Poliflw

GroenLinks is tevreden dat de regeringsleiders akkoord zijn over de Europese meerjarenbegroting en het coronaherstelfonds. Een definitieve deal is er pas als ook het Europees Parlement instemt. Volgens GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is er nog veel ruimte voor verbetering: “De ambitie voor een groen en gezamenlijk herstel uit de coronacrisis is naar beneden bijgesteld. Een moderne begroting die opkomt voor het klimaat en de rechtsstaat is afgezwakt, onder andere door de verkeerde prioriteiten van premier Rutte. Het Europees Parlement moet daar nu voor vechten.”

Het eerder voorgestelde bedrag van 750 miljard euro voor het coronaherstelfonds bleef intact, maar de verhoudingen tussen subsidies en leningen zijn flink verschoven in de richting van leningen. Eickhout: “Een traag en onrechtvaardig economisch herstel uit de crisis, zoals tien jaar geleden, verzwakt Europa. Door de inzet op rechtse hervormingen en leningen in plaats van subsidies herhaalt Nederland de fouten die gemaakt zijn tijdens de vorige schuldencrisis.”

Klimaat

GroenLinks is positief dat het percentage van de totale Europese begroting, dat bedoeld is voor het behalen van de klimaatdoelstellingen, werd opgehoogd van 25 procent naar 30 procent, al is de precieze invulling daarvan nog onduidelijk. Eickhout: “De klimaatcrisis vereist dat we Europees geld volop inzetten voor een snelle transitie naar een duurzame economie. De regeringsleiders hebben gefaald om de Europese miljarden in een duidelijke groene richting te sturen. Het is een verbetering dat het percentage is verhoogd, maar er een garantie ontbreekt dat de overige 70 procent geen schade berokkent aan het klimaat. Het is wel een vooruitgang dat Europa nieuwe eigen inkomsten krijgt die bijdragen aan duurzaamheid, zoals een plasticbelasting.”

Rechtsstaat

Het mechanisme om rechtsstaatschenders aan te pakken is flink verzwakt. Er is nu een, zeer lastig te behalen, gekwalificeerde meerderheid vereist om landen op EU-fondsen te korten als zij hun rechtsstaat niet repareren. “Rechtsstaatschenders gaan niet vrijuit, maar met dit akkoord wordt het knap lastig om in te grijpen als landen, zoals Hongarije en Polen, de kritiek op hun beschadigde rechtsstaat blijven negeren”, aldus Eickhout.

Ook het Europees Parlement moet instemmen met dit akkoord voordat er een definitieve deal over de meerjarenbegroting en het herstelfonds ligt. Het Europees Parlement komt donderdag met een reactie in een resolutie met de eisen voor een finaal akkoord. GroenLinks zet daarbij in op strengere eisen voor een duurzame besteding van Europees geld en een hardere aanpak van landen die de rechtsstaat schenden.

Vijfentwintig jaar geleden viel de Bosnische enclave Srebrenica. Nederlandse militairen konden niet voorkomen dat duizenden mannen en jongens werden vermoord. Na het uiteenvallen van Joegoslavië, stonden de bevolkingsgroepen die voorheen samenleefden, plots tegenover elkaar. De genocide in Srebrenica was een van de dieptepunten in de oorlog. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Europa.

Hoe machteloos was de Europese Unie? Een unie van toen 15 landen die niet konden of wilden ingrijpen in een oorlog op hun eigen continent. We zagen het allemaal gebeuren op televisie.

Laten we niet vergeten in welke tijden onze Europese Unie is opgericht. Na twee verwoestende wereldoorlogen was een nauwe samenwerking tussen aartsvijanden Duitsland en Frankrijk de garantie voor vrede. Als onze economieën verweven zijn, dan is oorlog geen optie meer, zo was de gedachte. En dat klopt.

