannen en jongens werden vermoord. Na het uiteenvallen van Joegoslavië, stonden de bevolkingsgroepen die voorheen samenleefden, plots tegenover elkaar. De genocide in Srebrenica was een van de dieptepunten in de oorlog. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Europa.

Hoe machteloos was de Europese Unie? Een unie van toen 15 landen die niet konden of wilden ingrijpen in een oorlog op hun eigen continent. We zagen het allemaal gebeuren op televisie.

Laten we niet vergeten in welke tijden onze Europese Unie is opgericht. Na twee verwoestende wereldoorlogen was een nauwe samenwerking tussen aartsvijanden Duitsland en Frankrijk de garantie voor vrede. Als onze economieën verweven zijn, dan is oorlog geen optie meer, zo was de gedachte. En dat klopt.

Die belofte van vrede moeten we ook waarmaken aan de landen op de Westelijke Balkan. Economische samenwerking en het versterken van de rechtsstaat zorgen voor stabiliteit in deze regio. Slovenië en Kroatië zijn al lid van de EU geworden. We zijn het aan onszelf verplicht om Bosnië, Servië, Montenegro en Noord-Macedonië hetzelfde perspectief te bieden. We helpen ze om te voldoen aan de voorwaarden, zodat ze volwaardig lid kunnen worden van de Europese Unie. 

Maandag 6 juli vindt in de LIBE-commissie van het Europees Parlement een openbare hoorzitting plaats om opheldering te krijgen over de beschietingen aan de Grieks-Turkse grens. Dit gebeurt op verzoek van GroenLinks-Europarlementariër Tineke Strik. Uit onderzoek blijkt dat in maart 2020 door de Griekse grenswacht met scherp is geschoten en dat daarbij een dode en meerdere gewonden vielen. Strik: “De onderste steen moet boven. Deze hoorzitting is daarvoor een goede eerste stap.”

De Griekse minister van Burgerbescherming, Frontex en Eurocommissarissen Margarítis Schinás (Migratie) en Ylva Johansson (Binnenlandse Zaken) worden verwacht verantwoording te geven op de hoorzitting van maandagmiddag 6 juli vanaf 16.45 uur.

Griekenland ontkent tot nu toe iets met de beschietingen te maken te hebben. De Europese Commissie prees Griekenland tot nu toe voor hun optreden als ‘schild van Europa’. Strik: "Als Europa dit straffeloos laat gebeuren, dan maakt dit vluchtelingen voortaan vogelvrij. Europa moet nu laten zien dat het staat voor haar waarden om haar geloofwaardigheid te behouden.” 

Tijdens de hoorzitting moeten betrokkenen verantwoording afleggen over het onderzoek van Bellingcat, Pointer (KRO-NCRV), Der Spiegel, Lighthouse Reports en Forensic Architecture waaruit blijkt dat asielzoekers met scherp zijn beschoten vanaf de Griekse kant van de grens. Hierbij kwam één persoon om het leven en raakten zes mensen gewond. 

GroenLinks dient bezwaar in tegen het voorstel dat de schadelijke regels van het Europese landbouwbeleid met twee jaar stilzwijgend verlengt. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “In die twee jaar wordt zo’n 100 miljard euro aan landbouwsubsidies uitgegeven, zonder ook maar enige aanscherping van de vergroeningsvoorwaarden. Ondertussen holt de staat van de natuur achteruit. Dat is onacceptabel. Er moet een fatsoenlijk debat en stemming komen zodat de voorwaarden aangescherpt kunnen worden." Vrijdag behandelt het Europees Parlement het door Eickhout ingediende bezwaar. 

Er zit weinig vordering in de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), daarom moet een wetsvoorstel worden aangenomen dat de oude GLB-regels verlengt. Er ligt een voorstel van de Europese Commissie om de huidige regels een jaar langer aan te houden. De Landbouwcommissie van het Europees Parlement wil daar twee jaar van maken, zonder enige aanscherping van de vergroeningswaarden waaronder het geld wordt uitgegeven. Eickhout: “De miljarden aan Europese subsidies die naar de landbouw gaan, zorgen voor grote schade aan de natuur. Bij het opstellen van de regels is te veel naar de landbouwlobby geluisterd. De vergroeningsvoorwaarden moeten strenger worden. Dat kan met een paar simpele wijzigingen.” 

