Donderdag 27 juni brachten onze GroenLinks raadsleden Gitane Dumernit en Jos Janssen een bezoek aan de kennisbijeenkomst voedselbossen in Groesbeek. Deze bijeenkomst - die georganiseerd werd door het vakblad Groen, de stichting Steenbreek en voedselbosbouw Nederland - werd bijgewoond door mensen vanuit verschillende gemeenten, provincies, docenten en studenten aan de HAS (Hogeschool Agrarische Studies), IKL en IVN maar ook pure belangstellenden zonder affiniteit met een organisatie, bedrijf of school waren welkom.
‘Voedsel oogsten in een bos in plaats van op een akker’, was het thema van de kennisbijeenkomst. In dorpshuis De Slenk, met een intermezzo van een prachtige wandeling door voedselbos Ketelbroek, werden de ruim 20 aanwezigen geïnspireerd door voedselbosboer Wouter van Eck en landschapsarchitect Evelien Derksen.
Wouter van Eck gaf tijdens een ochtendprogramma een korte lezing over het fenomeen voedselbossen. Hij liet het gehoor weten dat om een voedselbos te krijgen je toch minimaal over een 0,5 hectare grond moet beschikken met bomen op minimaal drie hoogte niveaus. Hij maakte de aanwezigen ook attent op de Greendeal Voedselbossen 2017, een initiatief waar ook de provincie Limburg bij aangesloten is. Wouter van Eck heeft ruim 10 jaar geleden zijn baan opgezegd en samen met zijn beste vriend een akker van 2,4 hectare opgekocht in Groesbeek De Horst om er een voedselbos van te maken: Ketelbroek. Dat was best een uitdaging omdat het een drassig gebied was. Het Waterschap was zo ingenomen met zijn plannen dat ze de grond ‘voedselbos rijp’ hebben gemaakt.
Vervolgens hebben Wouter en zijn kompaan, nadat ze goed hadden nagedacht over aanplant van soorten bomen, struiken en heesters, een juweel van Ketelbroek weten te maken. Na 10 jaar, een bos in de peutertijd, is de soortenrijkdom aan insecten, vogels en uiteraard vruchten, bessen en notenbomen al ongelooflijk groot en komen alleen maar meer soorten bij. Tegelijkertijd wordt er niet gemest of gedraineerd of water gegeven, alleen maar geoogst, het hele jaar door. Uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen is zelfs gebleken dat Ketelbroek een grotere diversiteit aan vogels en insecten heeft dan het in Groesbeek nabijgelegen natuurgebied De Bruuk, een opmerkelijk resultaat.
Ook blijkt uit verschillende bronnen dat het verkrijgen van meer biodiversiteit door agroforestry of voedselbossen vele malen beter lukt in steden en aan de rand van bosgebieden dan op akkers in landelijk gebied. Ter afsluiting van het ochtendprogramma gaf Evelyn Derksen een korte uiteenzetting van de voedselbos initiatieven en ontwerpen in Almere Oosterwold, in Zeewolde en in Schijndel (Merijerijstad) waar de voedselbossen vele malen groter zijn dan die van Ketelbroek, maar ook niet zo’n hoog ambitieniveau hebben qua soortenrijkdom. Na de prachtige wandeling en de heerlijke lunch met gerechtjes uit het voedselbos werd het middagprogramma verzorgd door de HAS. Studenten van de HAS presenteerden de eerste resultaten van de economische haalbaarheid van boeren. Bij die business cases werd het voedselbos onder andere vergeleken met biologische landbouw. Uit de onderzoeken kwam niet alleen naar voren dat op de langere termijn voedselbossen beter renderen per vierkante meter maar ook meer bijdragen aan sociaal maatschappelijke en ecologische waarden van het omliggend gebied.
Wij, Gitane en Jos kregen veel stof tot nadenken mee en hebben daarnaast ons kennisnetwerk van partijen in voedselbossen weten te verbreden. Nu nog een voedselbos in Sittard-Geleen zien te realiseren (Susteren heeft er al een?). Zullen we zeggen in 2021?