Die belofte van vrede moeten we ook waarmaken aan de landen op de Westelijke Balkan. Economische samenwerking en het versterken van de rechtsstaat zorgen voor stabiliteit in deze regio. Slovenië en Kroatië zijn al lid van de EU geworden. We zijn het aan onszelf verplicht om Bosnië, Servië, Montenegro en Noord-Macedonië hetzelfde perspectief te bieden. We helpen ze om te voldoen aan de voorwaarden, zodat ze volwaardig lid kunnen worden van de Europese Unie. 

Bij beschietingen aan de Grieks-Turkse grens begin maart, waar een Pakistaanse man om het leven kwam en meerdere gewonden vielen, heeft de Griekse grenswacht met scherp geschoten. Dit blijkt uit onderzoek van Pointer (KRO-NCRV) in samenwerking met Der Spiegel, Lighthouse Reports, Bellingcat en Forensic Architecture. Europarlementariër Tineke Strik zag de reconstructie die van het incident werd gemaakt: “Het is ongelofelijk dat Griekse autoriteiten met scherp schoten op onschuldige mensen aan de Europese grenzen.

"Dit kan niet ongestraft blijven", reageert Strik. "Ik wil snel opheldering van de Europese Commissie over de gebeurtenissen. En ik verwacht concrete voorstellen om dit geweld in de toekomst te voorkomen.”

GroenLinks wil dat het Europees Parlement verder onderzoek doet naar de verantwoordelijken bij deze gebeurtenissen. Griekenland ontkent tot nu toe iets met de beschietingen te maken te hebben. De Europese Commissie prees Griekenland tot nu toe voor hun optreden en negeerde vragen over het gebruik van geweld aan de grens. 

Strik: “Uit het onderzoek blijkt dat Griekse grenswachten meerdere malen met scherp hebben geschoten. We vragen de Griekse regering, Frontex en de Europese Commissie in het licht van deze nieuwe feiten opnieuw om opheldering. Als overtuigend tegenbewijs uitblijft, moet het Europees Parlement zelf verdere stappen ondernemen en een onderzoekscommissie instellen.”

Het is nog onduidelijk in hoeverre grenswachten van andere Europese landen op de hoogte waren, of zelfs betrokken waren, bij de beschietingen. Ten tijde van de beschietingen waren meer dan 500 grenswachten van de Europees grens- en kustwacht aan de Griekse grens gestationeerd. Zij zijn verplicht om schendingen van fundamentele rechten tijdens hun operaties te monitoren en bestraffen.

De uitzending van Pointer is vrijdagavond te zien om 22:25 op NPO2. 

In een resolutie over de coronacrisis eist een meerderheid van het Europees Parlement een groot economisch herstelplan. Dit plan gaat verder dan de afspraken die eerder zijn gemaakt door de Europese ministers van financiën. Het Europarlement steunt de oproep van GroenLinks om de Europese Green Deal centraal te stellen in dit herstelplan.

Europarlementariër Bas Eickhout: “Het zou een grote fout zijn om economische herstelplannen te maken die ons opzadelen met nog meer klimaatverandering en biodiversiteitsverlies. Een ambitieuze Europese Green Deal biedt de beste kansen nieuwe crises in de toekomst te voorkomen.”

Hoewel het Europees Parlement pleit voor ambitieuze financiering van het herstelplan vanuit de Europese begroting, is GroenLinks teleurgesteld dat een nipte meerderheid van het Europees Parlement geen helder signaal afgeeft aan de Europese regeringsleiders voor coronabonds. GroenLinks pleit voor de uitgifte van gezamenlijke coronabonds, gegarandeerd door de eurolanden, om het economisch herstel te betalen. 

“Zonder deze coronabonds kan de economische crisis straks omslaan in een nieuwe schuldencrisis. Een nieuwe eurocrisis zou een economische en politieke ramp zijn voor Italië en Griekenland, maar ook voor Nederland en de rest van de eurozone”, aldus Eickhout. 