Landbouwcommissie

Om zulke wijzigingen door te voeren moet er echter eerst een plenaire stemming plaatsvinden. De Landbouwcommissie wil de normale plenaire procedure overslaan en direct de onderhandelingen met de EU-landen over de uiteindelijke wet beginnen. Eickhout: “Dit zou betekenen dat we als parlement geen wijzigingen meer kunnen doorvoeren. De schade die het Europese landbouwbeleid blijft aanrichten is onverdedigbaar. De verkeerde belangen staan nu voorop, ten koste van de natuur. De situatie vereist maximale democratische transparantie en betrokkenheid.”

Haalt het bezwaar van GroenLinks een meerderheid, dan vindt er tijdens de volgende plenaire vergadering van het Europees Parlement alsnog een debat met stemming plaats over de verlenging van het huidige landbouwbeleid.

GroenLinks dient bezwaar in tegen het voorstel dat de schadelijke regels van het Europese landbouwbeleid met twee jaar stilzwijgend verlengt. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout: “In die twee jaar wordt zo’n 100 miljard euro aan landbouwsubsidies uitgegeven, zonder ook maar enige aanscherping van de vergroeningsvoorwaarden. Ondertussen holt de staat van de natuur achteruit. Dat is onacceptabel. Er moet een fatsoenlijk debat en stemming komen zodat de voorwaarden aangescherpt kunnen worden." Vrijdag behandelt het Europees Parlement het door Eickhout ingediende bezwaar. 

Er zit weinig vordering in de onderhandelingen over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), daarom moet een wetsvoorstel worden aangenomen dat de oude GLB-regels verlengt. Er ligt een voorstel van de Europese Commissie om de huidige regels een jaar langer aan te houden. De Landbouwcommissie van het Europees Parlement wil daar twee jaar van maken, zonder enige aanscherping van de vergroeningswaarden waaronder het geld wordt uitgegeven. Eickhout: “De miljarden aan Europese subsidies die naar de landbouw gaan, zorgen voor grote schade aan de natuur. Bij het opstellen van de regels is te veel naar de landbouwlobby geluisterd. De vergroeningsvoorwaarden moeten strenger worden. Dat kan met een paar simpele wijzigingen.” 

Landbouwcommissie

Om zulke wijzigingen door te voeren moet er echter eerst een plenaire stemming plaatsvinden. De Landbouwcommissie wil de normale plenaire procedure overslaan en direct de onderhandelingen met de EU-landen over de uiteindelijke wet beginnen. Eickhout: “Dit zou betekenen dat we als parlement geen wijzigingen meer kunnen doorvoeren. De schade die het Europese landbouwbeleid blijft aanrichten is onverdedigbaar. De verkeerde belangen staan nu voorop, ten koste van de natuur. De situatie vereist maximale democratische transparantie en betrokkenheid.”

Haalt het bezwaar van GroenLinks een meerderheid, dan vindt er tijdens de volgende plenaire vergadering van het Europees Parlement alsnog een debat met stemming plaats over de verlenging van het huidige landbouwbeleid.

Donderdag leggen vijf fracties uit het Europees Parlement hun eisen op tafel over hoe het Europese economisch herstelplan eruit moet zien. Binnenkort komt de Europese Commissie met een voorstel hiervoor. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout onderhandelde namens de Europese Groenen over de resolutie: “De grote economische klap van corona moet nog komen. Als Europa de handen ineenslaat, kunnen we deze storm doorstaan en zelfs sterker uit de crisis komen met een groenere economie.”

De politieke fracties van de sociaaldemocraten (S&D), liberalen (Renew), christendemocraten (EPP), conservatieven (ECR) en Europese Groenen stelden het voorstel gezamenlijk op. Vrijdag wordt over de resolutie gestemd.

Eickhout: “We laten zien dat we via de EU-begroting grootschalig kunnen investeren zonder landen op te zadelen met torenhoge nieuwe schulden.”

