Poliflw

Het stadsbestuur is van plan om het Afval Energie Bedrijf te verkopen aan de markt. Als het aan SP-raadslid Erik Bobeldijk ligt verkopen we het AEB niet aan de markt, maar houden we het in publieke handen. Zo houden we democratische controle over publieke belangen als het betaalbaar en duurzaam verwerken van afval en voorkomen we dat de winst verdwijnt in de zakken van (buitenlandse) aandeelhouders.

Deze opinie verscheen 29-6 online bij Het Parool

De gemeenteraad praat donderdag over het voornemen om het Afval Energie Bedrijf (AEB) te willen verkopen ‘aan de markt’. Het Afval Energie Bedrijf (AEB) is een grote afvalverwerker waar afval wordt gescheiden en verbrand. De warmte die hierbij vrijkomt wordt gebruikt voor stadsverwarming van delen van Amsterdam. Het Amsterdamse huisafval is maar ongeveer een zesde deel van al het afval dat wordt verwerkt. Diverse gemeenten en bedrijven uit de omgeving verwerken hun afval bij het AEB. Het AEB is echter veel groter dan nodig en importeert daarom ook afval uit andere landen. Er rijden zelfs treinen met afval uit Rome richting Amsterdam om verwerkt te worden bij het AEB.

Het gemeentebestuur wil het AEB verkopen aan een particuliere marktpartij. Dit is om meerdere redenen een slecht idee. Bij bijna alle overheidstaken die worden overgelaten aan marktpartijen lopen zaken fundamenteel mis. Dit geldt voor de zorg, het onderwijs, de woningbouw en het openbaar vervoer en als we niet oppassen dus ook voor de afvalverwerking.

Afvalverwerking en de daaraan gekoppelde stadsverwarming zijn belangrijke publieke zaken. Geld dat verdiend wordt met deze publieke diensten zou terug moeten vloeien naar de gebruikers, bijvoorbeeld door een verlaging van de afvalstoffenheffing of geïnvesteerd moeten worden in andere maatschappelijke doelen. Dat is de taak van de overheid.

Indien het AEB verkocht wordt aan een private partij verandert dit. Doorgaans is winstmaximalisatie het doel van private partijen. En als het misgaat, dan springt de overheid standaard bij voor cruciale diensten. De rekening komt dan uiteindelijk bij de bewoners te liggen. Terwijl als het goed gaat met het bedrijf, de winst gaat naar bonussen voor directeuren, aandeelhouders of een (buitenlands) moederbedrijf.

De eventuele verkoop aan een particuliere partij kent daarnaast nog een bizar scenario: de gemeente Amsterdam zal aan het eind van het contract (over drie jaar) het afval moeten aanbesteden. Indien het AEB die aanbesteding niet wint, moet het afval vanuit Amsterdam naar een andere afvalverwerker worden vervoerd. Het AEB zal de ontstane ruimte willen invullen door afval van andere aanbieders te verwerken. Bijvoorbeeld door nog meer afval uit andere delen van Europa te importeren om de verbrandingsovens draaiende te houden.

Aanvullend probleem is dat de gemeente de regie kwijt is. Dus ook als er iets misgaat. Dan moet dit geregeld worden via (landelijke) wetgeving of via de rechter. Bewoners met zorgen of klachten horen nu al te vaak van het stadsbestuur: ‘Wij gaan hier niet over.’ Door de marktwerking op heel veel terreinen gaat de overheid steeds minder over belangrijke publieke zaken. Het vertrouwen van mensen in de politiek is extreem laag. Logisch als de overheid steeds vaker niet thuis geeft.

Houden we het AEB in publieke handen, dan houdt Amsterdam grip op het duurzaam en betaalbaar verwerken van afval, verdwijnt de winst niet in zakken van (buitenlandse) aandeelhouders en hoeft het stadsbestuur niet steeds te zeggen: ‘Daar gaan we niet over’. Alleen zo kunnen we vertrouwen in de politiek terugwinnen.