Hongaarse rechtsstaat

Het Europees Parlement veroordeelt de verdere afbraak van de rechtsstaat en democratie in Hongarije. Daar heeft de regering van premier Viktor Orbán zichzelf in de coronacrisis voor onbepaalde tijd noodbevoegdheden gegeven en het parlement buitenspel gezet. 

Europarlementariër Tineke Strik is blij dat het Europees Parlement oproept tot ingrijpen: “Juist in een tijd van crisis is het cruciaal dat de rechtsstaat in alle EU-landen scherp bewaakt wordt. De Europese Commissie reageert te traag en te soft tegenover de autoritaire ontwikkelingen in Hongarije. De Commissie-Von der Leyen moet zich niet verstoppen achter de EU-landen, maar haar eigen juridische en financiële mogelijkheden veel beter inzetten, zodat de Hongaarse regering de Europese verdragen weer naleeft.”

In de aanpak van de coronacrisis kiest de Nederlandse regering er vooralsnog voor om de inzet van het Europese steunprogramma (ESM) en de uitgifte van gezamenlijke obligaties ('coronabonds') te blokkeren. Maar het is ook in het belang van Nederland dat hard getroffen landen als Spanje en Italië er snel bovenop komen. Solidariteit is juist nu harder nodig dan ooit.

 

Te midden van de Corona-pandemie kunnen we hoop putten uit de talloze solidariteitsacties die overal in onze samenlevingen zien. Boodschappen doen voor een zieke buurman. Gepensioneerde verpleegsters die vrijwilligerswerk doen in onze ziekenhuizen. Kinderen die ansichtkaarten schrijven aan ouderen die geïsoleerd in hun verzorgingstehuizen zijn achtergebleven. Deze acties laten ons zien wie we zijn als mensen.

Deze solidariteit die we tussen mensen zien, staat in schril contrast met het gebrek aan solidariteit tussen landen die deel uitmaken van dezelfde Unie. De Europese Commissie moest ingrijpen om de vrije stroom van essentiële goederen en diensten over de binnengrenzen van de EU te coördineren, zoals medische apparatuur en beschermende uitrusting. Sommige landen weigeren ziekenhuisbedden aan te bieden aan landen met een gebrek aan ziekenhuiscapaciteit en willen liever concurreren dan dat ze samenwerken bij het bestellen van noodzakelijke medische benodigdheden. Gelukkig is er is ook goed nieuws: Duitsland is bereid om Covid-19-patiënten uit andere landen, waaronder Nederland, op te nemen. We hopen dat dit als voorbeeld zal dienen voor andere landen.

Maar we hebben veel meer solidariteit en samenwerking tussen Europese partners nodig om deze crisis aan te pakken. Verschillende nationale gezondheidszorgstelsels zitten aan hun maximale capaciteit, of zijn daar bijna. Mogelijk is het nodig om op grotere schaal elkaars patiënten op te nemen. Het is heel goed mogelijk dat Nederland een beroep moet doen op IC-bedden bij een van onze Europese buurlanden. Essentiële goederen bereiken niet snel genoeg alle hoeken van Europa. Nationale regeringen moeten het voorbeeld van hun eigen burgers volgen. Solidariteit is in deze dagen letterlijk een kwestie van leven en dood.

Coronabonds

We hebben de piek van deze pandemie nog niet bereikt, maar het is al duidelijk dat zonder een doortastende collectieve reactie de sociale en economische gevolgen verwoestend zullen zijn. Tot nu toe hebben de Europese leiders beloofd 'alles te doen wat nodig is' om de crisis te boven te komen, maar met uitzondering van de Europese Centrale Bank hebben ze deze woorden nog niet omgezet in daden. GroenLinks maakt zich grote zorgen over het gebrek aan solidariteit en leiderschap dat onze eigen regering in deze crisis in Europa heeft laten zien. Zowel in de Eurogroep van ministers van Financiën als in de Europese Raad van staatshoofden heeft Nederland de oproepen van landen om schulden samen te brengen om de nodige middelen te verzamelen om het beleid tegen de pandemie te financieren hard afgewezen.