De resolutie vraagt onder meer om:

Een ‘fonds voor economisch herstel en transformatie’ van 2.000 miljard euro aan subsidies, eigen vermogen en leningen, betaald uit de Europese begroting. De regels over de uitgaven worden democratisch bepaald door de nationale regeringen en het Europees Parlement. De Europese meerjarenbegroting moet daarvoor op de schop. Het herstelfonds te financieren met langjarige leningen vanuit de EU. De rente wordt betaald met een nieuwe belasting op financiële transacties, grote techbedrijven, plastic, een CO2-grensheffing of een combinatie daarvan.  Geld uit het fonds te besteden aan de Europese Green Deal en de nieuwe strategieën voor digitalisering en industriepolitiek met kortere productieketens en een ander handelsbeleid. Te investeren in projecten die passen binnen het klimaatakkoord van Parijs, het doel van de EU om klimaatneutraal te worden, het verbeteren van biodiversiteit en het tegengaan van belastingontduiking, -ontwijking en witwassen. Te zorgen dat degenen die het hardst worden geraakt door de crisis het meest geholpen worden. Te zorgen dat de EU landen met weinig begrotingsruimte worden ondersteund om de economie te moderniseren, zonder een nieuwe schuldencrisis te veroorzaken.

Eickhout: “De keuzes die we nu maken, bepalen of het komende decennium een Europese bezuinigingscrisis wordt, of dat we juist als eerste continent een duurzame en weerbare economie bouwen door nu te investeren. Met dit voorstel van het Europees Parlement tonen we aan dat de verschillen tussen Noord, Zuid, Oost en West kunnen worden overbrugd. Het is nu aan de regeringsleiders om datzelfde te doen.”

De Europese Groenen in het Europees Parlement presenteren een nieuw asiel- en migratieplan. Met het plan willen de Europese Groenen ervoor zorgen dat asielzoekers eerlijk worden verdeeld over EU-landen, om zo de druk op landen aan de Europese buitengrenzen te verlichten. Hierdoor kunnen asielprocedures beter worden ingericht. GroenLinks-Europarlementariërs Tineke Strik: “De Europese Unie zit nu al jaren in een impasse over de verdeling van asielzoekers. Met dit plan laten we zien hoe we het recht op asiel kunnen verzekeren en dat we tegelijkertijd ellenlange asielprocedures aan de buitengrens voorkomen.”

Het plan van de Europese Groenen komt in aanloop naar het voorstel van de Europese Commissie voor een nieuw ‘migratiepact’. De Groenen doen een aantal voorstellen:

Alle EU-landen delen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor het opvangen van asielzoekers. Dit betekent dat het principe dat het eerste land van binnenkomst verantwoordelijk is voor het asielverzoek, vervalt.

Asielzoekers die aankomen bij de Europese grenzen worden geregistreerd in een gemeenschappelijk registratiecentrum, waar het Europees Agentschap voor Asiel (EAA) bepaalt welke lidstaat de beste match is voor de betreffende asielzoeker.

Financiële prikkels stimuleren lidstaten, gemeenten en regio's om asielzoekers te huisvesten.

Als dit systeem gebaseerd op vrijwilligheid onvoldoende solidariteit oplevert, zet de Europese Commissie een mechanisme in werking waarmee een evenredige verdeling afdwingbaar wordt. In deze verdeling worden het aantal vrijwillig opgenomen asielzoekers, via zowel relocatie als hervestigingprogramma’s van de UNHCR, meegewogen. Dit mechanisme kan worden afgedwongen door financiële sancties.

Het EAA stelt een toezichtmechanisme in om te verzekeren dat alle EU-landen de gemeenschappelijke regels naleven. Door de verschillen tussen asielsystemen te verkleinen wordt zoveel mogelijk voorkomen dat asielzoekers later doorreizen naar andere EU-landen.

Strik: “Op dit moment is de druk op landen aan de buitengrens simpelweg te groot. Denk aan de onmenselijke omstandigheden in de overvolle kampen op de Griekse eilanden. Met dit plan verdelen we de verantwoordelijkheden eerlijk over de EU-landen. Zo geven we asielzoekers snel duidelijkheid en neemt de druk op landen af.

Lees het volledige plan hier. 

Bij beschietingen aan de Grieks-Turkse grens begin maart, waar een Pakistaanse man om het leven kwam en meerdere gewonden vielen, heeft de Griekse grenswacht met scherp geschoten. Dit blijkt uit onderzoek van Pointer (KRO-NCRV) in samenwerking met Der Spiegel, Lighthouse Reports, Bellingcat en Forensic Architecture. Europarlementariër Tineke Strik zag de reconstructie die van het incident werd gemaakt: “Het is ongelofelijk dat Griekse autoriteiten met scherp schoten op onschuldige mensen aan de Europese grenzen.