Met het afvalplan 2020 dat 5 december is besproken in de Diemense gemeenteraad, wordt een grote stap vooruit gezet in het Diemense afvalbeleid. Deze stap is broodnodig, want de afvalscheiding is nu niet op orde. We produceren meer dan 230 kg restafval per inwoner per jaar in Diemen, tegenover een landelijke norm van 100kg. Met als gevolg dat maar liefst drie kwart van het restafval bestaat uit bruikbare grondstoffen, die nu verbrand worden. Daar kan en moet iets aan gebeuren, en dat is precies wat het afvalplan 2020 beoogt.

Bijna de helft van ons restafval bestaat uit gft. Een bruikbare grondstof waar compost en biogas van gemaakt kan worden. We vinden het daarom goed dat de woningen in de laagbouw straks allemaal een gft-container aan huis krijgen. Daarmee verwachten we meer en schoner gft-afval te gaan produceren dan nu het geval is met de gft-dummy's. Dat zijn de groene inzamelbakken die nu langs de straten staan, en die helaas vaak door voorbijgangers gebruikt worden om plastic en blikjes in te gooien.

Daarbij zijn we blij dat mensen de keuze krijgen om naast hun gft-container te kiezen voor een papier- en/of plasticafvalcontainer. We hopen dat mensen massaal zullen kiezen voor beide containers, zodat ook die stromen afval beter gescheiden worden. Het is hierbij goed dat mensen hierin een eigen keuze hebben, zodat iedereen welwillend tegenover afvalscheiding blijft staan.

Verder is het goed dat het plan uitgebreid aandacht geeft aan communicatie en participatie. Dit werd afgelopen donderdag duidelijk breed gesteund door de raad. Het is essentieel dat het straks voor iedere Diemenaar duidelijk is waarom scheiden nu eigenlijk zo belangrijk is voor mens en milieu. Verder moet het helder zijn hoe je het best kan scheiden: wat moet in welke container, en wanneer wordt deze opgehaald? Als wij hier vervolgens met zijn allen onze best voor hebben gedaan, is het ook van belang te weten wat hier het gevolg van is. Deze zaken werden door de wethouder onderschreven, en hij heeft ook de toezegging gedaan dat de scheidingspercentages elke drie maanden worden teruggekoppeld.

Nu is het plan ambitieus, maar hebben we de raadsvergadering toch aangegrepen om te kijken of we wel echt het onderste uit de kan halen, en of er misschien niet nog betere resultaten gehaald kunnen worden dan nu voorzien. Verantwoordelijk wethouder grondstoffenbeleid, Matthijs Sikkes-van den Berg (GroenLinks) gaf hierbij aan dat dit afvalplan een eerste, ambitieuze stap is en het onrealistisch zou zijn nu al meer te verwachten. Dit nemen wij als GroenLinks-fractie ter harte, maar we zullen onze ogen de komende tijd open blijven houden voor mogelijkheden om het afvalbeleid verder te verbeteren. Suggesties op dat vlak zijn dan ook van harte welkom.

Er was verder veel te doen over het Amsterdamse Afval Energie Bedrijf (AEB). Het Parool berichtte deze week dat gescheiden afval bij het AEB weer bij het restafval gegooid zou worden en alsnog werd verbrand. Hierover werden 5 december door meerdere partijen terecht vragen gesteld aan de wethouder. De situatie blijkt niet van toepassing op Diemen. Alléén ons restafval gaat naar het AEB om verbrand te worden. Al het Diemense gescheiden afval wordt door andere partijen verwerkt, en wordt dus niet alsnog bij het restafval gedaan. Het AEB meldde verder dat zij moeite had afnemers te vinden voor hun papier, maar ook daar hebben wij in Diemen geen last van.

Naast GroenLinks toonden de andere partijen in de Diemense raad zich in het algemeen kritisch maar positief over het plan. We hopen dan ook dat het afvalplan over twee weken met brede steun zal worden aangenomen.

Het afvalplan 2020 is besproken in de informatieve raadsvergadering van 5 december en is in de agenda van die vergadering onder agendapunt 3 na te lezen. Daar zijn ook onze schriftelijke vragen te vinden die door het College van B&W van een antwoord voorzien zijn. De gemeenteraad zal in de besluitvormende raadsvergadering van 19 december een definitief besluit nemen over het afvalplan.

Door Jochem Douw, gemeenteraadslid voor GroenLinks Diemen