Poliflw

De Gelderse SP stemt tegen het overhevelen van ruim 10,5 miljoen aan een niet democratische tussenbestuur in de Achterhoek. De Achterhoek Board die het geld zou moeten verdelen is niet democratisch gekozen en van de 12 zetels is er slechts één vertegenwoordiger van een maatschappelijke organisatie. De SP wil graag 10,5 miljoen euro publiek geld steken in de ontwikkeling van de Achterhoek. Maar dan wel onder democratische controle van Provinciale Staten.

In de Gebiedsagenda Achterhoek is afgesproken 10,5 miljoen euro uit te trekken voor de doelen van de de gebiedsagenda. Denk daar bij aan economische ontwikkeling, mobiliteit, onderwijs en werkgelegenheid. De verdere uitwerking van de bestedingen wordt overgelaten aan de de Achterhoek-Board, een overlegorgaan van 8RHK Ambassadeurs, de voormalige de regio Achterhoek.

Deze Achterhoek Board bestaat uit 12 vertegenwoordigers uit Overheid, Ondernemers en Onderwijs. Werkgeversvereniging VNO/NCW heeft maar liefst 3 zetels in dit overleg. Maatschapplijke organisaties, onderwijs, zorginstellingen en woningbouwcorporaties leveren ieder één vertegenwoordiger en de provincie levert een gedeputeerde. Werknemers, milieu of cultuur hebben geen stem in de Achterhoek Board. Op de drie wethouders die namens de overheden deelnemen is niemand in de Achterhoek Board democratisch gekozen. 1,7 miljoen van het totale budget voor de Achterhoek wordt besteed aan de Achterhoek-Board zelf.

SP-Statenlid Maurits Gemmink is geen tegenstander van een regionaal Achterhoeks-overlegorgaan: “Het is heel goed dat de Achterhoek zich organiseert. En het is nodig dat je met iedereen praat als je toekomstplannen maakt voor de ontwikkeling van een regio. Maar als er miljoenen publiek geld besteed gaan worden dan moet dat onder democratische controle. Dat is nu niet voldoende het geval.”

Gemmink vind ook de uitvoeringskosten erg hoog: “Er wordt 1,7 miljoen besteed aan het organiseren van de Achterhoek Board. Dat is 16% van het totale budget voor de Achterhoek besteden aan een bureaucratische tussenlaag. Dat geld kan beter besteed worden in de Achterhoek zelf. Daarom vinden wij dat de bevoegdheid voor verdeling en besteding van het geld bij Provinciale Staten horen te blijven.”

De Gelderse aanpak van laaggeletterdheid dreigt de dupe te worden van bezuinigen door het ministerie van Onderwijs. Begin januari is gebleken dat de minister van OCW de loon- en prijsindex 2019 van 1,8 miljoen euro op de reguliere educatie-uitkering structureel niet aan gemeenten wil verlenen. De minister geeft ook geen garantie dat in de komende periode wel geïndexeerd wordt. De SP wil daarom van het provinciebestuur weten wat de gevolgen hiervan zijn voor de strijd tegen laaggeletterdheid in onze provincie.

De nieuwe aanpak laaggeletterdheid dient om taalachterstand tegen te gaan en lezen aan te moedigen. Gemeenten hebben daarbij een centrale rol. Tijdens de regionale conferentie over Laaggeletterdheid op 13 december 2019 heeft gedeputeerde Drenth aangegeven dat de Provincie hoge verwachtingen heeft van de Gelderse gemeenten bij het bereiken van de provinciale doelstellingen ten aanzien van laaggeletterdheid. SP-Statenlid Mieke Hoezen: “Door de besparing die de minister heeft doorgevoerd zullen gemeenten hogere kosten voor educatie-aanbieders zelf uit het rijksgeld moeten betalen. Daardoor is er minder te besteden is voor de nieuwe aanpak laaggeletterdheid. Of gemeenten betalen de hogere kosten uit de reguliere uitkering, waardoor er minder activiteiten te bekostigen zijn.”

De SP maakt zich extra zorgen omdat we ook al zien dat andere maatregelen van het rijk gemeenten op kosten jagen. Hoezen: “Door stijgende kosten van de thuis- en jeugdzorg zien we dat steeds meer gemeenten financieel in de problemen komen. De bezuinigingen stapelen zich op. En het maakt dan heel erg uit in wat voor gemeente je woont of er straks nog iets gedaan wordt tegen laaggeletterdheid of dat er zelfs nog bibliotheken zijn! De SP was niet voor niets initiatiefnemer van de aanpak van laaggeletterdheid en strijd al jaren voor behoud van bibliotheken. En wij vinden dat de provincie daarop toe moet zien.”

Daarom heeft de SP de volgende vragen aan Gedeputeerde Staten:

Kan GS aangeven hoe de Gelderse gemeenten omgaan met het besluit van de minister van OCW om educatie-uitkering structureel niet te indexeren? In hoeverre gaat dit gevolgen hebben voor de aanpak van laaggeletterdheid in de Provincie? Hoe gaat de Provincie hier op acteren om de doelstelling laaggeletterdheid in Gelderland te reduceren daadwerkelijk te bereiken?

Naar aanleiding van een motie van de SP heeft het provinciebestuur afgelopen week een plan van aanpak Bibliotheken en Laaggeletterdheid vastgesteld. De SP is blij dat de provincie met dit plan de strijd aangaat met laaggeletterdheid.

SP-Statenlid Peter de Vos is de initiatiefnemer van het plan: “Ik heb destijds in Provinciale Staten steun gekregen voor mijn voorstel om een aanvalsplan op te stellen tegen de laaggeletterdheid. Afgelopen jaren is het aantal mensen dat niet goed kan lezen en schrijven toegenomen. Het is goed dat de provincie samen met andere organisaties hiermee aan de slag gaat.”

Onderdelen van het plan zijn een kennisplatform, een provincie-brede campagne, Gelderse projecten en monitoring. De provincie heeft dit plan ontwikkeld samen met Rijnbrink en de Samenwerkende Gelderse Bibliotheken, Maastricht University en de partners van gemeenten, onderwijs, Stichting Lezen & Schrijven.

Laaggeletterdheid is ook in Gelderland een hardnekkig en breed maatschappelijk probleem: ongeveer 10% van de mensen tussen 15 – 65 jaar is laaggeletterd, dat zijn ongeveer 140.000 personen. Voor deze mensen is het vaak moeilijk om goed in maatschappij te kunnen functioneren. Peter de Vos: “Onvoldoende lezen en schrijven vergroot de tweedeling, het is van invloed op het werk, de opvoeding en zelfs de gezondheid van mensen. En de economische schade is ook groot. Landelijk kost dat ongeveer een half miljard euro per jaar. Daarom hebben we ons in het verleden ook met hand en tand verzet tegen bezuinigingen op bibliotheken en bibliobussen. Dit plan laat juist zien hoe belangrijk bibliotheken bij de aanpak van laaggeletterdheid.”