Deze Europese 'coronabonds' zouden de vereiste sociale en financiële stabilisatie mogelijk maken zonder het marktvertrouwen in de lidstaten met minder fiscale ruimte in gevaar te brengen. Dit gaat niet over altruïsme. Het is niet in het Nederlands belang om met meerdere leden een munt te delen, die de komende jaren financiële stabiliteit, economische tegenspoed en politieke instabiliteit riskeert. In plaats van het optreden over te laten aan onverantwoordelijke centrale bankiers alleen, is leiderschap door democratisch gekozen politici die blijk geven van concrete solidariteit vereist in het belang van de gehele Europese Unie.

Het onvermogen om te handelen tijdens de laatste videoconferentie van Europese leiders is een sombere herinnering aan de Europese schuldencrisis van het afgelopen decennium. Talloze vergaderingen van ministers van Financiën en regeringsleiders die alles voor zich uitschuiven, leidden tot een pijnlijk langzaam en ongelijk economisch herstel in Europa. Niet alleen Griekse, Portugese of Ierse burgers leden onder dit gebrek aan eenheid en solidariteit: ook die Nederlanders verloren hun baan, inkomenszekerheid en betaalbare toegang tot essentiële diensten zoals zorg of huisvesting.

Voorkom polarisatie

We moeten ten koste van alles voorkomen dat de aanpak van de Corona-crisis deze mislukte Europese crisisreactie herhaalt, die leidde tot polarisatie tussen noord en zuid, tussen kern en periferie en tussen haves en have-nots. Als de pandemie eenmaal is verdwenen, zou Europa verzwakt achterblijven terwijl er nog zoveel andere uitdagingen op ons wachten. Europa heeft nu andere keuzes nodig, waarbij solidariteit centraal staat. Geen enkel land profiteert van een diepe Europese crisis. Regeringen, en in het bijzonder de Nederlandse, moeten een dringende les van de Europese burgers nemen die elkaar een handje helpen in deze donkere momenten.

Donderdag stemde een meerderheid van het Europees Parlement in om 40 miljard euro vrij te maken om de negatieve gevolgen van het coronavirus te bestrijden. Europarlementariër Bas Eickhout is tevreden met deze snelle eerste stap en benadrukt de noodzaak dat Europese landen juist nu moeten samenwerken: “Sommige landen worden door deze crisis nóg harder getroffen dan andere. We moeten nu solidariteit en daadkracht tonen zodat we deze tijd samen te boven komen.”

Met de maatregelen kunnen de EU-landen onder meer zorgen voor geld voor gezondheidszorg, behoud van werkgelegenheid en steun voor het midden- en kleinbedrijf. Daarnaast wil GroenLinks dat EU-landen gezamenlijk geld ophalen om de kosten voor de crisis te betalen met coronabonds, crisisleningen. Eickhout: “Om een nog grotere crisis te voorkomen in de Europese economie en de eurozone moeten regeringsleiders daadkrachtig solidariteit tonen door hun woorden dat ze 'alles zullen doen wat nodig is' in concrete daden omzetten. Helaas staan de Nederlandse en Duitse regering hierbij nog op de rem, terwijl dit juist ook in hun belang is.” 

Ook stemde het Europarlement in met een voorstel dat zorgt dat luchtvaartmaatschappijen niet meer gedwongen zijn met lege vliegtuigen te vliegen, om zo hun landingsrechten te garanderen. “Het is goed dat dit snel wordt geregeld. Wel moeten we zorgen dat verdere hulp voor de luchtvaartbranche wordt gekoppeld aan de doelstellingen van de Green Deal”, aldus Eickhout.