"Dit kan niet ongestraft blijven", reageert Strik. "Ik wil snel opheldering van de Europese Commissie over de gebeurtenissen. En ik verwacht concrete voorstellen om dit geweld in de toekomst te voorkomen.”

GroenLinks wil dat het Europees Parlement verder onderzoek doet naar de verantwoordelijken bij deze gebeurtenissen. Griekenland ontkent tot nu toe iets met de beschietingen te maken te hebben. De Europese Commissie prees Griekenland tot nu toe voor hun optreden en negeerde vragen over het gebruik van geweld aan de grens. 

Strik: “Uit het onderzoek blijkt dat Griekse grenswachten meerdere malen met scherp hebben geschoten. We vragen de Griekse regering, Frontex en de Europese Commissie in het licht van deze nieuwe feiten opnieuw om opheldering. Als overtuigend tegenbewijs uitblijft, moet het Europees Parlement zelf verdere stappen ondernemen en een onderzoekscommissie instellen.”

Het is nog onduidelijk in hoeverre grenswachten van andere Europese landen op de hoogte waren, of zelfs betrokken waren, bij de beschietingen. Ten tijde van de beschietingen waren meer dan 500 grenswachten van de Europees grens- en kustwacht aan de Griekse grens gestationeerd. Zij zijn verplicht om schendingen van fundamentele rechten tijdens hun operaties te monitoren en bestraffen.

De uitzending van Pointer is vrijdagavond te zien om 22:25 op NPO2. 

In een resolutie over de coronacrisis eist een meerderheid van het Europees Parlement een groot economisch herstelplan. Dit plan gaat verder dan de afspraken die eerder zijn gemaakt door de Europese ministers van financiën. Het Europarlement steunt de oproep van GroenLinks om de Europese Green Deal centraal te stellen in dit herstelplan.

Europarlementariër Bas Eickhout: “Het zou een grote fout zijn om economische herstelplannen te maken die ons opzadelen met nog meer klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Een ambitieuze Europese Green Deal biedt de beste kansen nieuwe crises in de toekomst te voorkomen.”

Hoewel het Europees Parlement pleit voor ambitieuze financiering van het herstelplan vanuit de Europese begroting, is GroenLinks teleurgesteld dat een nipte meerderheid van het Europees Parlement geen helder signaal afgeeft aan de Europese regeringsleiders voor coronabonds. GroenLinks pleit voor de uitgifte van gezamenlijke coronabonds, gegarandeerd door de eurolanden, om het economisch herstel te betalen. 

“Zonder deze coronabonds kan de economische crisis straks omslaan in een nieuwe schuldencrisis. Een nieuwe eurocrisis zou een economische en politieke ramp zijn voor Italië en Griekenland, maar ook voor Nederland en de rest van de eurozone”, aldus Eickhout. 

Hongaarse rechtsstaat

Het Europees Parlement veroordeelt de verdere afbraak van de rechtsstaat en democratie in Hongarije. Daar heeft de regering van premier Viktor Orbán zichzelf in de coronacrisis voor onbepaalde tijd noodbevoegdheden gegeven en het parlement buitenspel gezet. 

Europarlementariër Tineke Strik is blij dat het Europees Parlement oproept tot ingrijpen: “Juist in een tijd van crisis is het cruciaal dat de rechtsstaat in alle EU-landen scherp bewaakt wordt. De Europese Commissie reageert te traag en te soft tegenover de autoritaire ontwikkelingen in Hongarije. De Commissie-Von der Leyen moet zich niet verstoppen achter de EU-landen, maar haar eigen juridische en financiële mogelijkheden veel beter inzetten, zodat de Hongaarse regering de Europese verdragen weer naleeft.”

In de aanpak van de coronacrisis kiest de Nederlandse regering er vooralsnog voor om de inzet van het Europese steunprogramma (ESM) en de uitgifte van gezamenlijke obligaties ('coronabonds') te blokkeren. Maar het is ook in het belang van Nederland dat hard getroffen landen als Spanje en Italië er snel bovenop komen. Solidariteit is juist nu harder nodig dan ooit.

 

Te midden van de Corona-pandemie kunnen we hoop putten uit de talloze solidariteitsacties die overal in onze samenlevingen zien. Boodschappen doen voor een zieke buurman. Gepensioneerde verpleegsters die vrijwilligerswerk doen in onze ziekenhuizen. Kinderen die ansichtkaarten schrijven aan ouderen die geïsoleerd in hun verzorgingstehuizen zijn achtergebleven. Deze acties laten ons zien wie we zijn als mensen.