Europarlementariër Bas Eickhout wil dat het Europees Parlement woensdag de Europese lijst van projecten van ‘gemeenschappelijk belang’ afwijst. Op deze lijst met PCI’s (Projects of Common Interest) staan gas- en zelfs olieprojecten die met deze PCI-status eenvoudiger toegang krijgen tot financiering en vergunningen. Eickhout vindt het onbestaanbaar dat Europa nu nog nieuwe fossiele projecten financiert.

Eickhout: “Deze lijst zet de deur open voor miljardensubsidies aan nieuwe gasinfrastructuur. Het gaat lijnrecht in tegen de doelstellingen van de Green Deal die Eurocommissaris Frans Timmermans twee maanden geleden lanceerde. De Europese Commissie moet echt met een nieuw voorstel komen.”

Klimaatneutraal

Die infrastructuur die nu aangelegd wordt, ligt er nog veertig tot vijftig jaar. Tegen die tijd moeten we al lang van het gas af zijn, willen we in 2050 klimaatneutraal zijn. Bovendien is die infrastructuur onnodig: de EU heeft nu al twee keer meer importcapaciteit voor gas dan dat we gebruiken. “Nemen we de klimaatafspraken serieus, dan hebben we straks voor miljarden euro’s aan publiek geld uitgegeven aan waardeloze investeringen. Dit geld kunnen we veel beter investeren aan duurzame energieprojecten”, aldus Eickhout.

Schaliegas

De Amerikaanse acteur Mark Ruffalo was afgelopen week in Brussel en riep Europarlementariërs op om de lijst weg te stemmen. Eickhout: “Met deze projecten steunen we indirect de Amerikaanse schaliegaswinning, die is niet alleen slecht voor het klimaat, maar ook desastreus voor natuur en voor mensen die in die gebieden wonen.” 

Het Europees Parlement stemt woensdag over het bezwaar van Eickhout en zijn Groene collega’s tegen de lijst met projecten. Eickhout: “Als Europese politici het klimaat echt hoog in het vaandel hebben, stemmen ze voor ons voorstel om deze gasprojecten van de lijst te halen.”

In de ban van gas Bekijk de video In de ban van gas met Bas Eickhout over de Europese gasverslaving.

Het Europees Parlement stemt woensdagavond om 18u in met het akkoord dat het uittreden van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie regelt. “Er komt een einde komt een einde aan een pijnlijk scheidingsproces, maar het nieuwe vraagstuk over onze toekomstige relatie met het VK wordt minstens zo ingewikkeld”, reageert Europarlementariër Bas Eickhout.

Eickhout noemt het een trieste dag in de geschiedenis van de Europese Unie. “Brexit leidt tot een verlies van rechten van Britten en Europeanen, moeizamere handel en minder samenwerking. Terwijl juist deze tijd van geopolitieke spanningen vraagt om een sterk Europa waarin we méér samenwerken.”

Toekomstige relatie

De EU en het VK moeten nu om de tafel om afspraken te maken over de toekomstige onderlinge relatie. Eickhout: “Het is cruciaal dat de 27 EU-landen samen optrekken: als het VK soepele toegang tot de Europese markt wil, moet de EU streng onze hoge standaarden voor duurzaamheid, eerlijke belastingen en sociale rechten bewaken.”

De Britse regering lijkt de Europese standaarden in ruil voor een nauwe handelsrelatie niet te willen accepteren. Sommige partijgenoten van de Britse premier Boris Johnson dromen zelfs van een gedereguleerd belastingparadijs onder de noemer ‘Singapore aan de Thames’. 

Podcast Bellen met Bas

Luister voor een terugblik of de afgelopen drieënhalf jaar sinds het referendum en een uitgebreide analyse van de gevolgen van voor de toekomstige relatie tussen de EU en het VK naar onze podcast Bellen met Bas: De Brexit-special.

GroenLinks is tevreden met de reactie van het Europees Parlement op de Green Deal-plannen van Eurocommissaris Frans Timmermans. “Het Europarlement is duidelijk: de Green Deal is een goed startpunt maar op alle onderdelen moet meer gebeuren dan de Europese Commissie nu voorstelt”, aldus GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout, die namens de Europese Groenen over de tekst onderhandelde.

Ongelijkheid terugdringen

Dat geldt niet alleen voor klimaat en milieu. Eickhout: “Het Europarlement geeft aan dat een echte Green Deal een katalysator voor een sociale transitie moet zijn en ongelijkheid moet terugdringen. De Green Deal zal alleen slagen als de EU en EU-landen ervoor zorgen dat economische groei leidt tot gelijke kansen en voldoende sociale zekerheid biedt voor iedereen. Wat mij betreft was het Parlement nog veel concreter geworden in de uitwerking van dit punt, maar ik ben blij dat er stappen in de juiste richting worden gezet.”

Duidelijk op klimaatverandering en biodiversiteit

Als het gaat om de aanpak van klimaatverandering en het bestrijden van biodiversiteitsverlies spreekt het Europees Parlement zich duidelijker uit. Ook hier geldt: het Europees Parlement wil meer ambitie zien. Eickhout: “Zo pleit de Commissie voor het verminderen van gratis uitstootrechten voor de luchtvaart, maar het Parlement wil er helemaal van af. Ook geeft het Europarlement aan dat er veel meer moet gebeuren met wetsvoorstellen waar nu al over onderhandeld wordt. Dit heeft vooral betrekking op het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, daar modderen we nu voort op de oude schadelijke voet. Het Parlement wil dat de Commissie de landbouwvoorstellen opnieuw onderzoekt om die in lijn te brengen met de doelstellingen van de Green Deal. Ik kan alvast verklappen: daar moet nog een hele hoop gebeuren.”

Het Europees Parlement keert zich tegen de toenemende discriminatie tegen LHBT’ers in de EU. GroenLinks-Europarlementariër Kim van Sparrentak: “Als Parlement geven we een krachtig signaal: iedereen heeft het recht zichzelf te zijn in Europa.”

Met een resolutie roept het Parlement alle EU-landen op de grondrechten en vrijheden van alle burgers, inclusief LHBT'ers, te beschermen en vraagt aan de Europese Commissie om actie te ondernemen. Van Sparrentak: “Hoewel deze resolutie een stap in de goede richting is, moet er veel meer gebeuren. Zo zou de Europese Commissie sancties moeten opleggen bij landen die maatregelen nemen tegen deze vrijheden. Ook de onderhandelingen over de overkoepelende Europese anti-discriminatiewet zouden eindelijk opgepakt moeten worden in de Europese Raad van Ministers.”

Polen

De specifieke aanleiding van deze resolutie is de situatie in Polen, waar steeds meer LHBT-vrije zones verschijnen. In 2019 hebben in Polen 87 gemeenten of regio's zichzelf ‘LHBT-vrij’ of ‘vrij van LHBT-ideologie’ verklaard. Deze initiatieven maken deel uit van een groot aantal aanvallen op de LHBT-gemeenschap in Polen. Haatzaaien tegen LHBT’ers was een belangrijk thema tijdens de recente nationale verkiezingscampagne van rechtse partijen. Bovendien verbieden verschillende bestuurders Pride Marches en bewustwordingscampagnes, zoals Paarse Vrijdag.

Het groeiend aantal aanvallen op de LHBT-gemeenschap vanuit de staat, regeringsfunctionarissen en politici beperkt zich niet alleen tot Polen. Ook op veel andere plekken in de EU is sprake van toenemende anti-LHBT-sentimenten. Dit blijkt onder meer uit de toename van het aantal gemelde incidenten in Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Finland. In Litouwen, bijvoorbeeld, wordt sinds 2010 een anti-propagandawet gebruikt om de LHBT-gemeenschap het zwijgen op te leggen en LHBT-gerelateerde inhoud in de media te censureren. Van Sparrentak: “Het is noodzaak dat we deze vorm van discriminatie aanpakken, hier moeten we als Parlement dus bovenop blijven zitten.”