Deze solidariteit die we tussen mensen zien, staat in schril contrast met het gebrek aan solidariteit tussen landen die deel uitmaken van dezelfde Unie. De Europese Commissie moest ingrijpen om de vrije stroom van essentiële goederen en diensten over de binnengrenzen van de EU te coördineren, zoals medische apparatuur en beschermende uitrusting. Sommige landen weigeren ziekenhuisbedden aan te bieden aan landen met een gebrek aan ziekenhuiscapaciteit en willen liever concurreren dan dat ze samenwerken bij het bestellen van noodzakelijke medische benodigdheden. Gelukkig is er is ook goed nieuws: Duitsland is bereid om Covid-19-patiënten uit andere landen, waaronder Nederland, op te nemen. We hopen dat dit als voorbeeld zal dienen voor andere landen.

Maar we hebben veel meer solidariteit en samenwerking tussen Europese partners nodig om deze crisis aan te pakken. Verschillende nationale gezondheidszorgstelsels zitten aan hun maximale capaciteit, of zijn daar bijna. Mogelijk is het nodig om op grotere schaal elkaars patiënten op te nemen. Het is heel goed mogelijk dat Nederland een beroep moet doen op IC-bedden bij een van onze Europese buurlanden. Essentiële goederen bereiken niet snel genoeg alle hoeken van Europa. Nationale regeringen moeten het voorbeeld van hun eigen burgers volgen. Solidariteit is in deze dagen letterlijk een kwestie van leven en dood.

Coronabonds

We hebben de piek van deze pandemie nog niet bereikt, maar het is al duidelijk dat zonder een doortastende collectieve reactie de sociale en economische gevolgen verwoestend zullen zijn. Tot nu toe hebben de Europese leiders beloofd 'alles te doen wat nodig is' om de crisis te boven te komen, maar met uitzondering van de Europese Centrale Bank hebben ze deze woorden nog niet omgezet in daden. GroenLinks maakt zich grote zorgen over het gebrek aan solidariteit en leiderschap dat onze eigen regering in deze crisis in Europa heeft laten zien. Zowel in de Eurogroep van ministers van Financiën als in de Europese Raad van staatshoofden heeft Nederland de oproepen van landen om schulden samen te brengen om de nodige middelen te verzamelen om het beleid tegen de pandemie te financieren hard afgewezen.

Deze Europese 'coronabonds' zouden de vereiste sociale en financiële stabilisatie mogelijk maken zonder het marktvertrouwen in de lidstaten met minder fiscale ruimte in gevaar te brengen. Dit gaat niet over altruïsme. Het is niet in het Nederlands belang om met meerdere leden een munt te delen, die de komende jaren financiële stabiliteit, economische tegenspoed en politieke instabiliteit riskeert. In plaats van het optreden over te laten aan onverantwoordelijke centrale bankiers alleen, is leiderschap door democratisch gekozen politici die blijk geven van concrete solidariteit vereist in het belang van de gehele Europese Unie.

Het onvermogen om te handelen tijdens de laatste videoconferentie van Europese leiders is een sombere herinnering aan de Europese schuldencrisis van het afgelopen decennium. Talloze vergaderingen van ministers van Financiën en regeringsleiders die alles voor zich uitschuiven, leidden tot een pijnlijk langzaam en ongelijk economisch herstel in Europa. Niet alleen Griekse, Portugese of Ierse burgers leden onder dit gebrek aan eenheid en solidariteit: ook die Nederlanders verloren hun baan, inkomenszekerheid en betaalbare toegang tot essentiële diensten zoals zorg of huisvesting.

Voorkom polarisatie

We moeten ten koste van alles voorkomen dat de aanpak van de Corona-crisis deze mislukte Europese crisisreactie herhaalt, die leidde tot polarisatie tussen noord en zuid, tussen kern en periferie en tussen haves en have-nots. Als de pandemie eenmaal is verdwenen, zou Europa verzwakt achterblijven terwijl er nog zoveel andere uitdagingen op ons wachten. Europa heeft nu andere keuzes nodig, waarbij solidariteit centraal staat. Geen enkel land profiteert van een diepe Europese crisis. Regeringen, en in het bijzonder de Nederlandse, moeten een dringende les van de Europese burgers nemen die elkaar een handje helpen in deze donkere momenten.